Fahreddîn er-Râzî’de kaza ve kader inancı
| dc.authorid | 0009-0001-1571-3295 | en_US |
| dc.contributor.author | Akdeniz, Ahmet | |
| dc.date.accessioned | 2024-03-18T08:08:00Z | |
| dc.date.available | 2024-03-18T08:08:00Z | |
| dc.date.issued | 2023 | en_US |
| dc.department | Dicle Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü | en_US |
| dc.description.abstract | Kaza ve kader meselesi, İslam inancında önemli bir yere sahiptir. İslam’ın bidayetinden itibaren bu mesele etrafında çeşitli fikir ayrılıkları ortaya çıkmıştır. Bu fikirlerden bir kısmı insanı yüceltirken, bir kısmı da insanı tamamıyla işlevsiz kılmıştır. Tez ve antitez arasında sentez oluşturmaya çalışan bazı düşünürler ise, insanı sorumlulukları bağlamında özgür, Allah’ın kudreti ve ilmi karşısında ise aciz olarak değerlendirmek suretiyle orta yolu bulmaya gayret etmişlerdir. Sentezci yaklaşımın kelam ilmindeki temsilcilerinin Ehl-i sünnet kelamcıları olduğu söylenebilir. Ehl-i sünnet ekolünün yetiştirdiği en önemli simalardan biri olan Fahreddîn er-Râzî, kaza ve kader meselesine bu perspektiften yaklaşmaya çalışmıştır. Felsefî-kelam (memzûc) döneminin en önemli temsilcilerinden biri olarak o, kaza ve kader konusunu aklî ve naklî delillerle izah etmeye çalışmıştır. Râzî, mensubu olduğu Eş‘arîyye’nin kaza ve kader anlayışını eserlerine yansıtmıştır. Ne var ki o, Eş‘arî geleneğinde ön plana çıkarılan “kesb” kavramı yerine, “cebr” lafzını kullanmayı tercih etmiştir. Kaza ve kaderi iman esaslarından biri olarak kabul eden Râzî, bu hususun ezeli planda kesin bir hüvviyete kavuştuğunu ısrarla dile getirmektedir. Bu düşünceye bağlı olarak onun kelamî sisteminde insan, “özgür görünümlü mücber varlık” şeklinde tanımlanmaktadır. Yani insan, fiilin varlık sahasına çıkarılması bakımından muztar, fiilin seçimi ve sorumluluğu bakımından ise faal ve etkindir. Ancak eserlerinde Allah’ın ezeli takdiri, sonsuz ilmi ve kudreti ile ilgili hususlar güçlü bir şekilde dile getirilirken, sorumluluk hususundaki ifadelerinin nispeten zayıf kaldığı gözlemlenmektedir. | en_US |
| dc.description.abstract | The issue of qada and fate has an important place in Islamic belief. Various disagreements have emerged around this issue since the birth of Islam. While some of these ideas glorify humans, some of them render humans completely dysfunctional. Some thinkers trying to create a synthesis between thesis and antithesis have tried to find a middle way by considering humans as free in the context of their responsibilities and helpless in the face of God's power and knowledge. It can be said that the representatives of the synthetic approach in theology are Ahl al-Sunnah theologians. Fakhr al-Dīn al-Rāzī, one of the most important figures of the Ahl al-Sunnah school, approached the issue of qada and fate from this perspective. As one of the most important representatives of the philosophical-theological (memzûc) period, he tried to explain the issue of qada and fate with rational and narrated evidence. Râzî reflected the understanding of fate and fate of the Ash'ariyya, to which he was a member, in his works. However, he preferred to use the word "cebr" instead of the concept of "kesb", which is highlighted in the Ash'ari tradition. Râzî, who accepts qada and fate as one of the principles of faith, insists that this issue has attained a definitive identity in the eternal plan. Depending on this idea, in his theological system, human being is defined as "a free-looking forced being". In other words, man is responsible in terms of bringing the action into the realm of existence, and is active and effective in terms of the choice and responsibility of the action. However, while issues related to God's eternal providence, infinite knowledge and power are strongly expressed in his works, it is observed that his statements about responsibility remain relatively weak. | en_US |
| dc.identifier.citation | Akdeniz, A. (2023). Fahreddîn er-Râzî’de kaza ve kader inancı. Dicle İlahiyat Dergisi, 26(2), 292-311. | en_US |
| dc.identifier.doi | 10.58852/dicd.1401281 | |
| dc.identifier.endpage | 311 | en_US |
| dc.identifier.issn | 2667-6273 | |
| dc.identifier.issue | 2 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 292 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3583525 | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11468/13600 | |
| dc.identifier.volume | 26 | en_US |
| dc.institutionauthor | Akdeniz, Ahmet | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi | en_US |
| dc.relation.ispartof | Dicle İlahiyat Dergisi | |
| dc.relation.publicationcategory | Makale - Uluslararası Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Kelam | en_US |
| dc.subject | Kaza | en_US |
| dc.subject | Kader | en_US |
| dc.subject | Fiil | en_US |
| dc.subject | Râzî | en_US |
| dc.subject | Kalam | en_US |
| dc.subject | Qada | en_US |
| dc.subject | Fate | en_US |
| dc.subject | Act | en_US |
| dc.subject | Al-Râzî | en_US |
| dc.title | Fahreddîn er-Râzî’de kaza ve kader inancı | en_US |
| dc.title | Fahreddîn er-Râzî’de kaza ve kader inancı | |
| dc.title.alternative | Belief in qada and fate in Fakhr al-D?n al-R?z? | en_US |
| dc.title.alternative | Belief in qada and fate in Fakhr al-D?n al-R?z? | |
| dc.type | Article | en_US |
