Abdurrahman Mevlidi

İslâm Edebiyatı’nda ve özellikle de Türk Edebiyatı’nda Peygamberimiz’e duyulan sevgi ve saygı O’na dair özel eserlerin vücuda getirilmesine sebep olmuştur. "Esmâ-yı Nebi, Sîre, Mevlid, Mirâc-nâme, Mucizât-ı Nebi, Gazavat-ı Nebi, Hilye, Ahlâku'n Nebi, Hicretü'n-Nebi(Hicret-nâme), Vefâtü'n-Nebi, Şefaat-nâme, Kırk Hadis, Yüz Hadis, Bin Hadis, Na‘t vb.   Bu konuların herbiri ayrı bir çalışmayı gerektirecek mahiyette olup İslâm Peygamberi’nin hemen hemen bütün özellikleri büyük bir ihtirâm ve hassasiyetle kaleme alınmış ve ortaya konulan eserler İslâm dünyasının Peygamberi’ne bakışını ve O’nu adeta hayatın merkezi haline getirdiğini göstermiştir. Hem yaşadığı hayat dilimi içerisinde örnek şahsiyet; hem de inancı gereği âhiret planında en çok ihtiyaç duyulan (şefaatçı) kimliğiyle hep kalplerinde, hayatının içinde, ticaretinde, evinde ve başucundaki kitapları arasındadır. “Mevlid”, bütün bu eserler içinde en çok ilgi görmüş ve en yaygın olanıdır. Şüphesiz bu denli ilgi, farklı dillerde de mevlid yazılmasına sebep olmuştur: Arapça mevlidler yanında Farsça, Arnavutça, Kürtçe, Cava dilinde, Boşnakça, Rumca, Çerkesçe, Ordu dilinde, Savahill dilinde, Alhamyado (Arap harfleriyle yazılmış İspanya-havalisi dili) ve Tatarca mevlidler de vardır. Türkçe kaleme alınmış 200 civarında Mevlid, bu türün özellikle Türkler arasında ne denli bir şöhretin sahibi olduğunu gösterir. Özellikle Süleyman Çelebi’nin eseri olan Vesîletü’n-Necât hiç şüphe yok ki yüzlerce mevlid arasında en çok şöhret yakalayan ve kütüphanelerde de nüshaları bulunan Mevlid’tir. Diğerleri arasında Süleyman Çelebi Mevlidi’ne (çok-az)benzer olanlar ve olmayanlar diye bir tasnif oluşturmak pekâlâ mümkündür. Bazı araştırmacıların “Abdurrahman” isimli bir yazar tarafından kaleme alınmış birkaç mevlidten bahsetmelerine rağmen gerek okuyucuya aktarılan bilgiler ve gerekse yaptığımız incelemede bu mevlidlerin eserimizden farklı mevlidler olduğu anlaşılmıştır. Üzerinde çalışma yaptığımız eserin, müstensihi ve yazım tarihi belirtilmemiş, ancak yazarının “Abdurrahman” isminde olup mevlidin ilk beyitlerinde zikredildiği; sade ve anlaşılır diliyle, yer verdiği başlıklar, fasıllar ve üç bölümden bir kesit aktarımıyla Vesîletü’n-Necât’a dokunan yanlarının yanında, farklı bir eser kimliğiyle pek bilinmeyen gözden ırak kalmış bir mevlid örneği sunar bize. Mevlid’te, meşhur Süleyman Çelebi Mevlidi’ndeki konular işlenmiş olup başlıklar şu şekilde sıralanmıştır: Münâcât, Velâdet, Risâlet, Mirâc, Vefat ve Duâ. 40 varak ve “Nesih” yazı türüyle İncelediğimiz kahverengi karton kapaklı kitabın içerisinde toplam 764 beyit olarak kaleme alınmış olan Mevlid, Mevlid duâsı, Medhiye ve dünyanın faniliğini anlatan şiirlerin yanısıra; “Niyazî-i Mısrî, Kemâl Ümmî, Yunus Emre” gibi mutasavvıfların ve bazı şairlerin de şiirlerinden örnekler verilir. 

Love and respect for our Prophet in Islamic literature, especially Turkish literaturehas caused the return of his private works to the body. “Esmâ-yı Nebi, Sîre,Mevlid, Mirâc-nâme, Mucizât-ı Nebi, Gazavât-ı Nebi, Hilye, Ahlâku’n Nebi,Hicretu¨’n-Nebi (Hicret-nâme), Vefâtu¨’n-Nebi, intercession-Şefaât-nâme, FortyHadith, Hundred Hadith, Thousand Hadith, Na’t etc.Each of these topics will require a separate study. Almost all the features ofthe Prophet of Islam were taken with great care and sensitivity and the worksrevealed have shown that the view of the Prophet of the Islamic world and Hemake it almost the center of life. He is the example personality in the slice of lifehe lived in; as well as the belief that the most needed in the plan of the Hereafter(Intercessor) in his life, in his trade, at home, and among his books.Mevlid is the most popular and most prevalent of all these works. Undoubtedlythis interest has led to the writing of Mevlid in different languages: In additionto the Arabic Mevlids, there are Persian, Albanian, Kurdish, Javanese, Bosnian,Greek, Circassian, here are also Army language, Savahill language, Alhamyado(spanish language written in Arabic letters) and Tatar language Mevlids. Some200 Mevlids who have been taken in Turkish have shown what a reputation ithas among Turks. Especially the work of Suleiman Chalabi, Vesiletu¨’nu¨-Necat isundoubtedly the most famous among hundreds of mevlids and Mevlid, who alsohad copies in his libraries. Among others, it is possible to create a group calledSuleiman Chalabi’s work and those that are not alike. The work we are workingon is simple, understandable, he chapter titles and a section from two sections, aswell as the similarity of Vâsîlu¨’nu¨-Necât, it presents us with an example of a very unknown Mevlid with a different work identity.