İslam aleminde hukuk birlikteliği mümkün mü?
Yükleniyor...
Tarih
2018
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İslam dünyası, bugün için, bütünüyle batı hukuk sisteminin etkisi
altındadır. Bu dünyanın günümüz itibarıyla çok sınırlı hukuki konular hariç
olmak üzere, bütünüyle üretebildiği, herhangi bir hukuk sistemi
bulunmamaktadır. Osmanlı Devleti’nin son iki yüzyılında, kendi ürettiği üç
temel kanun hariç, hemen hemen tüm temel kanunları, batı hukuk sisteminden
yapılan iktibaslardan oluşmuştur. Cumhuriyet döneminde de bu yaklaşıma daha
hızlı bir şekilde devam edilmiştir. Diğer İslam ülkelerinin durumu da çok farklı
değildir.
Öte yandan, İslam dininin ortaya çıktığı ilk dönemden bu yana, dini
boyutu kadar “hukuk düzeni” konusunda da çok hassasiyet göstermiştir.
Özellikle özel hukuk alanında “İslam Hukuk” anlayışının, İslam topraklarında yaşayanlar tarafından çekiciliği devam etmektedir. Bu çekicilik ile birlikte, bu
topraklarda, teknolojinin gelişmesi ile ortaya çıkan kurallar ile evrensel hukuk
ilkeleri de, İslam dünyasının özleminde olan değerler olduğu peşinen kabul
edilmelidir.
Esasen hukukta birliktelik; hemen her İslam ülkesinin kendi iç
kanunlarını yapma ve yürürlüğe sokmada serbest olacak ve bütün İslam ülkeleri
tarafından kabulü mümkün üst normların belirlenmesi ile mümkün olabilir. Bu
noktada, mutlak anlamda olmasa bile soft mahiyette (iç hukuk kurallarına saygı
ilkesi temelinde) AB direktifleri iyi birer örnek olarak karşımızda bulunmaktadır.
Bu anlamda, hazırlanacak olan üst normlarda aşağıdaki hususların mutlaka
dikkate alınması gerekir:
Farklı toplumların çok farklı kimliklere sahip olduğu gerçeği ve
hazırlanacak hukuk normlarında, bu sosyolojik ve psikolojik verilerin
dikkate alınması,
Her ülkenin iç hukukuna saygı ilkesi, ancak bazı temel üst normların
hazırlanmasında ortak hukuk ilkelerini belirleme imkanının verilmesi,
Hukukun üstünlüğü ilkesine, evrensel hukuk ilkelerine ve adalet
ilkesine mutlak saygı ilkesinin üst normlarda vurgulanması ve bunun
için İslam ülkelerinin gerektiğinde ortak iç denetim mekanizması
kurması,
Günümüz hukuk uzmanları ile fıkıh uzmanlarının üst normları
hazırlamada ortak çalışması gibi ilkelerin mutlaka sağlanması gerekir.
Bu şartlar sağlandığında, İslam ülkelerinde “ortak bir hukuk birlikteliği”
idealinden bahsetmek mümkün olabilecektir.
Islamic World is completely under the influence of “western law system” today. This world does not have any law system completely produced by it, except very limited legal issues, as of today. Save for 3 basic laws in the last two centuries of the Ottoman State produced by it, almost all the basic laws are composed of excepts made from the Western law system. This approach is accelerated in the Republican Period. The conditions of the other Islamic countries are not much different. On the other hand, Islamic civilization, since first period until now, is firmly founded on the concept of rule of law. Addition to it this concept (Islamic law) in the field of private law continues to be attractive for those living on the lands of Islam. Accompanied with this attractiveness, it should be accepted in advance that the rules emerging with the advancement of technology and the universal principles of law are the values longed by the Islamic world on these lands. Infact, the unity in law; can be possible by the freedom for almost all Islam countries to make and en act their own internal laws and by determination of the highest norms acceptable by all the Islamic countries. At this point, even if not absolute, EU directives are good examples with their soft natures (on the basis of respect for internal rules of law). It is beyond doubt that this unity does not seem to have effect with the same criteria of EU. Within this frame, the following issues should be taken into consideration in the higher norms to be prepared. The fact that different societies have very different identities and taking such sociologic and psychological data in consideration while preparing the norms of law, The principle of respect for the internal law of each country, however, allowing the determination of joint principles of law in preparation of some basic higher norms, Emphasizing in the higher norms, the principle of absolute respect for the principle of superiority of law, universal principles of law and the principle of justice, and if required establishment of a joint internal control mechanism by the Islamic countries for this purpose, Joint work of the law experts and fiqh experts in preparation of the higher norms are required to be provided. When such conditions are achieved, it shall be possible to mention “joint law unity” in the Islamic countries
Islamic World is completely under the influence of “western law system” today. This world does not have any law system completely produced by it, except very limited legal issues, as of today. Save for 3 basic laws in the last two centuries of the Ottoman State produced by it, almost all the basic laws are composed of excepts made from the Western law system. This approach is accelerated in the Republican Period. The conditions of the other Islamic countries are not much different. On the other hand, Islamic civilization, since first period until now, is firmly founded on the concept of rule of law. Addition to it this concept (Islamic law) in the field of private law continues to be attractive for those living on the lands of Islam. Accompanied with this attractiveness, it should be accepted in advance that the rules emerging with the advancement of technology and the universal principles of law are the values longed by the Islamic world on these lands. Infact, the unity in law; can be possible by the freedom for almost all Islam countries to make and en act their own internal laws and by determination of the highest norms acceptable by all the Islamic countries. At this point, even if not absolute, EU directives are good examples with their soft natures (on the basis of respect for internal rules of law). It is beyond doubt that this unity does not seem to have effect with the same criteria of EU. Within this frame, the following issues should be taken into consideration in the higher norms to be prepared. The fact that different societies have very different identities and taking such sociologic and psychological data in consideration while preparing the norms of law, The principle of respect for the internal law of each country, however, allowing the determination of joint principles of law in preparation of some basic higher norms, Emphasizing in the higher norms, the principle of absolute respect for the principle of superiority of law, universal principles of law and the principle of justice, and if required establishment of a joint internal control mechanism by the Islamic countries for this purpose, Joint work of the law experts and fiqh experts in preparation of the higher norms are required to be provided. When such conditions are achieved, it shall be possible to mention “joint law unity” in the Islamic countries
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Hukuki birliktelik, İçtihat hukuku, İslami hukuk, Hukuki düzen, Adalet, Legal uniformity, Case law, Islamic jurisprudence, Legal order, Justice
Kaynak
Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
23
Sayı
39
Künye
Korkusuz, M. R. ve Küçüköner, H. R. (2019). İslam aleminde hukuk birlikteliği mümkün mü?. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(39), 235-255.
