Jön Türk romanı örneğinde Ahmet Mithat Efendi ve pragmatizm

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2020

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Pragmatizm, sosyal yaşamın uygulama alanındavar olan, fakat kuramsal anlamda geç hayata geçirilmiş düşünme sistemlerinden biridir. Faydacılık ya da yararcılık şeklinde dilimize aktarılan bu akım, edebî metinlerin oluşum sürecine birtakım katkılar sunmuştur. Henüz kuramsallaşmadan önceki haliyle düşünce sisteminde yansımaları görülen, sonrasında ise metinlerdeki somut varlığı tespit edilebilen bu akımın, edebî metinlerdeki ifade ediliş şekli dikkat çekicidir. Bilhassa bazı dönemlerde verilen eserlerde daha çok gündeme geldiği görülen akımın, Türk edebiyatındaki varlığı Tanzimat döneminde tamamen belirginleşmiştir. Bu dönem yazarlarından Ahmet Mithat Efendi, faydayı azımsanmayacak düzeyde önemseyen yazarlardan biri olarak, pragmatist felsefe açısından döneminin ilk akla gelen isimlerinden olmuştur. Yazarın eserlerindeki pragmatist söylemi ve bunun bireye ve topluma katkısı, yazarın pragmatist bakış açısının somut göstergeleri olarak kabul edilebilir. Birçok türde eser vermiş olan yazarın, romanlarındaki pragmatist söylem okurlara felsefeyi anlatır niteliktedir. Yazarın diğer romanlarında da mevcut olanbu söylem, tek bir roman örneğinden hareketle mercek altına alınmıştır. Bu çalışmada, yazarın son romanı olan Jön Türk’ten hareketle Ahmet Mithat Efendi’nin pragmatist söylemine dikkat çekilmiştir.
Pragmatism is one of the thinking system that is available in application area of social life but has been brought to life late theoretically. This movement that is translated into Turkish as ‘faydacılık’ or ‘yararcılık’ contributed to formation period of literal texts. Expression in literal texts of this movement of which reflections have been seen before theorizing and palpable existence in texts could be determined later is remarkable. Presence of the movement that has been came up in some periods and works especially became clear in Turkish literature in term of Tanzimat completely. Ahmet Mithat Efendi who is one of the writers of this period is among the names who firstly comes to mind about pragmatist philosophy as a writer who care about benefit considerably. Pragmatist discourse of the writer in his works and contribution of this discourse to individual and society can be accepted as the palpable indicator of the writer’s pragmatist perspective. A lot of pragmatist discourse of the writer who has written various genres commentate the philosophy to readers. Mentioned discourse that exists in other novels of the writer also is scrutinized with reference to only one novel. In this article, it has been focused on the pragmatist discourse of Ahmet Mithat Efendi with reference to his last novel JönTürk.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Pragmatizm, Ahmet Mithat Efendi, Jön Türk, Fayda, Pragmatism, Benefit

Kaynak

Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

6

Sayı

Prof. Dr. M. Orhan Okay Özel Sayısı

Künye

Bulut, F. (2020). Jön Türk romanı örneğinde Ahmet Mithat Efendi ve pragmatizm. Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi, 6 (Prof. Dr. M. Orhan Okay Özel Sayısı ), 484-505.