Farklı dille öğretimin temel eğitim düzleminde eğitsel doğurgularına ilişkin öğretmen ve veli görüşlerinin değerlendirilmesi: Kırgızistan ve Rusça örneği

Araştırmanın genel amacı; Kırgızistan örneğinde farklı dille öğretimin temel eğitim düzleminde eğitsel doğurgularını, temel eğitim programının amaç, içerik, süreç, ölçmedeğerlendirme bileşenleri üzerinden eğitim duruşunu öğretmen ve veli görüşleri bağlamında değerlendirmektir. Bu amaçla öncelikle farklı dille öğretimin eğitimsel doğurguları Kırgızistan örneğinde kuramsal/tarihsel çerçevede çözümlenmiş; daha sonra Kırgızistan’da güncel eğitim duruşunu temsil eden öğretmen ve veliler arasından seçili bir örnek kitleye 24 sorulu mülakat uygulanarak farklı dille öğretimin stratejik bir eğitim basamağı olarak temel eğitim düzleminde programın amaç/içerik/öğretme-öğrenme süreçleri/ölçme-değerlendirme bileşenleri itibariyle kısa/orta/uzun vadeli eğitsel doğurguları saptanmaya/değerlendirilmeye çalışılmıştır. Gerçekleştirilen hipotez testi sonucu ulaşılan kritik bulgular, Kırgız insanına farklı bir dille eğitim verilmesi ; bireylerin ve toplumun kökten beslenerek doğal evrimini engellemiştir; Farklı Dille Öğretim, Kırgız insanının kendi var oluşuna güvenini ortadan kaldırmış, bağımlı ve güdümlü insan tipini yaratmıştır; Kırgızistan eğitim sisteminde Rus diliyle eğitim yapmaya ihtiyaç yoktur ve Kırgız insanında üst değerlere bağlı yaratıcı yetenekleri köreltmiş; alt değerler temelinde teknik yeteneklerle sınırlı ve düşük profilli teknisyen zihniyetinin oluşumuna yol açmıştır ifadelerine katılmadıklarını göstermektedir. Bununla beraber, Rus Dili, Kırgız dili ve kültürünü engellemiştir; Rus Dili, Kırgız halkının toplumsal/ekonomik/bilimsel gelişmesine katkıda bulunmuştur; Sovyet döneminde Temel Eğitim düzeyinde Rusçanın eğitim dili olarak kullanılmış olması, öğrencilerin öğrenme başarısını artırmıştır; Rus Dilinin Temel Eğitimde kullanımı, daha nitelikli ders kitaplarının ve bilgi muhtevasının dolaşımını sağlamıştır; Rus Dili, Temel eğitim düzeyinde yöntem çeşitliliğine ve etkili öğrenme-öğretme durumlarının tasarlanmasına ve uygulanmasına katkı sağlamıştır ve Rus Dili, Temel eğitime ilişkin toplumsal beklenti ve ihtiyaçlara yeterli düzeyde cevap vermektedir ifadelerine ise katıldıklarını göstermektedir. Bunun yanında kendi anadillerine olan bakışın çok olumlu çıktığı; Kırgız dilinin, bilim, sanat, tıp, politika vb. alanlarda ihtiyaca cevap verecek gelişmişlik düzeyine sahip olduğunu ve Kırgız dilini öğrenmek için yeterli miktar ve nitelikte eğitim materyali kısa sürede üretilebileceğine inancın yüksek olduğu saptanmıştır. Söz konusu saptamalar ışığında Kırgız insanının Rus diline ilişkin koruyucu tutumları ile anadillerine olan derin bağlılıkları/güvenleri arasındaki görünür çelişki; asırların Kırgız kolektif bilinçaltında yarattığı koşullanma ve hazırı tüketme kolaycılığıyla ilişkili olsa gerektir. Anahtar Sözcükler: Farklı Dil, Farklı Dil Öğretimi, Farklı Dille Öğretim

The general purpose of the research is to evaluate the results of teaching with different language on Basic Education which were applied in the example of Kyrgyzstan and based on compounds of aim, content, process, measuring-evaluating of basic education program with the connection of basic education, teachers and parents’ points. For this aim firstly the results of the education with different language in the example of Kyrgyzstan in the framework at theoretical/historical were analyzed; then among actual representatives’ opinions of basic education and people who used from this work were applied interview to a chosen example mass with asked 24 questions in order to determine/evaluate the educational results in short/medium/long term concerning program of aim/content/process of teachinglearning/measuring-evaluating compounds on basic education as a strategic level of education of teaching with different language. As realized result of hypothesis test with reached critical findings; Kyrgyz People didn’t agreed on the expressions of the following questions, Teaching basic education with different language blocked natural evolution of individuals and society which nourishing in the level of basic education ; Teaching with different language removed confidence of Kyrgyz people’s existence; created dependent and directed type of human; It is not necessary to educate with Russian language in Kyrgyz Education System and Teaching with different language hindered creative skills which depended on high values on Kyrgyz people ; caused the low profiled technician mentality and limited with technical skills on the basic of subvalues. However , Kyrgyz People agreed on the expressions of the following questions Russian language blocked the Kyrgyz language and culture; Russian language contributed to the social / economic / scientific development of Kyrgyz people; in the term of Soviet Union , Russian language , being used as a language of education at the level of basic education, increased the achievement level of students’ learning; The using of Russian language on basic education provided the circulation of more quality subject books and contents of knowledge; Russian language provided contribution about kinds of methods and envisaging applying situations of effective learning-teaching and Russian language responds enough social needs and expectations related to basic education . Meanwhile the perspective of them through their mother tongue is very positive and determined that they have high belief through these expressions; Kyrgyz language has enough development to respond the parts of science, art, medicine, policy etc. and in order to learn Kyrgyz language they believe to produce enough quantity and quality materials of education in the short time. In the light of related determinations The visible contradiction between the related protective attitudes of Kyrgyz people against Russian language and deep affiliations/trusts to their mother tongue could be related to the conditioned and facilitated of expending ready-made in created Kyrgyz collective subconscious through centuries. Keywords: Different language, Teaching difference language, Teaching with Different Language