Kırsal Alevî Kültüründe Çevre, Mekân ve İnsan Etkileşimi - İki Köy Örneği
Tarih
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
Özet
Türkiye'de kırsal Alevi yerleşim bölgelerinde toplumsal dokuyu meydana getiren insanların kendilerine özgü mekânsalalanları oluşturma süreci; tarihsel gelişimle birlikte çevremekân-insan ekseni etrafında oluşagelmiştir. Bu bağlamda kırsal Alevi yerleşimlerinde toplumsal dokuyu sarmalayan geleneksel yaşam biçimi, mekânların kurgusal düzeni ve kültürelilişki ağları; ortak bir dilin etrafında gelişmiştir. Süregelen butemayüller potası içinde geleneksel yaşam ritüelleriyle birliktekültürel belleklerini dışa kapalı bir düzlemde ortaya koyanAleviler; kırsal yerleşim bölgelerinde fiziksel çevreyle uyumsağlayan ve doğadaki çeşitli nesnelere yükledikleri tinsel anlamlarla insan-doğa ilişkisini belirleyen bir kültürün nasıl"sürdürülebilir" olduğunu ortaya koymuşlar. Bu tür yerleşimlerin karakterini taşıyan Türkmenhacı (Bismil-Diyarbakır) veYoncalı/Ortinik (Ovacık-Tunceli) Alevi köyleri; gelenekseltoplumda hayat bulan ritüelleri, manevi dünyaları sarmalayanCem kültürü, içe dönük insani ilişkileri, süregelen yerel aidiyetleri ve yerleşim örüntülerini hâlâ koruyabilmektedir.Bu çalışma; son 20-25 yıl içerisinde ortaya çıkan toplumsalayrışma, terör, şiddet ve ayrıksı bir aidiyete sahip olmanın yarattığı dışlanmanın ötesinde; referans alınan iki köy bağlamında ortak bir belleği yaşatan kırsal Alevi kültürünün serencamını ortaya çıkarmayı hedeflemektedir.