Klasik Türk şiirinde değişen muhtevâ: Ali Emîrî örneği

Bir toplumun sosyal, siyasal ve kültürel olarak gelişmesi ve değişmesi o toplumun edebî eserlerinin muhtevâsını da etkilemektedir. XVIII ve XIX. yüzyıllarda gelişen bazı hadiseler hayatın her safhasını etkilediği gibi klasik Türk edebiyatı muhtevâsını da etkilemiştir. Çalışmamızın konusu olan Ali Emîrî Efendi (1857-1924) de şiirlerinde -özellikle Divanı’nda- teknolojiye bağlı olarak gelişen bazı araçların adlarına kayıtsız kalmamış, bu araçların adlarını bazı şiirlerinde zikr etmiştir. Ali Emîrî’nin şiirlerinde zikr ettiği bu teknolojik kavramların çoğu 1800’lü yıllardan sonra icat edilen iletişim ve ulaşım araçlarının adlarıdır. Bu sebeple bu kavramlar klasik Türk şiirinde zikr edilen icat tarihinden daha önce kullanılmamıştır. Ali Emîrî, şiirlerinde bilimsel ve teknolojik kavramlara ek olarak Deli Petro, Napolyon gibi devlet büyüklerinin adlarını ve Avrupa, Moskova gibi mekân adlarını da kullanmıştır. Bu durum, edebiyat ile toplumsal yaşam ve gelişmelerin içiçe olduğunun göstergesidir.

The social, political and cultural development and change of a society affect the content of the literary works of that society. The political, technological and social changes developed in the XVIII and XIXth century influenced every stage of life and influenced the content of literary works produced in the field of classical Turkish literature. Ali Amiri (1857-1924), who is the subject of our study, did not remain indifferent to the names of the communication and transportation tools developed due to technology but mentioned them in his poems, especially in the Divan. Most of these technological concepts, which Ali Amiri mentions in his poems, are the names of the communication and transportation devices that were invented after the 1800s. For this reason, these concepts were not used before the date of the invention mentioned in classical Turkish poetry. In addition to the scientific and technological concepts in his poems, Ali Amiri also used names of statemen like Peter the Great, Napoleon and names of places such as Europe and Moscow. This is an indication that literature and social life and developments are intertwined.