Fransız idare hukukunda idari sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü ile ilgili yeni hukuki gelişmeler
| dc.authorid | 184493 | en_US |
| dc.authorid | 0000-0002-2253-1318 | en_US |
| dc.contributor.author | Kaplan, Gürsel | |
| dc.date.accessioned | 2020-06-29T12:35:55Z | |
| dc.date.available | 2020-06-29T12:35:55Z | |
| dc.date.issued | 2016 | |
| dc.department | Dicle Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, İdare Hukuku Anabilim Dalı | en_US |
| dc.description.abstract | Fransız idare hukukunda, idari sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü konusunda son yıllarda oldukça önemli ve köklü içtihadi değişikler yaşanmaktadır. Söz konusu yeni içtihada göre, akdedilen bir idari sözleşmeden veya onun bazı hükümlerinden dolayı hakkının ihlâl edildiğini açık ve kesin bir şekilde ortaya koyabilen üçüncü kişiler de artık dava açabilecektir. Oysa geleneksel olarak, yalnızca sözleşmenin tarafları sözleşmemin geçerliliğini sözleşme hâkimi önünde dava konusu yapabilmekteydi. Nitekim Conseil d’État, 4 Ağustos 1905 tarihli “Martin” kararıyla üçüncü kişilerin doğrudan idari sözleşmeye karşı dava açamayacaklarına, yalnızca idari sözleşmeden “ayrılabilir” nitelikte olan işlemlere karşı dava açabileceklerine karar vermiştir. Söz konusu işlemler, idari sözleşmenin akdedilmesi veya uygulanması sırasında sözleşmenin taraflarından olan kamu idaresince tek taraflı olarak gerçekleştirilen işlemlerdir Fakat bu karara göre, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi, otomatik bir şekilde uyuşmazlık konusu sözleşmenin geçersizliği sonucunu doğurmamaktadır. Ayrılabilir işlemin iptaline karar verilmiş olmasına rağmen sözleşme geçerliliğini korur. İptal kararının sözleşme üzerindeki etki ve sonuçlarını değerlendirmek yetkisi, sözleşme hâkiminin denetimi altında olmak kaydıyla, sözleşmenin tarafı olan idareye aittir. Bu sebeple, bu içtihadi çözüm uygulamada birçok sorunu da beraberinde getirmiştir. Bununla birlikte, idari sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü meselesi, 2000’li yıllardan itibaren gerek kanun koyucu tarafından yapılan düzenlemeler ve gerekse yargısal içtihatlar ile köklü değişikliklere uğramıştır. Örneğin ihale ve sözleşmenin imzalanması sürecinde bu “süreçten dışlanmış olan üçüncü kişilere” doğrudan sözleşmeye karşı dava açabilme imkânı tanınmıştır. Bu aşamalarda gerçekleştirilmiş olan tek yanlı idari işlemlerin ve akdedilmiş olan sözleşmenin iptali, référé précontractuel ve référé contractuel denilen yargısal başvuru yolları ile sağlanmaktadır. Yargısal içtihatlara gelince, Conseil d’État 16 Temmuz 2007 tarihli “Société Tropic Travaux Signalisation Gaudeloup” kararıyla ilgililere yeni bir başvuru yani dava hakkı tanımıştır. Bu başvuru yahut dava yolu ile ihale ve sözleşme sürecinden dışlanmış olan kişiye, zararının tazmininden başka, doğrudan doğruya sözleşmenin geçerliliğini de dava edebilme imkânı sağlanmış bulunmaktadır. Conseil d’Etat bu içtihadını 4 Nisan 2014 tarihli “Département de Tarnet-Garonne” kararıyla daha da ileri bir noktaya götürerek, bu hakkı yalnızca ihale ve sözleşme sürecinden dışlanmış olan kişilere değil ve fakat bunların dışında kalan üçüncü kişilere de teşmil etmiştir. Bundan böyle, üçüncü kişiler, doğrudan sözleşmenin kendisini veya sözleşmenin bölünebilir (divisible) yahut sözleşmeden ayrılabilir nitelikte olmak kaydıyla bazı hükümlerini dava konusu yapabileceklerdir. Ancak, sözleşmesel ilişkilerin korunabilmesi adına, bu çerçevede açılabilecek davalar için Conseil d’État bazı sınırlamalar getirmiştir. Aynı şekilde, Conseil d’État’nın eski içtihadına göre, sözleşmenin hukuka aykırılığı, otomatik olarak sözleşmenin geçersiz (hükümsüz) sayılması sonucuna gerektirmekteydi. 2007 tarihli “Commune de Béziers” kararıyla, Yüksek Mahkeme bu konudaki içtihadını değiştirmiş bulunmaktadır. Buna göre, her hukuka aykırılığın sözleşme üzerinde bir etkisi yoktur. İkincisi ve daha önemlisi, hâkim verdiği kararın etki ve sonuçlarını tayin edebilir. Yani bunların sözleşme üzerinde yaratacağı sonuçları ayrıca kararlaştırabilir. Bu, her hukuka aykırılığın, otomatik olarak sözleşmenin geçersiz (batıl, hükümsüz) sayılması sonucuna götürmeyeceği anlamına gelmektedir. Buna göre, hukuka aykırılıkla malûl olsa da, sözleşme geçerliliğini koruyabilir. Gerçekten, hâkimin bu konuda verebileceği kararlar oldukça çeşitlenmiştir. Bu çerçevede, hâkimin elinde, sözleşmenin olduğu gibi veya bazı düzeltici önlemler alınmak suretiyle devamına karar verilmesinden, sözleşmenin hükümsüz sayılmasına (iptaline / butlanına / annulation) yahut feshine (résiliation) karar verilmesine kadar uzanan karar seçeneklerinden oluşan geniş bir yelpaze bulunmaktadır. Conseil d’Etat, sözleşme hâkiminin yetkilerinin yeniden tanımlanmasına ilişkin olarak 2007 tarihli “Commune de Béziers” kararıyla başlattığı içtihadını 2011 tarihli “Commune de Béziers” kararıyla devam ettirmiştir. Bu karar ise, sözleşmenin feshine ilişkin kararın dava konusu yapılması halinde sözleşme hâkiminin verebileceği kararların neler olabileceğine ilişkindir. Bu kararın kabulüne kadarki uygulamaya göre, sözleşmenin feshinden dolayı davacı yalnızca uğradığı zararın tazmini için dava açabilmekteydi. Gerçi bundan böyle de hâkim sözleşmenin feshine ilişkin kararın iptaline yine karar veremeyecek, ancak tazminat talebinin kabulü dışında, sözleşmenin devamına da karar verebilecektir | en_US |
| dc.description.abstract | En droit administratif français, le contentieux lié aux contarts administratif a connu, au cours des dernières années des évolutions profondes jurisprudentielle. Selon cette novelle jurisprudence en cause, tout tiers à un contrat administratif susceptible d’être lésé dans ses intérêts de façon suffisamment directe et certaine par sa passation ou ses clauses est recevable à former un recours. Or, traditionnellement, seules les parties au contrat étaient habiles à contester directement la validité de contrat administratif devant le juge du contrat. En vertu de son arrêt “Martin”, date de 4 août 1905, Conseil d’État a decide que, les tiers au contrat ne pouvaient à pas attaquer directement un contrat administratif. Ils pouvaient seulement exercer un recours contre les “actes détachables” du contrat, à savoir les décisions administratives unilatérales adoptées par la personne publique pour la conclusion du contrat ou pour son exécution. Mais, selon cette décision, cette annulation en cause n’impliquait pas nécessairement la nullité du contrat, en question. L’annulation de l’acte détachable laissait subsister le contrat et il appartenait à l’administration, sous le contrôle du juge, d’apprécier les conséquences de cette annulation. Pour cette raison, cette solution jurisprudentielle, a souleve moult difficultés, en meme temps, en pratique. Néanmoins, le contentieux des contrats administratifs a fait, depuis le début des années 2000, l’objet de plusieurs changements fondamentales, soit de la part du juge administratif, soit de la part du legislateur. Par exemple, le législateur a ouvert de nouvelles voies de contestation directe du contrat au profit d’une catégorie particulière de tiers, le “concurrent évincé”. Ce sont les procédures dites de “référés précontractuels” et de “référés contractuels”, permettant d’obtenir l’annulation de la procédure de passation ou du contrat. Quant à la jusisprudence, le Conseil d’Etat a institué un nouveau recours par sa décision “Société Tropic Travaux Signalisation Gaudeloup”, date de 16 juillet 2007. Gràce à cet recours, le concurrent évincé est admis à contester la validité d’un contrat tout en demandant en sus des dommages-intérêts. Par sa décision, date de 4 avril 2014, dit “Département de Tarn-etGaronne”, le Conseil d’Etat a complété ce mouvement jurisprudentiel en ouvrant le recours direct contre le contrat non pas seulement aux candidats évincés mais aussi à tous les tiers. Désormais, tous les tiers pourront attaquer directement le contrat ou certaines de ses clauses. Afin de préserver la stabilité des relations contractuelles cependant, le Conseil d’Etat encadre cette nouvelle voie de recours dans ses modalités. De même, selon l’ancienne jurisprudence de Conseil d'Etat, l’illégalité ou bien l'irrégularité d'un contrat, entrainait automatiquement la nullité de celuici. Avec l’arrêt “Commune de Béziers” de 2007, la Haute juridiction a revenue sur sa jurisprudence. Selon la nouvelle jurisprudence, dorénavant toutes les illégalités ne peuvent être invoquées. Surtout, la Haute juridiction reconnait, à présent, au juge en cause la possibilité de moduler les effets sur le contrat de l’illégalité commise. Cela signifie qu’une irrégularité n’entrainera plus automatiquement la nullité du contrat. En effet, le juge administratif dispose désormais d’une palette de pouvoirs élargie, allant de la décision de poursuivre le contrat, le cas échéant avec des mesures de régularisation, à son annulation, en passant par sa résiliation. Avec sa décision de “Commune de Béziers” de 2011, le Conseil d’Etat poursuit le mouvement, amorcé en 2007, de remodelage des pouvoirs du juge des contrats. Cet décision, concerne le juge des parties au contrat en ce qu’il a à statuer sur une mesure de résiliation d’un contrat administratif. Jusqu’à cet arrêt, la seule option pour le requérant était de déposer une demande d’indemnité. Dorénavant, le juge peut, non annuler la décision de résiliation, mais ordonner la poursuite des relations contractuelles ou bien allocation d’une indemnité | en_US |
| dc.identifier.citation | Kaplan, G. (2016). Fransız idare hukukunda idari sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü ile ilgili yeni hukuki gelişmeler. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21(35), 1-37. | en_US |
| dc.identifier.endpage | 37 | en_US |
| dc.identifier.issn | 1300-2929 | |
| dc.identifier.issn | 2458-7907 | |
| dc.identifier.issue | 35 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 1 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11468/5780 | |
| dc.identifier.uri | https://dergipark.org.tr/tr/pub/duhfd/issue/27312/287537 | |
| dc.identifier.uri | https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TWpVMU5EazFOUT09 | |
| dc.identifier.volume | 21 | en_US |
| dc.indekslendigikaynak | TR-Dizin | en_US |
| dc.institutionauthor | Kaplan, Gürsel | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi | en_US |
| dc.relation.ispartof | Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Makale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | İdari sözleşmeler | en_US |
| dc.subject | Sözleşmenin tarafları | en_US |
| dc.subject | Üçüncü kişiler | en_US |
| dc.subject | Başvuru direktifleri | en_US |
| dc.subject | Fransız Danıştayı | en_US |
| dc.subject | Contrats administratif | en_US |
| dc.subject | Parties contractantes | en_US |
| dc.subject | Tierces personnes | en_US |
| dc.subject | Directives recours | en_US |
| dc.subject | Conseil d’État | en_US |
| dc.title | Fransız idare hukukunda idari sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü ile ilgili yeni hukuki gelişmeler | en_US |
| dc.title.alternative | Les nouvelles evolutions juridiques liés aux contentieux contrats administratif en droit administratif Français | en_US |
| dc.type | Article | en_US |
