Ege'de hava sahası, FIR ve komuta kontrol sorunları

1974 yılından günümüze Ege Denizi, Türkiye-Yunanistan arasında birçok sorunun yaşanmasına neden olmuştur. Sorunların çözülmesine yönelik atılan adımlara rağmen, iki ülke arasındaki varolan sorunlara dayalı sürtüşme bugün de devam etmektedir. 30 yılı aşkın bu dönem zarfında, iki ülkeden de can kayıpları yaşanmış, iki ülke de siyasi ve iktisadi kayıplara uğramış, NATO savunma planlama çalışmaları dahi zaman zaman sekteye uğramış ve günümüzde bir dereceye kadar Türkiye’nin Avrupa Birliği üyelik süreci dahi bundan etkilenmiştir. Sürekli yaşanan gerginlikler; iki müttefik ülke arasında büyük bir savaşın yaşanması potansiyelini canlı tutmakla beraber, üçüncü ülkelerin de olası bir çatışmanın içine çekilmesine neden olabilir. Bölgede istikrarın sağlanması ve Avrupa’nın (olası bir istikrarsızlıktan) etkilenmemesi için, Yunanistan ile Türkiye arasındaki sürtüşmeye neden olan konuların çözümü önem arz etmektedir. Çözüm sanıldığı kadar kolay olamamaktadır, zira her iki ülkedeki mevcut milliyetçi bakışlar ve ulusların birbirlerine karşılıklı olarak taşıdıkları güvensizlik, karşımızda durmaktadır. Bununla birlikte, geçmiş dönemlere nazaran son dönemlerde iktidara gelen hükümetler daha çözüm yanlısı politikaları benimser gözükmektedir. Hükümet politikaları ile birlikte, her iki ülkenin de yaşadığı acı deprem hatıraları (1999) ve bu acı dönemlerde kaydedilenkarşılıklı dostluk ve yardımlar, çözüm yolunda yumuşama ve bir ‘fırsat’ sürecini doğurmuştur. Bu tez çalışmasında, bu noktadan hareketle, Ege sorunlarını (Ege denizi ileilgili temel sorunlar; Ege Karasuları Sorunu; Hava sahasının genişliği sorunu; FIR Sorunu; Ege’de komuta kontrol sorunları) detaylıca incelenmiş, bu sorunların her iki ülkeye etkileri, geçmiş 30 yıllık süreci de dikkate alarak sorunların tamamen çözülmese de kontrol edilebilir bir seviyede tutulmasına yönelik açılımlar üzerinde durulmuştur.

Since 1974 the Aegean Sea has been a topic of much dispute for Greece and Turkey. Inspite of many attempts to resolve the problems, the dispute goes on to this day. Over the years it has cost both countries some lives, cost Greece and Turkey politically and economically, and has been a detriment to NATO defense planning and operations and to some extend to that of Turkey’s struggle for European Union Membership Process. Continued tensions therefore not only hold the potential for disastrous war between two members of the same alliance but also hold the potential to pull other countries into this conflict. Stability in the region and consequently, Europe is therefore at risk and must be restored through resolution of these disputes between Greece and Turkey. Resolution has not been attained though mainly because of each country’s intense nationalism and pervasive mistrust of the other country. This nationalism and mistrust of the other country must be overcome if a resolution is to be reached. Fortunately, the late goverments of both Greece and Turkey are much more moderate and pro-resolution than their predecessors, and an ironic ameliration of relations thanks to devastating earthquakes in both Greece and Turkey in 1999 indicate that the time is ripe for a push toward resolution. This thesis therefore examines the Aegean dispute (main problems over Aegean Sea, claims over territorial waters, Greece attempts such as extending territorial waters to twelve miles decleration and consequently Turkish reaction to this as a “casus belli” situation; use of air-space and follow-on 6 to 10 miles considerations, differences over Flight Information Region (FIR) requirements; Command and Control discussions over the control of Sea and Air over Aegean Sea) in detail, shows its impact on both countries, looks at the attempts at resolution over the past thirty years, and discusses the current prospects for resolution.