Döviz kuru ve dışa açıklığın enflasyon üzerindeki etkisi : Doğrusal olmayan regresyon analizi

Dış ticaret ülkeler arası fiyatların karşılıklı olarak yakınsamasında önemli bir rol oynamaktadır. Ülkeler dış ticaret yaptıkça içeride düşük fiyatlarla ürettikleri ürünleri dış talebin etkisiyle daha yüksek fiyatlardan ihraç etme imkânına kavuşurken, yine iç piyasada yüksek fiyatlardan üretebildikleri ürünleri ithal ederek tüketicilerin daha düşük fiyatlardan ürünlere ulaşmasını sağlayabilmektedirler. Dış ticaret yoğunlaştıkça; ihracatçı ülkede ucuz olan ürünlerin fiyatları artarken, ithalatçı ülkede de pahalı olan ürünlerin fiyatı düşerek yakınsama süreci devam etmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin enflasyon oranı üzerinde dış ticaretin etkisini; döviz kuru ve dışa açıklık değişkenleri ile doğrusal olmayan ekonometrik bir model çerçevesinde araştırmaktır. Bu çalışmada; Türkiye’de döviz kuru, dışa açıklık ve enflasyon arasındaki ilişkinin ortaya konulması amaçlanmıştır. 2003Q1-2018Q4 dönemi için çeyrek yıllık veriler kullanılarak bu değişkenler arasındaki eşbütünleşme ve nedensellik ilişkisi incelenmiştir. Yapılan ekonometrik analiz sonuçlarına göre, seriler birim kök içermekte ve seriler arasında eş-bütünleşme olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisine göre; hem döviz kurundan enflasyona doğru tek yönlü hem de dışa açıklıktan enflasyona doğru tek yönlü nedensel ilişki bulunmuştur.

Foreign trade plays an important role in the mutual convergence of cross-country prices. As countries perform foreign trade, they can export the products, which they produce in low prices, in higher prices due to foreign demand, while they can import products that they can produce at higher prices in the domestic market so that consumers can reachproducts at lower prices. As foreign trade intensifies; while the prices of cheap products increase in the exporting country, the price of the products that are expensive in the importing country decreases and the convergence process continues. The purpose of this study is to analyze the impact of foreign trade on Turkey's inflation rate; exchange rate and openness variables with regards to non-line are conometric model. This study aims to reveal the correlation between the exchange rate, openness and inflation rate in Turkey. For the 2003Q1-2018Q4 period, the co-integration and causality relationship between the sevariables were examined using quarterly data. According to the econometric analysisr esults; the series contains unit root and it has been found that there is co-integration between the series. Also according to the causality relationship between the variables; it was found that there are both one-way causal relationship from foreign exchange rate to inflation and one-way causal relationship from openness to inflation.