MEŞŞÂÎ GELENEKTE KATEGORİLERİN SAYISINA DAİR TARTIŞMALAR (EBÜ’L-FEREC ÖRNEĞİ)

Kategoriler, varlığa yüklenen en genel yüklenenler olması açısından konusu itibariyle hem mantığın hem de felsefenin araştırma alanına girdiğini söylemek mümkündür. Mantığı sistemleştiren Aristoteles’in bu eseri Organon külliyatının başına koyup bütün bilimlerin anlaşılmasını Kategoriler’e bağlayarak, önemini güçlü bir şekilde ortaya koyduğu görülmektedir. Aristoteles sonrası dönemde hem Helenistik şarihler hem de İslâm filozofları tarafından yoğun bir şekilde inceleme konusu yapılan en önemli eser, Kategoriler olmuştur. Nitekim felsefe ve mantık tarihine bakıldığında diğer eserlere nazaran Kategoriler üzerine iki yüzden fazla şerhin yazıldığını ancak çok azının günümüze ulaştığını ifade edebiliriz. Kategoriler adlı eser, veciz bir şekilde yazılmasına rağmen Antikçağdan günümüze kadar ciddi tartışmaların ana kaynağını oluşturması açısından önemlidir. Bu tartışmalardan biri de kategorilerin sayısına dairdir. Biz de bu makalemizde Aristoteles’ten İbn Hazm’a kadar olan süreçte kategorilerin sayılarına yönelik ortaya konan tartışmaları ve bunlara dair çözüm önerilerini incelemeye çalışacağız.