Berawirdkirin ''bi''ya Kurdî bi ''by''a Îngilizî re
Yükleniyor...
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Şarkiyat Araştırmaları Derneği
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Zimanê Kurdî ji aliyê daçekan ve dewlemend e. Ev dewlemendî hem di hejmaradaçekan de hem jî di cureyên wan de xwe dide der. Digel dewlemendiya xwe ev daçekxwediyê gelek taybetiyan in. Hin ji van taybetiyan di zimanên din de jî tên dîtin. Ji berku ji hin aliyan ve daçekên Kurdî û Îngilizî dişibin hev, di vê xebatê de daçekên Kurdî jialiyê taybetiyên xwe ve bi daçekên Îngilîzî re tên berawirdkirin. Di her du zimanan de jîdaçek ji bo cih, dem û berpêbûnê tên bikaranîn. Dîsa hem daçekên Kurdî hem jîdaçekên Ingilîzî digel lêkeran tên bikaranîn. Lê hin cudahiyên daçekên Kurdî hene wekîtewanga peyvan bi daçekan. Ji bo têgihiştineke baş wekî mînak daçeka “bi”yê jî bi hinwate û taybetiyên xwe bi “by”a Îngilîzî re tê berawirdkirin. Her du daçek ji aliyêbikaranînê ve di hin cihan de dişibin hev. Di xebatê de me pênc taybetiyên hevpar ên“bi” û “by”ê nîşan dan ji bo xwêneran. Her wiha me îşaret pê da ku neyîniya “bi”yê,“bê” di Îngilîzî de tuneye. Dîsa “bi” hem bi tenê hem digel paşdaçekan tê bikaranîn.Heman taybetî di “by”ê de tuneye.
Kürtçe, sahip olduğu edatlar yönüyle zengin bir dildir. Kürtçedeki edat zenginliği, hem edat sayısı hem de edat çeşitlerinde görülmektedir. Edat zenginliği ve çeşitliği ile beraber edatların bir çok özelliğe sahip olduğu görülmektedir. Sözkonusu özelliklerin bir kısmına diğer dillerde de rastlanmaktadır. Kürtçe edatların bazı özellikleri İngilizce edatlarda bulunmaktadır. Bu nedenle çalışmada Kürtçe edatlar İngilizce edatlarla karşılaştırıldı. İngilizce ve Kürtçede, her iki dilde de edatlar, yer, zaman ve yön bildirmek için kullanılmaktadır. Yine İngilizce ve Kürtçede, edatlar, fiillerle beraber kullanılabilmektedir. Fakat Kürtçe edatlar sözcükleri bükme yönüyle İngilizceden farklı bir özelliğe sahiptir. Konunun daha iyi anlaşılması için örnek olarak Kürtçe “bi” edatı ile İngilizce “by” edatı karşılaştırıldı. Her iki edat bazı kullanımlarda benzer özelliklere sahipler. Çalışmada beş ortak özellik kaydedildi. Bunun yanısıra “bi”nın iki farklı özelliğine işaret edildi. Kürtçede “bê” edatı bir çok yerde “bi”nin olumsuz bir karşılığı olarak kullanılmaktadır. Fakat İngilizcede “by”ın olumsuz bir karşılığı mevcut değildir. Yine “bi”hem tek başına hem de artedatlarla kullanılabilmektedir. Fakat “by” tek başına kullanılmaktadır.
Kürtçe, sahip olduğu edatlar yönüyle zengin bir dildir. Kürtçedeki edat zenginliği, hem edat sayısı hem de edat çeşitlerinde görülmektedir. Edat zenginliği ve çeşitliği ile beraber edatların bir çok özelliğe sahip olduğu görülmektedir. Sözkonusu özelliklerin bir kısmına diğer dillerde de rastlanmaktadır. Kürtçe edatların bazı özellikleri İngilizce edatlarda bulunmaktadır. Bu nedenle çalışmada Kürtçe edatlar İngilizce edatlarla karşılaştırıldı. İngilizce ve Kürtçede, her iki dilde de edatlar, yer, zaman ve yön bildirmek için kullanılmaktadır. Yine İngilizce ve Kürtçede, edatlar, fiillerle beraber kullanılabilmektedir. Fakat Kürtçe edatlar sözcükleri bükme yönüyle İngilizceden farklı bir özelliğe sahiptir. Konunun daha iyi anlaşılması için örnek olarak Kürtçe “bi” edatı ile İngilizce “by” edatı karşılaştırıldı. Her iki edat bazı kullanımlarda benzer özelliklere sahipler. Çalışmada beş ortak özellik kaydedildi. Bunun yanısıra “bi”nın iki farklı özelliğine işaret edildi. Kürtçede “bê” edatı bir çok yerde “bi”nin olumsuz bir karşılığı olarak kullanılmaktadır. Fakat İngilizcede “by”ın olumsuz bir karşılığı mevcut değildir. Yine “bi”hem tek başına hem de artedatlarla kullanılabilmektedir. Fakat “by” tek başına kullanılmaktadır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Daçek, Lekerên bidaçek, Tewang, Bi, By, Kurdî, Îngilîzî, Berawerdkirin, Edat, Edatlı fiiler, Büküm, Kürtçe, İngilizce, Karşılaştırma
Kaynak
e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
11
Sayı
3
Künye
Kızıl, H. (2019). Berawirdkirin ''bi''ya Kurdî bi ''by''a Îngilizî re. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 11(3), 1524-1546.
