Bireysel ve toplumsal fayda açısından Ahmet Midhat Efendi'nin romanlarında pragmatizm
Yükleniyor...
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Edebî akımlar, edebî eserlerin oluşumunda ve yönlendirilmesinde ciddi öneme sahiptirler. Eserler, içinde bulundukları dönemin etkisi ile oluşurken, geçmişin izlerini taşımak ve geleceğin beklentilerini de karşılamak durumunda kalırlar. Eserlere dair bu beklenti, oluşumun arka planındaki edebî akımlarla karşılanır. Toplumun ihtiyacından beslenen söz konusu akımlar, sosyal yaşamın bir yansıması olan edebî çalışmalara kaynaklık ederler. 19. yüzyılda, sosyal yaşamın doğal bir yansıması ve beklentisi olarak doğan pragmatizm akımı, bahsi edildiği gibi hem toplumsal yaşamın bir yansıması, hem de edebî kalemlerin yol göstericisi olmuştur. Dilimize faydacılık olarak aktarılan pragmatizm akımı, 19. yüzyıldan bugüne, etki sınırlarını genişleterek varlığını sürdürmüş felsefî akımlardandır. Akımın felsefî yönü kadar, edebî cereyanı da, eserlerin doğru okunup anlaşılmasında önem arz etmektedir. Bu bağlamda Türk edebiyatında akımın felsefesini benimsemiş ve eserlerinden hareketle izlerini taşıyan önemli isimlerin başında Ahmet Midhat Efendi gelmektedir. Ahmet Midhat Efendi topluma faydalı olmayı ve toplumu yönlendirmeyi misyon edinmiş önemli kalemlerdendir. Düşün dünyası ve üslubu ile okurlarını faydalı olana yöneltmeye çalışan yazar, söz konusu faydacı üslubu neticesinde önemli pragmatist romanlara imza atmıştır. Yazarın toplumsal ve bireysel fayda bağlamında beslendiği pragmatizm akımı, eserlerin oluşumunda ve yorumlanmasında belirleyici bir rol üstlenmiştir. Bu çalışmada Ahmet Midhat Efendi'nin bütün romanları pragmatizm çerçevesinde incelenmiştir. Yazarın, kurmaca içinde doğrudan uygulamasını yaptığı akımın, zaman zaman felsefesini yaptığı da tespit edilmiştir. Bu yönü ile özgünlük arz eden çalışmanın asıl amacı ise, hem pragmatizm akımının edebî sınırlarını oluşturmak, hem de bu kuramın Ahmet Midhat Efendi'nin romanlarındaki yansımasını ortaya çıkarmaktır.
Literal movements have great importance in formation and direction of literal works. While the works have been formed with effect of period that they are included, they also reflect the case history and come up to future's expectations. These expectations from the works come up with literal movement that reflected to background of the works. These movements, growing up with requirement of society, are the resources of literal works that are reflections of social life. Pragmatism movement that came into the world as a natural reflection and expectations of social life in 19thcentury is both the reflection ofsocial life and guiding light of literal writers. Pragmatism movement that is mentioned in Turkish language as faydacılık,is among the philosophical movements that continue its existence expanding from 19th century up to the present. As much as philosophical perspective of the movement, literal effects of the movement have great importance in comprehension and reading of the worksproperly. Concordantly, Ahmet Midhat Efendi is among the leading important names of the writers who adopted to movement and reflected the impressions by the works. Ahmet Midhat Efendi is among the important writers who took being helpful to society and directing the society as a mission under favour of his thought and wording. The writer who tries to direct the readers to what beneficial is, has written important pragmatist novels as a result of his mentioned wording. Pragmatism movement that the writer benefitted in the context of social and personal benefit has a determinant role in formation and commenting the works. In this thesis, the novels of Ahmet Midhat Efendi have been analyzed in perspective of pragmatism. It has been established that the writer philosophizes the pragmatism as much as benefitting in texts as a part of fiction. The basic aim of the thesis which is original from this aspect is both demarking the pragmatism in literal aspect and also revealing the reflections of the movement in the novels of Ahmet Midhat Efendi.
Literal movements have great importance in formation and direction of literal works. While the works have been formed with effect of period that they are included, they also reflect the case history and come up to future's expectations. These expectations from the works come up with literal movement that reflected to background of the works. These movements, growing up with requirement of society, are the resources of literal works that are reflections of social life. Pragmatism movement that came into the world as a natural reflection and expectations of social life in 19thcentury is both the reflection ofsocial life and guiding light of literal writers. Pragmatism movement that is mentioned in Turkish language as faydacılık,is among the philosophical movements that continue its existence expanding from 19th century up to the present. As much as philosophical perspective of the movement, literal effects of the movement have great importance in comprehension and reading of the worksproperly. Concordantly, Ahmet Midhat Efendi is among the leading important names of the writers who adopted to movement and reflected the impressions by the works. Ahmet Midhat Efendi is among the important writers who took being helpful to society and directing the society as a mission under favour of his thought and wording. The writer who tries to direct the readers to what beneficial is, has written important pragmatist novels as a result of his mentioned wording. Pragmatism movement that the writer benefitted in the context of social and personal benefit has a determinant role in formation and commenting the works. In this thesis, the novels of Ahmet Midhat Efendi have been analyzed in perspective of pragmatism. It has been established that the writer philosophizes the pragmatism as much as benefitting in texts as a part of fiction. The basic aim of the thesis which is original from this aspect is both demarking the pragmatism in literal aspect and also revealing the reflections of the movement in the novels of Ahmet Midhat Efendi.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Edebî akımlar, Pragmatizm, Türk edebiyatı, Ahmet Midhat Efendi, Roman, Fayda, Literal movements, Pragmatism, Turkish literature, Novel, Benefit
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Bulut, F. (2020). Bireysel ve toplumsal fayda açısından Ahmet Midhat Efendi'nin romanlarında pragmatizm. Doktora tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
