Diyarbakır ili bağcılık işletmelerinde uygulanan telli ve goble terbiye sistemlerinin ekonomik yönden karşlaştırılması

Diyarbakır ili, bağcılık için uygun iklim ve toprak koşullarına sahiptir. Uzun yıllardan günümüze ilde bağcılık faaliyetleri genellikle geleneksel yöntemlerle yürütülmektedir. Telli terbiye sistemleri ile bağcılık ise son yıllarda Tarım ve Orman Bakanlığının örnek kurmuş olduğu bağlarla birlikte üretici bağlarında artmaktadır. Bu çalışma ile Diyarbakır ilinde Telli ve Goble terbiye sistemlerinin uygulandığı bağcılık işletmelerinin bağcılık faaliyetlerinin teknik ve ekonomik yönden ortaya konması amaçlanmıştır. Çalışma Diyarbakır ilinde üzüm yetiştiriciliğinin ticari olarak yapıldığı Ergani, Dicle, Çermik ve Eğil ilçelerinde yürütülmüştür. Çalışmada kullanılan veriler tabakalı örnekleme yöntemine göre belirlenen 100 işletmeden anketlerle toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistik yöntemler ile karşılaştırmalarında t testi ve ki-kare testi kullanılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre işletmelerin ortalama bağ arazi büyüklüğü, goble terbiye sistemi ile yetiştiricilik yapanlarda ortalama 19,1 da, telli terbiye sistemi ile yetiştiricilik yapanlarda ise 12,5 da olarak belirlenmiştir. Bağlarda ortalama üzüm verimi goble terbiye sisteminde 183,8 kg/da, telli terbiye sisteminde ise 668,9 kg/da olarak hesaplanmıştır. Goble terbiye sistemine sahip bağların çoğunlukla sulamasız, telli terbiye sistemine sahip bağların ise genellikle sulama yapılabilen bağlar olduğu ortaya konmuştur. İşletme sahiplerinin bağcılıkla ilgili yaşadığı en önemli problemlerin başında bağ hastalıkları, verim düşüklüğü ve pazarlama geldiği tespit edilmiştir. İşletmelerde dekara brüt kâr, goble terbiye sistemiyle üretim yapan işletmelerde 721,0 ?/da ve telli terbiye sistemiyle üretim yapan işletmelerde ise 1.241,2 ?/da olarak hesaplanmıştır. Net kâr ise her iki terbiye sisteminde de negatiftir. Brüt kâra göre telli terbiye ile yetiştiricilik yapan işletmelerin, goble terbiye sistemiyle yetiştiricilik yapan işletmelere nazaran daha kârlı ve avantajlı olduğu ortaya konulmuştur. Diyarbakır ilinde bağcılığın geliştirilebilmesi için mevcut goble bağların yerine telli terbiye sistemi ile yüksek verimli, hastalık ve zararlılara dayanıklı standart çeşitlerin kullanıldığı yeni bağların tesis edilmesi uygun olacaktır.

Diyarbakır province has quite favourable soil and agroecological conditions for viticulture, which has been practised using traditional methods for centuries. Wired training systems are new in the province and introduced with the sample vineyards and the efforts by the Ministry of Agriculture and Forestry in recent years. In this study, it was aimed to examine and compare the wired and traditional Goble training systems at farm level considering the technical and economic aspects. Study area covers Ergani, Dicle, Çermik and Eğil districts where viticulture is commercially performed. Study data were obtained through structured questionnaires completed during face-to-face interviews from the vineyard farms. Sample size was calculated according to the stratified sampling method. Descriptive statistical methods, independent samples t-test and chi-square test were used in data analysis. According to the results, average vineyard size was found to be 1.91 and 1.25 ha as the average grape yields were 1838 and 6689 kg per hectare for the vineyards farms of Goble and wired training systems, respectively. It was revealed that vineyard establishments of the Goble training systems were mostly not irrigated while the establishments of the wired training systems were irrigated. It was also determined that vineyard diseases, low yield and marketing problems were the high-ranking ones among the viticulture problems, experienced by the respondents. Gross profit was calculated to be 7210 ? and 12412 ? per hectare for the Goble and wired training systems, respectively as the net profit was negative for the vineyards of both training systems. It was concluded that for the viable and profitable vineyard businesses, farmers should be established using wired training systems and the high yielding, disease/pest resistant varieties.