Dramatik aksiyonu sağlayan değerler açısından Basat'ın Tepegöz'ü öldürdüğü destan

Dede Korkut kitabı, asırlar öncesi Oğuz toplumunun ortak duygu, vicdan, akıl ve dünya görüşüyle meydana getirmiş olduğu, tarihi, edebi, sosyolojik ve psikolojik değeri yüksek bir eserdir. Dede Korkut kitabının bu değeri, onun söylem ve bağlamında taşıdığı millî unsurlar ve millî motifler sayesindedir. Kültür tarihimizin en önemli miraslarından olan bu anlatılar, genel olarak Oğuzların düşmanları ve kendi aralarında yaptıkları mücadeleleri ele alır. Bunlardan Basat’ın Tepegöz’ü Öldürdüğü Destan ile Duha Koca Oğlu Deli Dumrul Destanı, ele aldığı konular bakımından diğer hikâyelerden ayrılır.Dramatik aksiyonu sağlayan değerler, tahkiyeye dayalı roman, hikâye, halk hikâyesi, destan ve mesnevi gibi türlerin içerik düzleminin analiz edilip daha net anlaşılması açısından önemlidir. Dramatik aksiyondaki entrik kurgular, ülkü değer ve karşı değer bağlamında değerlendirildiğinde aksiyonun önemli unsurları olan kişiler, kavramlar ve sembollerin metin içerisinde yüklendikleri anlamların içerik analizlerinin derin yapıda ele alınması anlatıya farklı bakış açıları getirmektedir. Bu çalışmada konusu bakımından Dede Korkut hikâyeleri içerisinde farklı bir yere konumlanan Basat’ın Tepegöz’ü Öldürdüğü Destan’da dramatik aksiyonu sağlayan değer ve göstergelerin anlatı içerisinde birbirleriyle ilişkileri ve çatışmaları ele alınmış, anlatının iki önemli ögesi olan Basat ve Tepegöz üzerine bir okuma demesi yapılmıştır.  Çalışmada ülkü ve karşı değerler Ramazan Korkmaz’ın KORA şeması adını verdiği üç farklı görüntü düzeyi (kişi, kavram, sembol) bağlamında ele alınmıştır. 

Abstract The book Dede Korkut is a work of high historical, literary, sociological and psychological value that Oguz society created with the common emotion, conscience, reason and worldview. This value of Dede Korkut's book is due to the national elements and national motifs that it carries in its discourse and context. These narratives, which are one of the most important legacies of our cultural history, generally deal with the enemies of the Oghuzes and their struggles among themselves. The epic in which Basat killed Tepegöz and the epic of Duha Koca Oglu Deli Dumrul, are distinguished from other stories in terms of the subjects he deals with. Values that provide dramatic action are important in terms of analyzing and understanding the content plane of genres such as novels, stories, folk tales, epics and mesnevi. When the intriguing fictions in dramatic action are evaluated in the context of ideal value and counter value, the deep analysis of the content analyzes of the meanings that individuals, concepts and symbols are attributed in the text brings different perspectives to the narrative. In this study, the relationship between the values and indicators that provide dramatic action and the conflicts in the narrative have been discussed in the epic that Basat killed Tepegöz, which has a distinctive position and a reading statement has been made on Basat and Tepegöz, who are the two important elements of the narrative. In this study, idealism and counter values are discussed in the context of three different image levels (person, concept, symbol) in which Ramazan Korkmaz calls KORA scheme