TEFSİR’DE ÇEŞİTLİLİK (TENEVVÜ‘) BAĞLAMINDA FURKÂN 77 VE MÜ’MİN 60. ÂYETLERİN YORUMU

Kur’ân’ın bazı lafız ve ifadeleri hakikî anlamın dışında kullanılmaktadırlar. Dolayısıyla bir kelime veya ifadenin bazen birden fazla açıklaması olabilmektedir. Ulûmu’l-Kur’ân literatüründe tenevvu‘ olarak adlandırılan ve anlam zenginliği olarak görülen bu tür kelimelerden biri de dua kavramıdır. Bu makalede dua kelimesinin hakikî ve mecâzî kullanımları Furkân sûresinin 77 ve Mü’min sûresinin 60. âyetleri üzerinden incelenmiştir. Furkân sûresinin 77. âyetinde geçen dua kavramının iman, ibadet, talep ve davet anlamları mevcuttur. Müfessirlerin görüşlerine dayanılarak duanın mecâzî bir kullanımla ibadet anlamının ön planda olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan Mü’min sûresinin 60. âyetinde geçen dua kelimesinin ibadet anlamı olsa bile hakikî anlamı olan tazarru‘ ve niyazın daha belirgin olduğu görülmüştür. Her ne kadar bu âyetlerin tefsirinde bir görüş tercih edilse bile diğer görüşleri de benimsemenin mümkün olduğu vurgulanmıştır. Söz konusu durumun tefsir geleneğimizde esaslı bir tavır olduğu belirtilmiş ve bunu tahrif olarak nitelemenin isabetsiz olduğu ortaya konulmuştur.