Sosyal anksiyete bozukluğu olan yetişkinlerde bilinçli farkındalık temelli müdahalelerin etkililiği: Sistematik bir gözden geçirme

Basit Öğe Kaydı
dc.authorid0000-0002-6764-9141en_US
dc.authorid0000-0002-8128-6498en_US
dc.contributor.authorMuhtar, Gül
dc.contributor.authorTolan, Özlem Çakmak
dc.date.accessioned2022-03-14T13:05:53Z
dc.date.available2022-03-14T13:05:53Z
dc.date.issued2021en_US
dc.departmentDicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Ana Bilim Dalıen_US
dc.description.abstractÖz:Sosyal Anksiyete Bozukluğu (SAB) toplumda sık karşılaşılan anksiyete bozukluklarından biridir. SAB olan bireylerin, topluluk önünde konuşma yapma gibi diğerleri tarafından değerlendirilebileceği ve performans sergilemesini gerektirecek durumlarda kaygılanmasına, gergin ve rahatsız hissetmesine neden olmaktadır. Günümüzde psikoterapilerin SAB belirtilerini azaltmada etkili olduğu bilinmektedir. Üçüncü dalga bilişsel terapilerin önemli bir bileşeni olarak bilinçli farkındalığın psikoterapideki kullanımının ruhsal bozuklukların tedavi edilmesinde etkili olduğu görülmektedir. Mevcut sistematik gözden geçirme çalışmasında, SAB’da bilinçli farkındalık (mindfulness) temelli müdahalelerin etkililiğini değerlendirmek için araştırma makalelerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bilinçli farkındalık temelli müdahalelerin etkililiğini değerlendirmek amacıyla öncelikle ulusal alan yazın taranmış ancak bu konuda gerçekleşmiş bir derleme çalışmasına rastlanmamıştır. Bu nedenle, bu doğrultuda “mindfulness based therapy”, “mindfulness based intervention”, “social anxiety” ve “social phobia” anahtar sözcükleriyle uluslararası veritabanları taranmıştır. SAB bakımından sadece farkındalık temelli stres azaltma programı ve kabul temelli tedavi ve müdahaleleri ele alma, yetişkin örneklemiyle gerçekleştirilme gibi dahil etme kriterlerini karşılayan 21 çalışma incelenmiştir. Kriterleri karşılayan 21 çalışmanın yöntemsel ve uygulama özellikleri karşılaştırılarak sunulmuştur. Bu çalışmaların sonuçlarında genel olarak bilinçli farkındalık temelli müdahalelerin SAB belirtilerini azalttığı, sosyal anksiyete ile ilgili tutum ve özellikler üzerinde etkili olduğu görülmektedir. Gözden geçirilen çalışmaların sonuçları kıyaslandığında bilinçli farkındalık temelli müdahalelerin kontrol grubu ya da bekleme listesi grubuna göre daha etkili olduğu, ancak diğer tedavi grupları ile karşılaştırıldığı bazı çalışmalarda anlamlı farklılıklar bulunmadığı görülmüştür. Karşılaştırma ve kontrol grubunun dahil edilmediği ön test, son test ve izlem verilerine dayanan etkililik çalışmalarında FTM’nin etkili olduğu ve SAB belirtilerini anlamlı düzeyde azalttığı gösterilmiştir. Araştırma bulguları ışığında sosyal anksiyete bozukluğunda bilinçli farkındalık temelli uygulamaların güvenirliliğinin ve genellenebilirliğinin artması için yöntemsel olarak daha kontrollü, daha uzun izlem süreli yeni çalışmalara ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.en_US
dc.description.abstractABSTRACT: Social Anxiety Disorder (SAD) is a common anxiety disorder causing individuals to feel anxious, nervous, and distressed in public situations requiring performance, such as public speaking. Today, psychotherapies are known to be effective in reducing SAD symptoms. Mindfulness is a significant component of third-wave cognitive therapies, effective in treating mental disorders with psychotherapy. This study examines research articles to evaluate the effectiveness of mindfulness-based interventions (MBI) in SAD. The national literature lacks a review study on this topic. International databases scanned with the keywords “mindfulness-based therapy,” “mindfulness-based intervention,” “social anxiety,” and “social phobia” revealed twenty-one studies that met inclusion criteria. These articles covered mindfulness-based stress reduction programs, acceptance-based treatment, and interventions with adult sampling related to SAD problems. In comparing the methodological and practical features of studies meeting the criteria, we observed that MBI generally reduced SAD symptoms and affected social anxiety-related attitudes and characteristics. Although MBI was more effective than the control group or wait-list group, some studies showed no significant differences compared to other treatment groups. MBI was effective and significantly reduced SAD symptoms in efficacy studies based on the pre-test, post-test, and follow-up data when excluding comparison and control groups. In light of these findings, new studies will need more methodological control and longer follow-up times to increase the reliability and generalizability of MBI in SAD.en_US
dc.identifier.citationMuhtar, G. ve Tolan, Ö. Ç. (2021). Sosyal anksiyete bozukluğu olan yetişkinlerde bilinçli farkındalık temelli müdahalelerin etkililiği: Sistematik bir gözden geçirme. Psikoloji Çalışmaları (Online), 41(2), 427-458.en_US
dc.identifier.doi10.26650/SP2020-847371en_US
dc.identifier.endpage458en_US
dc.identifier.issn1304-4680
dc.identifier.issn2602-2982
dc.identifier.issue2en_US
dc.identifier.startpage427en_US
dc.identifier.trdizinid486781en_US
dc.identifier.urihttps://app.trdizin.gov.tr/makale/TkRnMk56Z3hNUT09
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11468/9424
dc.identifier.urihttps://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/486781
dc.identifier.volume41en_US
dc.identifier.wosWOS:000692197800003
dc.identifier.wosqualityN/A
dc.indekslendigikaynakWeb of Science
dc.indekslendigikaynakTR-Dizin
dc.institutionauthorMuhtar, Gül
dc.institutionauthorTolan, Özlem Çakmak
dc.language.isotren_US
dc.publisherİstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesien_US
dc.relation.ispartofPsikoloji Çalışmaları (Online)en_US
dc.relation.publicationcategoryMakale - Uluslararası Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanıen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectBilinçli farkındalıken_US
dc.subjectSosyal anksiyeteen_US
dc.subjectSosyal fobien_US
dc.subjectSistematik gözden geçirmeen_US
dc.subjectMindfulnessen_US
dc.subjectSocial anxietyen_US
dc.subjectSocial phobiaen_US
dc.subjectSystematic reviewen_US
dc.titleSosyal anksiyete bozukluğu olan yetişkinlerde bilinçli farkındalık temelli müdahalelerin etkililiği: Sistematik bir gözden geçirmeen_US
dc.title.alternativeThe effectiveness of mindfulness based interventions in adults with social anxiety disorder: A systematic reviewen_US
dc.typeArticleen_US

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
Sosyal Anksiyete Bozukluğu Olan Yetişkinlerde Bilinçli Farkındalık Temelli Müdahalelerin Etkililiği.pdf
Boyut:
562.95 KB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
Açıklama:
Makale Dosyası
İndir
Lisans paketi
Listeleniyor 1 - 1 / 1
[ X ]
İsim:
license.txt
Boyut:
1.44 KB
Biçim:
Item-specific license agreed upon to submission
Açıklama:
İndir

Koleksiyon

Sosyal Bilimler Enstitüsü Makaleler
TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu
WoS İndeksli Yayınlar Koleksiyonu