Yazar "Cengiz, Abdullah" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 13 / 13
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe 405 nolu Çermik şer’iyye sicilinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (H.1310-1312/ M.1894-1895)(2017) Cengiz, Abdullah; Karataş, MehmetOsmanlı toplumunun kapalı olan birçok yönünün aydınlığa kavuşturması yönünden yazılı tarihin veri kaynaklarından birisi de şer’iyye degterleri ya da bir diğer adıyla mahkeme kayıtlarıdır. Bu defterler sadece Osmanlı kanunlarının uygulanmasını değil, gündelik hayatın, iktisadi, sosyal ve idari hayatı güzel bir şekilde gösterebilme özelliğini taşımaktadır. Bu mahkeme kayıtlarından biri olan 405 Nolu Çermik Şer’iyye Sicili ile Diyarbakır’ın Çermik ilçesinin ekonomik, sosyal ve idari durumu araştırılmaya çalışılmıştır. 405 Nolu Çermik Şer’iyye Sicillerinin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi, başlıklı bu çalışma; giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde; Şer‘iyye Sicillerinin tanımı, ortaya çıkışı ve öneminden bahsedilmiştir. Diyarbakır ve Çermik alanında çalışılan şer‘iyye sicillerine değinildikten sonra 405 Nolu Şer‘iyye defterinde kullanılan metod hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde; 405 Nolu Şer’iyye Sicili defterinin muhtevasının yanında incelenen şer’iyye sicilinin özetleri hem ayrı olarak ve hemde koyu harflerle transkrip edilen belgelerin üst tarafında verilmiştir. İkinci bölümde ise; transkript edilmiş olan belgelerden yararlanarak 1894-1895 yıllarında Çermik Kazası’nın ekonomik, sosyal ve idari yapısı hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler Osmanlı Devleti, Diyarbakır, Ergani, Çermik, 405 Nolu Şer’iyye SiciliÖğe Aleppo madrasas in the ayyubids period(İlim Sanat Marifet Derneği, 2023) Cengiz, Abdullah; Özişçi, VildanThe Ayyubid period is considered to be a very bright period in Islamic history in terms of education. The numberof madrasas opened by the Great Seljuk Empire in Aleppo continued to increase during the Zengîd and Ayyubidperiods. After the Ayyubids took over the administration of Aleppo from the Zengîds, they endeavored tomaintain the existing madrasas opened by the Zengids and to open new madrasas in Aleppo in order to developAleppo in terms of science. Thus, the total number of madrasahs that continued their activities in the city ofAleppo during the Ayyubid period reached forty-four. The madrasas in Aleppo during the Ayyubid period were closely linked to the scholarly, economic, and social life of the city and thus attracted important scholars and students from many parts of the Islamic geography. This study focuses on the history of madrasas in Ayyubid Aleppo, their muderris, and the role they played in the religious, scholarly, and social life of the city.Öğe Ankara Sancağı'nda modern eğitim kurumları (1865-1920)(Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021) Cengiz, Abdullah; Karataş, MehmetBu çalışmada, Osmanlı modernleşme dönemindeki eğitim-öğretim faaliyetlerinin Ankara Sancağı'ndaki yansımaları ana kaynaklar ışığında incelenmektedir. Çalışma, giriş bölümünün akabinde dört bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Giriş kısmında modernleşme kavramına değinilerek modern eğitimin genel çerçevesi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda Ankara'nın coğrafi konumu, Ankara adının kaynağı ve Ankara'nın ilkçağdan Osmanlı'nın yıkılışına kadarki târihî yapısı bu kısımda özetlenmiştir. Birinci Bölümde; Osmanlı Devleti'ndeki sıbyan mektepleri, medreseler ve ilk yenileşme döneminde açılan mektepler ile Tanzimat dönemi ve sonrası sivil temel eğitim (ibtidâî), rüşdiyeler, idâdîler, sultânîler, dârülmuallimîn, dârülmuallimât ve mesleki mektepler olmak üzere Osmanlı eğitim sistemi ana hatlarıyla açıklanmıştır. İkinci bölümde; Ankara Sancağı'nda kurulan maârif idâresi ve maârif meclisleri ile sancak dâhilindeki temel (ibtidâî) eğitim hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde; Ankara Sancağı'nda temel eğitim dışındaki rüşdî, idâdî, sultânî, dârülmuallimîn (ibtidâî ve rüşdî), dârülmuallimât, ıslahhâne, sanayi mektebi, numune çiftliği, ziraat ve çoban mektebi, dârüleytam, jandarma mektepleri ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Dördüncü bölümde; Ankara Sancağı'ndaki Gayrimüslim ve yabancı devletler tarafından açılan mektepler hakkında bilgi verilmiştir. Sonuç bölümünde ise Tanzimat döneminden itibaren Osmanlı Devleti'nde modern eğitim kurumlarını açmak için üretilen gerekçe ve politikaların Ankara Sancağı'na etkisinin neler olduğu saptanmaya çalışılmıştır.Öğe Ayaş Rüşdiye Mektebi(Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020) Cengiz, Abdullah; Karataş, MehmetOsmanlı Devleti, Tanzimat’la birlikte birçok alanda olduğu gibi eğitimde de yenileşme çabası içerisine girmiştir. Bu doğrultuda, Osmanlı’da medreselerin yanında farklı düzeylerde pek çok modern mektepler açılmaya başlanmıştır. Bu mekteplerin başında rüşdiyeler gelmekte olup, önce İstanbul’da, daha sonra ise Osmanlı vilayetlerinde açılmıştır. Osmanlı’nın diğer birçok vilayet, sancak ve kazalarında olduğu gibi, Ankara Sancağı’na bağlı Ayaş Kazası’nda da rüşdiye mektebi açılmıştır. Bu çalışmada; Ayaş Kazası’nda bulunan rüşdiye mektebinin açılışı, muallim kadrosu, talebe sayısı, mektepte yapılan tamiratlar ayrıntılı olarak incelenmiş ve böylece Ayaş Kazası’nın Osmanlı Dönemi’ndeki modern ortaokul eğitim yapısı ortaya konulmaya çalışılmıştır.Öğe Bağdat Hukuk Mektebi(Iğdır Üniversitesi, 2023) Cengiz, AbdullahOsmanlı’da hukuk şer’i ve örfî olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Her iki hukukun tatbiki için şer’iyye mahkemeleri kurulmuş ve bu mahkemelerde birçok anlaşmazlıklar kadılar tarafından çözüme kavuşturulmuştur. Osmanlı Devleti XVIII. yüzyılda Avrupa devletleri karşısında aldığı yenilgiler yüzünden III. Selim (1789-1807) döneminden itibaren askerî, siyasî, sosyal, vb. alanda yenileşme hareketlerine başlamış ve bu yenileşme hareketinden Osmanlı’daki hukuk sistemi de etkilenmiştir. Tanzimat döneminde Osmanlı hukukunun tatbik edildiği şer’iyye mahkemelerinde bir takım ıslahatlar yapılmıştır. Osmanlı hukuk müessesesine nitelikli hukukçuların yetişmesi için 1854 yılında Muallimhâne-i Nüvvâb, 1870 yılında Adliye Dershanesi ve 1874 yılında Mekteb-i Sultânî dâhilinde hukuk mektebi açılmış olsa da bunlar birtakım sebeplerden ötürü kapatılmıştır. Osmanlı Devleti’nde kalıcı hukuk mektebi 1880 yılında açılmış ve bu hukuk mektebinin İstanbul haricinde açılması için hemen harekete geçilmiş ise de bu mümkün olmamıştır. Ancak İstanbul haricinde Selanik, Konya ve Bağdat’ta hukuk mekteplerinin açılması II. Meşrutiyet döneminde olmuştur. Bu çalışmada; Bağdat’taki hukuk mektebinin açılışı, idarî ve öğretim kadrosu, mektepteki eğitim-öğretim ve talebelerin durumu ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve böylece Bağdat’ın Osmanlı Dönemi’ndeki yükseköğretim yapısı ortaya konulmaya çalışılmıştır.Öğe Çermik Şer'iyye Sicilleri(Gece Kitaplığı, 2019) Cengiz, Abdullah; Kaya, Recep; Yangın, Mehmet; Dalgın, RamazanÜlkemizde çeşitli sebeplerden ötürü yeni nesiller ile eski nesiller arasında kopukluk oluşmuş bunun neticesinde tarihten mîrâs edindiğimiz nice değerler unutulmuştur. Bununla beraber unutulan bu değerler nesillere dizi-film karelerinden hakikate uygun olmayan senaryolarla aktarılmış ve aktarılmaktadır. Nesiller arası kopukluğun giderilmesi ve yeni neslin kendi değerlerine bağlı bir şekilde yetiştirilmesi iyi bir tarih bilgisine bağlıdır. Tarihini bilmek, bundan hareketle geleceğini daha iyi imar etmesi ve vatandaşına güvenilir bir ortam sağlaması tarih sahnesine çıkan her devletin amacıdır. Mevcut veya geleceğe yönelik sosyal değişimin iyi anlaşılması ve analiz edilmesi için geçmişteki sosyal yaşam biçiminde doğru ve gerçekçi şekilde ortaya konulmalıdır. Buna göre sosyal yaşam biçiminin doğru ve gerçekçi bir şekilde ortaya konmasında tarih ilmine ve tarihçilere büyük iş düşmektedir. “Gerçeğin ne olduğu belgelerde saklıdır ve gerçek ancak belgelerin eleştirisiyle ortaya çıkar, belge yoksa tarih de yoktur” der Leopol von Ranke. Son yüzyılda ülkemizin yetiştirdiği en önemli tarihçilerden biri olan Halil İnalcık, “Gerçek bir tarih için kaynaklara gitmek, kaynakları iyi tenkit edip değerlendirmek gerekir” der. Her iki yazar da kaynak kullanımının tarih ilmi açısından önemini veciz bir şekilde ifade ederler. Tarih, genel olarak rivayetler, destanlar ve geçmiş dönemdeki insanlardan günümüze intikal eden bulguların mantıksal bir çerçevede değerlendirilmesi sonucunda yazılırken, Şer'iyye Sicilleri, tarihi somut verilere dayandırıp, toplumun sosyo-ekonomik, hukûkî, idarî, dinî vb. hadiselerine tanıklık eden ve elde edilen bilgileri gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlayan önemli kaynaklardandır. Şer’iyye sicilleri, Osmanlı Devleti’nde mülkî ve hukûkî idarelerin görevlerini yerine getiren kadılar tarafından tutulmuştur. Şer’iyye sicillerinden faydalanılarak Osmanlı Devleti’nin siyasî, askerî, iktisadî, idarî ve içtimaî tarihini aydınlatabilecek güvenilir bilgilere ulaşılabilirÖğe EXPANDING BASIC EDUCATIONAL INSTITUTIONS IN THE OTTOMAN STATE: AN ASSESSMENT ON THE REPORT AND INSTRUCTIONS OF BURSA VICE GOVERNOR YUSUF BAHAEDDIN(Bingol University, 2023) Cengiz, AbdullahXIX. The second half of the century was the period when the Ottoman Empire faced many problems in the political, military, administrative, economic and social fields. In this period, a statement and/or instruction was prepared by statesmen and important personalities in order to solve the problems in the aforementioned areas and Sultan II. It was presented to Abdulhamid. One of these statements and instructions was prepared by Bursa Deputy Governor Yusuf Bahaeddin. During her visit to Anatolia, Yusuf Bahaeddin saw the indifference and ignorance of the people in education. In order to get rid of this bad situation, she thought that basic education institutions should be expanded all over Anatolia and the primary schools that were opened before should be reformed. Report prepared by Yusuf Bahaeddin for the dissemination of primary schools and the improvement of existing schools; It consisted of the titles of introduction, construction of primary schools and education-teaching method in schools, education revenues and education commission. The instruction, on the other hand, consisted of the duties of teachers, inspectors, teachers, class heads, students, the rewards and punishments given to students, and the general structure of the schools. In this study, the issues identified in the report and the instruction were evaluated and tried to be brought into consideration.Öğe Kudüs-i Şerif İdadi Mektebi (1890-1913)(2020) Cengiz, AbdullahOsmanlı Devleti, kuruluşundan Tanzimat Dönemi’ne kadar olan süreçte eğitim sistemini gelenekselbir modelle icra etmiştir. Geleneksel modelin en önemli kurumları ise medrese ve sıbyanmektepleriydi.II. Mahmut döneminden itibaren geleneksel modelle birlikte modern eğitim yöntemi uygulanmayabaşlanmış ve II. Abdülhamit döneminde ise modern eğitim yöntemi ivme kazanmıştır. Modern eğitimyönteminin kurumları iptidai, rüştiye, idadi, sultani ve meslek okullarıdır. Bu okullar ilk olarakİstanbul’da daha sonra diğer vilayet ve sancaklarda açılmıştır.Çalışmada, Osmanlı Devleti’nin sahip olduğu geleneksel ve modern eğitim sistemi hakkında kısacabahsedilmiştir. Osmanlı arşivi belgeleri ve maarif yıllıkları (salnameler) esas alınarak Kudüs-i Şerifsancağında kurulan idadi mektebinin açılışı, idari-öğretim kadrosu, müfredatı ve öğrenci sayılarıhakkında detaylı bilgi verilmiştir. Elde edilen verilere göre, mektebi nitelikli hale getiren unsurunmuallimlerin donanımları olduğu görülmüştür. Bu sebeple nitelikli muallimler ödüllendirilmiştir.Diğer bir husus mektep idaresi, değişen koşulları ve çevre dinamiklerini göz önünde bulundurarakhareket etmiştir. Böylelikle Kudüs-i Şerif sancağında açılan idadi mektebi, bölge çocuklarının hemihtiyaçlarına cevap vermiş hem de kendi memleketlerinde okuyabilme imkânını sağlamıştır.Öğe OSMANLI MODERNLEŞME DÖNEMİNDE BOZOK YOZGAT SANCAĞI’NDA AÇILAN RÜŞDİYE MEKTEPLERİNİN DURUMU(Dicle Üniversitesi, 2017) Yıldız, Hatip; Cengiz, AbdullahOsmanlı Devleti, Tanzimat’la birlikte birçok alanda olduğu gibi eğitimde de yenileşme çabası içerisine girmiştir. Bu doğrultuda, Osmanlı’da medreselerin yanında farklı düzeylerde pek çok modern mektepler açılmaya başlanmıştır. Bu mekteplerin başında rüşdiyeler gelmekte olup, ilkin İstanbul’da, daha sonra ise Osmanlı vilayetlerinde eğitim faaliyetinde bulunmuştur. Osmanlı’nın diğer birçok vilayet, sancak ve kazalarında olduğu gibi, bugünkü Yozgat il merkezi ile Akdağmadeni ve Boğazlıyan kazalarından oluşan Bozok Sancağı’nda da ilk açılan modern okullar rüşdiye mektepleri olmuştur. Bu çalışmada; Bozok Sancağı’nda eğitim yapan Müslüman rüşdiye mekteplerinin açılışları ile öğretmen, öğrenci ve eğitim durumları ayrıntılı olarak incelenmiş ve böylece Bozok Sancağı’nın Osmanlı Dönemi’ndeki modern ortaokul eğitim yapısı ortaya konulmuşturÖğe Osmanlı Devleti'nde temel eğitim kurumlarının yaygınlaştırılması: Bursa Vali Muavini Yusuf Bahaeddin'in lâyihası ve tâlimatı üzerine bir değerlendirme(Bingöl Üniversitesi, 2022) Cengiz, AbdullahXIX. yüzyılın ikinci yarısı Osmanlı Devleti’nin siyasî, askerî, idarî, ekonomik ve sosyal alanda birçok sorunla karşı karşıya kaldığı dönem olmuştur. Bu dönemde mezkûr alanlardaki sorunların halledilmesi için devlet adamları ve önemli şahsiyetler tarafından çözüm önerilerinin bulunduğu lâyiha ve/veya tâlimat hazırlanarak Sultan II. Abdülhamid’e sunulmuştur. Bu lâyiha ve tâlimatlardan birini de Bursa Vali Muavini Yusuf Bahaeddin hazırlamıştır. Yusuf Bahaeddin, Anadolu’daki ziyareti esnasında halkın eğitime olan ilgisizliğini görmüştür. Halkın bu kötü durumdan kurtulması amacıyla Anadolu’nun her yerinde temel eğitim kurumlarının yaygınlaştırılması ve daha önce açılan ibtidâî mekteplerin de ıslah edilmesi gerektiğini düşünmüştür. İbtidâî mekteplerin yaygınlaştırılması ve mevcut mekteplerin ıslahı için Yusuf Bahaeddin tarafından hazırlanan lâyiha; mukaddime, ibtidâî mekteplerin yapımı ve mekteplerdeki eğitim-öğretim usulü, maârif gelirleri ve maârif komisyonu başlıklarından oluşmuştur. Tâlimat ise muallimlerin, müfettişlerin, bevvapların, sınıf başlarının, talebelerin vazifelerinden ve talebelere verilen ödül ve ceza konularından ayrıca mekteplerin genel yapısından meydana gelmiştir. Bu çalışmada lâyiha ve tâlimatta tespit edilen konular değerlendirilerek dikkate sunulmaya çalışılmıştır.Öğe Osmanlı modernleşme döneminde Bozok (Yozgat) sancağı'nda açılan rüşdiye mekteplerinin durumu(Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017) Yıldız, Hatip; Cengiz, AbdullahOsmanlı Devleti, Tanzimat’la birlikte birçok alanda olduğu gibi eğitimde de yenileşme çabası içerisine girmiştir. Bu doğrultuda, Osmanlı’da medreselerin yanında farklı düzeylerde pek çok modern mektepler açılmaya başlanmıştır. Bu mekteplerin başında rüşdiyeler gelmekte olup, ilkin İstanbul’da, daha sonra ise Osmanlı vilayetlerinde eğitim faaliyetinde bulunmuştur. Osmanlı’nın diğer birçok vilayet, sancak ve kazalarında olduğu gibi, bugünkü Yozgat il merkezi ile Akdağmadeni ve Boğazlıyan kazalarından oluşan Bozok Sancağı’nda da ilk açılan modern okullar rüşdiye mektepleri olmuştur. Bu çalışmada; Bozok Sancağı’nda eğitim yapan Müslüman rüşdiye mekteplerinin açılışları ile öğretmen, öğrenci ve eğitim durumları ayrıntılı olarak incelenmiş ve böylece Bozok Sancağı’nın Osmanlı Dönemi’ndeki modern ortaokul eğitim yapısı ortaya konulmuştur.Öğe Osmanlı'dan günümüze idari merkeziyetçiliğin sembolü: Siverek Hükümet Konağı(Batı Karadeniz Akademisyenler Derneği (BAKAD), 2023) Cengiz, Abdullah; Ertekin, AbdusselamOsmanlı Devleti, XVIII. yüzyılın başından itibaren “Batılılaşma/Yenileşme” dönemine girmiş ve bu yenileşmenin önemli sonuçlarını XIX. yüzyılda görmüştür. Tanzimat Fermanı ile Osmanlı Devleti’nde yeni yönetim anlayışı ve bu doğrultuda yeni yönetim birimleri ortaya çıkmıştır. Yeni yönetim birimleriyle birlikte kamu kurumlarında büyük değişikliğe gidilmiş ve bunun sonucunda; yönetim, ulaşım, eğitim, sağlık, ticaret vb. alanlarda devletin yeni yönetim tarzını gösteren farklı mimari yapılar meydana gelmiştir. Bu farklı mimari yapılardan biri ise yönetim alanındaki “hükümet konakları” olmuştur. Osmanlı Devleti, otoritesini sağlamak amacıyla, XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, başta İstanbul olmak üzere tüm Osmanlı vilayet, sancak ve kazalarında hükümet konaklarını yapmaya başlamıştır. Hükümet konağının yapıldığı yerlerden biri de Siverek’tir. Bu çalışmada, Siverek Hükümet Konağı’nın yapımı, mimari yapısı ve konakta yapılan tamirler Cumhurbaşkanlığı Arşiv belgeleri ışığında ele alınmaya çalışılmıştır.Öğe Vocational Technical Education Attempt in the Ottoman Renovation Period: Boarding Beirut Commerce School(Erzurum Kültür Eğitim Vakfı, 2023) Cengiz, AbdullahIn the Ottoman Empire, modern educational institutions in the civilian sense began to be opened as of the Tanzimat period. However, during the Tanzimat period, vocational schools could not be opened to train talented personnel in the field of vocational technique. As a result of some initiatives, Agricultural School in 1847 and Industry School in 1868 could be opened in Istanbul. Apart from these two vocational technical schools, a trade school was opened in Istanbul in 1883. Apart from Istanbul, necessary studies were carried out to open vocational and technical education institutions in other lands ruled by the Ottoman Empire, and as a result, vocational technical schools were opened and became operational. As in the other lands of the Ottoman Empire, it was decided to open a commercial school, one of the vocational and technical education institutions, in Beirut, which is in a geographically important location, and necessary attempts were made for this. This research was carried out with the systematic model technique. In the research, the reason for the opening of the boarding trade school in Beirut, the school's curriculum, the duties of the school's administrative and teaching staff, the student's admission conditions and exam status were tried to be evaluated. According to the results obtained from the research, although it was aimed to expand vocational and technical education in the period of Ottoman renewal, it became difficult for non-muslims to compete with their schools due to the lack of infrastructure.
