Şîa kelamının bilgi kaynakları (Şerîf el-Murtazâ örneği)

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.advisorAkgüç, Ahmet
dc.contributor.authorAkdeniz, Ahmet
dc.date.accessioned2023-10-12T13:31:24Z
dc.date.available2023-10-12T13:31:24Z
dc.date.issued2023en_US
dc.date.submitted2023
dc.departmentDicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalıen_US
dc.description.abstractHilafet merkezli tartışmalar sonucunda tarih sahnesine çıkan Şîa, verdiği fiziksel ve fikirsel mücadeleyle bir şekilde varlığını sürdürmüş ve günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Diğer İslam mezheplerinden ilkesel anlamda ayrışan Şîa, bünyesinde barındırdığı çeşitli düşünce ve inançlarla kendisine has bir seyir takip etmiştir. İmâmet makamına yükledikleri ilâhî mana, mezhebin birçok fikir ve inancını derinden etkilemiştir. Kelam, inanç esaslarını inceleyen ilim olması hasebiyle bu etkiyi en fazla hisseden ilim dalı olmuştur. Şîa kelamının diğer İslam mezheplerinden köklü bir şekilde ayrışmasının nedenlerini epistemik temeller üzerinden anlamayı amaç edinen bu çalışma, mezhebin usûlî anlayışına yön veren en önemli şahsiyetlerinden biri olan Şerîf el-Murtazâ ekseninde sonuca gitmeyi hedeflemektedir. Şiî usûlî düşünceye yaptığı müstesna katkının yanında günümüze ulaşan eserlerinde bilgi bahislerini ele alan ilk müellif olması, bu tercihte önemli rol oynamıştır. Hayatının tamamını (d.355/966)-(ö436/1044) dönemin Abbâsî hilafetinin merkezi Bağdat'ta geçiren Murtazâ, köklü bir aileden gelmenin kendisine sunduğu imkânları Büveyhî hanedanı üyelerinin destekleri ile birleştirmiş ve elde ettiği gücü oldukça efektif bir şekilde kullanarak İmâmiyye kelamında köklü dünüşümlere kapı aralamıştır. O, etkisinde kaldığı Basra Mu'tezile'sinin rasyonalist düşünce sistemini Şîa kelamına kusursuz bir şekilde adapte etmeyi başarmıştır. Usûl ve kelam eserlerinde tavizsiz bir şekilde uyguladığı akılcı yöntem nedeniyle ilmî olmadığını düşündüğü birçok düşünceyi reddetme yoluna gitmiştir. İlmî olduğuna kanaat getirdiği idrak, akıl ve mütevatir haber eksenli bilgileri ise sisteminde yüceltmiştir. Murtazâ'nın Basra Mu'tezile'si âlimlerinden ödünç aldığı bu akılcı söylem, yetiştirdiği öğrenciler aracılığıyla Şîa'da yerleşmiş ve yaklaşık iki asır boyunca mezhebin hâkim düşüncesi haline gelmiştir.
dc.description.abstractShia, which came to the stage of history as a result of discussions centered on the Caliphate, has somehow continued its existence with the physical and intellectual struggle it has given and has managed to reach the present day. Separated from other Islamic sects in principle, Shia has followed a unique course with the various thoughts and beliefs it contains. The divine meaning they attributed to the imamate had a profound effect on many ideas and beliefs of the sect. Kalam has been one of the branches of science that has felt this effect the most due to the fact that it is a science that examines the principles of faith. This study, which aims to understand the reasons for the radical separation of Shia theology from other Islamic sects on epistemic foundations, aims to reach a conclusion on the axis of Sharif al-Murtazâ, one of the most important figures who directs the methodical understanding of the sect. In addition to his exceptional contribution to Shi'ite procedural thought, his being the first author to deal with knowledge issues in his works that have reached the present day played an important role in this choice. Murtazâ, who spent his entire life (d.355/966)-(d.436/1044) in Baghdad, the center of the Abbasid caliphate of the period, combined the opportunities offered to him by coming from a deep-rooted family with the support of the members of the Buwayhid dynasty, and by using the power he gained quite effectively, he was deeply rooted in Imâmiyya theology opened the door to transformations. He succeeded in perfectly adapting the rationalist thought system of the Basra Mu'tazila to the Shia theology. Due to the rational method he applied uncompromisingly in his works of method and kalam, he rejected many ideas that he thought were not scientific. In his system, he glorified knowledge based on comprehension, reason and mutawatir news, which he believed to be scientific. This rational discourse that Murtazâ borrowed from the scholars of the Basra Mu'tazila settled in Shia through the students he trained and became the dominant thought of the sect for about two centuries.
dc.identifier.citationAkdeniz, A. (2023). Şîa kelamının bilgi kaynakları (Şerîf el-Murtazâ örneği). Yayımlanmamış doktora tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.en_US
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11468/12800
dc.language.isotren_US
dc.publisherDicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsüen_US
dc.relation.publicationcategoryTezen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectŞîaen_US
dc.subjectKelamen_US
dc.subjectBilgien_US
dc.subjectŞerîf el-Murtazâen_US
dc.subjectAkılen_US
dc.subjectShiaen_US
dc.subjectKalamen_US
dc.subjectKnowledgeen_US
dc.subjectSharif al-Murtadâen_US
dc.subjectReasonen_US
dc.titleŞîa kelamının bilgi kaynakları (Şerîf el-Murtazâ örneği)en_US
dc.title.alternativeKnowledge sources of Shia kalam (The example of al-Aharîf al-Murtadâ)en_US
dc.typeDoctoral Thesisen_US

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
Şîa kelamının bilgi kaynakları (Şerîf el-Murtazâ örneği).pdf
Boyut:
2.27 MB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
Açıklama:
Tez dosyası
İndir
Lisans paketi
Listeleniyor 1 - 1 / 1
[ X ]
İsim:
license.txt
Boyut:
1.44 KB
Biçim:
Item-specific license agreed upon to submission
Açıklama:
İndir

Koleksiyon

Sosyal Bilimleri Enstitüsü Tezler