Güneydoğu Anadolu Bölgesi mısır alanlarında zararlı lepidoptera takımına bağlı türler ve mısır koçan kurdu, Sesamia spp. (Lepidoptera: Noctuidae)'nun yumurta parazitoitleri ile bu parazitoitlerden Telenomus busseolae (Hymenoptera: Scelionidae) üzerine bazı insektisitlerin letal ve subletal etkilerinin belirlenmesi
Yükleniyor...
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Mısır (Zea mays L.) farklı değerlendirme yöntemleri nedeniyle oldukça önemli bir kültür bitkisi olup mısır üretim alanı ve miktarı Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde son yıllarda önemli düzeyde artmıştır. Mısır verimini düşüren faktörlerin başında Lepidoptera takımına bağlı zararlılar gelmektedir. Bu çalışmanın ilk aşamasında mısırın en önemli zararlılarından olan Sesamia nonagrioides, S. cretica (Lepidoptera: Noctuidae) ve Ostrinia nubilalis (Lepidoptera: Crambidae)'in 2018-2020 yıllarında Güneydoğu Anadolu Bölgesi mısır ekiliş alanlarındaki yaygınlık ve yoğunluklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Surveyler sonucunda, Sesamia spp.'nin Diyarbakır ilinde diğer illere göre daha yoğun olduğu saptanmıştır. Survey bulguları ilçeler bazında değerlendirildiğinde ise Sesamia spp.'nin en yoğun olduğu ilçe Bismil bulunmuştur. Bu çalışmada ayrıca, Sesamia spp.'nin biyolojik mücadelesindeki en önemli doğal düşmanlardan olan yumurta parazitoitlerinin bölge illerindeki varlıkları ve doğal parazitleme oranlarının (konukçu bulma etkinliği, parazitleme etkinliği ve parazitoit etkisi) belirlenmesi amaçlanmıştır. Surveylerde toplanan Sesamia spp. yumurtalarından laboratuvar koşullarında iki önemli yumurta parazitoiti türü, Telenomus busseolae (Hymenoptera: Scelionidae) ve Trichogramma evanescens (Hymenoptera: Trichogrammatidae) elde edilmiştir. Bu parazitoit türlerinden T. busseolae Güneydoğu Anadolu bölgesi illerinde daha yaygın iken, T. evanescens coğrafik olarak daha sınırlı bir alanda yayılış göstermiştir. Bununla beraber, T. busseolae erginleri survey çalışmalarının yürütüldüğü her üç yılda, ancak T. evanescens ise sadece 2019 yılı surveyleri sırasında elde edilmiştir. Laboratuvar koşullarında ilk olarak farklı ergin öncesi dönemlerde (genç larva, olgun larva ve pupa) farklı etki mekanizmasına sahip insektisitlerin (chlorantraniliprole, imidacloprid, indoxacarb, lambda-cyhalothrin, lufenuron, malathion ve thiamethoxam + lambda-cyhalothrin) farklı dozlarına (önerilen tarla dozu, T, T/2, T/4, T/8 ve kontrol) maruz bırakılan T. busseolae'nin ergin çıkış oranları incelenmiştir. İnsektisit uygulamasına maruz kalan parazitoitlerin ergin çıkış oranlarında meydana gelen azalmalar Uluslararası Biyolojik ve Entegre Mücadele Organizasyonu (IOBC) standartlarına göre sınıflandırılmıştır. Daha sonra, insektisit uygulamalarından sonra çıkış yapmayı başaran dişi parazitoitlerin üreme güçleri ve sonraki dölün ergin çıkış oranı ve eşey (dişi birey) oranları araştırılmıştır. Bu anlamda, uygulama yapılan parazitoitlerin ergin çıkış oranları ve üreme güçleri ile sonraki neslin ergin çıkış oranı ve eşey (dişi) oranı insektisite, uygulama dozuna ve ergin öncesi yaşa göre farklılık göstermiştir. Çalışmanın son bölümünde farklı ergin öncesi dönemlerde insektisit uygulamalarına maruz kalan T. busseolae erginlerinin ovipozisyonu ve konukçuya ayırdığı süre içerisinde sergilemiş oldukları davranışsal parametreleri araştırılmıştır. Parazitoitin antennal ret etme sıklığı, ovipozitoral ret etme sıklığı, ovipozisyonu, konukçudan geçici süreliğine uzaklaşma sıklığı ve ovipozisyon indeksinin uygulanan insektisit, kullanılan doz ve uygulama yapılan ergin öncesi gelişme dönemine göre farklılık gösterdiği saptanmıştır. İnsektisitlerin bu parametreler üzerine önemli düzeyde olumsuz etkileri olduğu belirlenmiştir. Parazitoitin doğadaki etkinliğine temel teşkil eden biyolojik ve davranışsal parametrelerinin kullanılan insektisitlerden olumsuz etkilenebileceği ve bu parametrelerin entegre zararlı yönetim stratejilerinde kullanılacak insektisit seçiminde göz önünde bulundurulması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Maize (Zea mays L.) ranks among the most important crops due to its different evaluation methods and its production area and quantity have significantly expanded in Southeastern Anatolia, recently. The Lepidopteran maize pests are the leading yield reducing factor in maize cultivation. The first part of this study aimed to investigate the distribution and density of maize stalk borers, Sesamia nonagrioides, S. cretica (Lepidoptera: Noctuidae) and Ostrinia nubilalis (Lepidoptera: Crambidae) in Southeastern Anatolia region maize lands in 2018-2020. Sesamia spp. were found most abundant in Diyarbakır province when compared with other surveyed provinces. Survey results also demonstrated that the abundance of Sesamia spp. were higher in Bismil when compared to other counties. This study, also, aimed to determine the region-wide presence and the natural parasitism rates (discovery efficiency, discovery efficiency and parasitism efficiency) of the egg parasitoids, the most important natural enemies in biological control of Sesamia spp. The incubation of field collected Sesamia spp. eggs under laboratory conditions yielded two important egg parasitoids, Telenomus busseolae (Hymenoptera: Scelionidae) and Trichogramma evanescens (Hymenoptera: Trichogrammatidae). The former was found more widespread in Southeastern Turkey while the later were discovered more restricted spatially. In addition, T. busseolae was collected in all survey years, but T. evanescens was collected only in 2019 surveys. In laboratory studies, the effects of different doses (field recommended dose, T, T/2, T/4, T/8 and control) of chlorantraniliprole, imidacloprid, indoxacarb, lambda-cyhalothrin, lufenuron, malathion and thiamethoxam + lambda-cyhalothrin insecticides having different modes of action on preimaginal stages (early larvae, mature larvae and pupae) of T. busseolae are studied. The decreases in adult emergence rates of parasitoids exposed to insecticide treatments were classified according to International Organization for Biological and Integrated Control (IOBC) standards. In addition, the fecundity of the female parasitoids that managed to hatch after insecticide treatments and the emergence rate and sex (female) ratio of their offspring generation were examined. The emergence rate and the fecundity of the female parasitoids exposed to insecticides at preimaginal stages and the emergence rate and sex ratio of their offspring differed depending on the insecticide, the dose and the preimaginal stages. The following laboratory experiments investigated the oviposition and behavioral parameters during the patch residence time (patch exploitation duration) for the female parasitoids exposed to insecticide treatments at preimaginal stages. The frequencies of antennal rejection, ovipozitoral rejection, oviposition and temporary exits from the host patch and the oviposition index were significantly affected depending on the insecticide, the dose and the preimaginal stages. The biological and behavioral parameters of the parasitoid which constitute the basis of its natural parasitism efficiency, may be adversely affected by the insecticides employed in this study and these parameters should be considered in the selection of insecticides to be used in integrated pest management strategies.
Maize (Zea mays L.) ranks among the most important crops due to its different evaluation methods and its production area and quantity have significantly expanded in Southeastern Anatolia, recently. The Lepidopteran maize pests are the leading yield reducing factor in maize cultivation. The first part of this study aimed to investigate the distribution and density of maize stalk borers, Sesamia nonagrioides, S. cretica (Lepidoptera: Noctuidae) and Ostrinia nubilalis (Lepidoptera: Crambidae) in Southeastern Anatolia region maize lands in 2018-2020. Sesamia spp. were found most abundant in Diyarbakır province when compared with other surveyed provinces. Survey results also demonstrated that the abundance of Sesamia spp. were higher in Bismil when compared to other counties. This study, also, aimed to determine the region-wide presence and the natural parasitism rates (discovery efficiency, discovery efficiency and parasitism efficiency) of the egg parasitoids, the most important natural enemies in biological control of Sesamia spp. The incubation of field collected Sesamia spp. eggs under laboratory conditions yielded two important egg parasitoids, Telenomus busseolae (Hymenoptera: Scelionidae) and Trichogramma evanescens (Hymenoptera: Trichogrammatidae). The former was found more widespread in Southeastern Turkey while the later were discovered more restricted spatially. In addition, T. busseolae was collected in all survey years, but T. evanescens was collected only in 2019 surveys. In laboratory studies, the effects of different doses (field recommended dose, T, T/2, T/4, T/8 and control) of chlorantraniliprole, imidacloprid, indoxacarb, lambda-cyhalothrin, lufenuron, malathion and thiamethoxam + lambda-cyhalothrin insecticides having different modes of action on preimaginal stages (early larvae, mature larvae and pupae) of T. busseolae are studied. The decreases in adult emergence rates of parasitoids exposed to insecticide treatments were classified according to International Organization for Biological and Integrated Control (IOBC) standards. In addition, the fecundity of the female parasitoids that managed to hatch after insecticide treatments and the emergence rate and sex (female) ratio of their offspring generation were examined. The emergence rate and the fecundity of the female parasitoids exposed to insecticides at preimaginal stages and the emergence rate and sex ratio of their offspring differed depending on the insecticide, the dose and the preimaginal stages. The following laboratory experiments investigated the oviposition and behavioral parameters during the patch residence time (patch exploitation duration) for the female parasitoids exposed to insecticide treatments at preimaginal stages. The frequencies of antennal rejection, ovipozitoral rejection, oviposition and temporary exits from the host patch and the oviposition index were significantly affected depending on the insecticide, the dose and the preimaginal stages. The biological and behavioral parameters of the parasitoid which constitute the basis of its natural parasitism efficiency, may be adversely affected by the insecticides employed in this study and these parameters should be considered in the selection of insecticides to be used in integrated pest management strategies.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Davranış, Konukçudan yararlanma, Konukçuya ayrılan süre, Letal, Mısır, Döller arası, Ovipozisyon, Subletal, Survey, Telenomus busseolae, Behavior, Lethal, Maize, Oviposition, Patch exploitation, Patch time residence, Sublethal, Telenomus busseolae, Transgenerational
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Tonğa, A. (2021). Güneydoğu Anadolu Bölgesi mısır alanlarında zararlı lepidoptera takımına bağlı türler ve mısır koçan kurdu, Sesamia spp. (Lepidoptera: Noctuidae)'nun yumurta parazitoitleri ile bu parazitoitlerden Telenomus busseolae (Hymenoptera: Scelionidae) üzerine bazı insektisitlerin letal ve subletal etkilerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
