Türkiye’de finansal gelişme, doğrudan yabancı yatırımlar ve ticari açıklığın insani gelişmeye etkisi: Genişletilmiş ARDL yaklaşımı
Yükleniyor...
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
H. Mustafa PAKSOY
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Toplumların refahı değerlendirilirken gelir gibi maddi ölçütlerin kullanılması yanıltıcı olabilmektedir.
Eğitimli ve sağlıklı olmak parasal bir büyüklük olan gelirle birlikte bireylerin refahlarını daha iyi temsil
etmektedir. İnsani gelişme yaklaşımı gelirin yanında bireylerin sağlık ve eğitim düzeylerini de ölçüp
değerlendirmektedir. İnsani gelişme düzeyinin yükseltilebilmesi için insani gelişmeye olumlu ve olumsuz
etki eden faktörlerin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de 1990-2020 döneminde
finansal gelişme, doğrudan yabancı yatırımlar ve ticari açıklığın insani gelişme üzerindeki etkisi
incelenmiştir. Değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkisi genişletilmiş ARDL prosedürü ile incelenmiştir.
Sınır testi sonuçları değişkenlerin eşbütünleşik olduğunu göstermiştir. Uzun dönem katsayıları ise insani
gelişme üzerinde finansal gelişmenin olumlu, doğrudan yabancı yatırımlar ve ticari açıklığın olumsuz etki
yarattığını ortaya koymuştur. Nedensel ilişkilerin araştırıldığı Breitung-Candelon frekans alanı
nedensellik testi sonuçlarına göre finansal gelişmeden insani gelişmeye sadece uzun dönemde tek yönlü,
insani gelişmeden ticari açıklığa orta dönemde tek yönlü ancak uzun dönemde çift yönlü nedensellik ilişkisi
bulunmuştur. Bu sonuçlar daha yüksek gelirin yanında daha iyi sağlık ve eğitim düzeyi için finansal piyasa
ve kurumların geliştirilmesi, dış ticaret rejiminde ve ülke içine yatırım akışında yapısal değişimlerin
yapılması gerektiğini göstermektedir.
The use of material criteria such as income when assessing the welfare of societies can be misleading. In addition to income, which is a monetary measure, being educated and healthy better represents the welfare of individuals. The human development approach assesses the level of an individual's health and education, in addition to their income. In order to increase the level of human development, it is necessary to identify the factors that affect human development positively and negatively. This study analyzes the impact of financial development, foreign direct investment, and trade openness on human development in Türkiye for the period 1990–2020. The long-run relationship between the variables is analyzed with the augmented ARDL procedure. The bounds test results show that the variables are cointegrated. Long-run coefficients reveal that financial development has a positive effect on human development, while FDI and trade openness have a negative effect. According to the results of the Breitung-Candelon frequencydomain causality test, a unidirectional causality relationship was found from financial development to human development only in the long run, and a unidirectional causality relationship was found from human development to trade openness in the medium term but bidirectional in the long run. These results suggest that higher incomes, better health, and higher education levels require the development of financial markets and institutions and structural changes in the foreign trade regime and inward direct investment flows.
The use of material criteria such as income when assessing the welfare of societies can be misleading. In addition to income, which is a monetary measure, being educated and healthy better represents the welfare of individuals. The human development approach assesses the level of an individual's health and education, in addition to their income. In order to increase the level of human development, it is necessary to identify the factors that affect human development positively and negatively. This study analyzes the impact of financial development, foreign direct investment, and trade openness on human development in Türkiye for the period 1990–2020. The long-run relationship between the variables is analyzed with the augmented ARDL procedure. The bounds test results show that the variables are cointegrated. Long-run coefficients reveal that financial development has a positive effect on human development, while FDI and trade openness have a negative effect. According to the results of the Breitung-Candelon frequencydomain causality test, a unidirectional causality relationship was found from financial development to human development only in the long run, and a unidirectional causality relationship was found from human development to trade openness in the medium term but bidirectional in the long run. These results suggest that higher incomes, better health, and higher education levels require the development of financial markets and institutions and structural changes in the foreign trade regime and inward direct investment flows.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
İnsani gelişme, Finansal gelişme, Doğrudan yabancı yatırımlar, Ticari açıklık, Genişletilmiş ARDL, Human development, Financial development, Foreign direct investment, Trade openness, Augmented ARDL
Kaynak
İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
8
Sayı
"Cumhuriyet'in 100. Yılında Türkiye'nin Sosyo-Ekonomisi" Özel Sayısı
Künye
Durgun, B. (2023). Türkiye’de finansal gelişme, doğrudan yabancı yatırımlar ve ticari açıklığın insani gelişmeye etkisi: Genişletilmiş ARDL yaklaşımı. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 8( "Cumhuriyet'in 100. Yılında Türkiye'nin Sosyo-Ekonomisi" Özel Sayısı), 1-20.
