Multiple sklerozda atak ve remisyon döneminde serum endokan düzeyi

Amaç:Multiple Skleroz (MS); merkezi sinir sisteminin yineleyici ya da ilerleyici, inflamatuar, demiyelinizan, dejeneratif hastalığıdır.Genetik yatkınlık zemininde çevresel etmenler ve otoimmün yanıt hastalık patogenezinde suçlanan önemli faktörlerdir. Lezyonların perivasküler yerleşme eğilimli olması,endotel hasarınıpatogenezde suçlanan hedeflerden biri yapmıştır. Endokan ise inflamatuar hastalıkların, vasküler ve endotelial hasarın, tümör progresyonu ve adezyonunun, anjiogenezisin önemli bir belirteci olarak tanımlanmıştır. Çalışmamızda Relapsing-Remitting Multiple Skleroz (RRMS) hastalarında remisyon ve relaps dönemlerinde ölçülen serum endokan, C-Reaktif Protein (CRP) ve Nötrofil/Lenfosit Oranı (NLR) düzeylerini karşılaştırmayı planladık. Bu çalışma ile RRMS hastalığının fizyopatolojisine, takip ve yeni tedavi yöntemleri açısından katkı sunmayı amaçladık. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı’nda klinik ve tanısal testler sonucu 2010 Mc Donaldkriterlerine göre kesin RRMS tanısı alan 53 remisyon, 30 atak ve atak sonrası RRMS hastası ve 44 sağlıklı gönüllü alındı. RRMS tanısı almış remisyon dönemindeki hastalardan ve sağlıklı kontrol grubundan bir kez, atak dönemindeki hastalardan atak sırasında ve ataktan bir ay sonra olmak üzere iki kez kan örneği alındı. RRMS hastalarında atak döneminde,ataktan bir ay sonra ve remisyon döneminde ölçülen endokan, CRP ve NLRdüzeyleri kendi arasında ve sağlıklı kontrol grubu ile karşılaştırıldı.Çalışılan parametreler hastalık süresi, atak sıklığı, Expanded Disability Status Scale (EDSS) , uygulanan tedavi ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) lezyon yükü ile karşılaştırıldı. Bulgular: Endokan, CRP ve NLR düzeyi RRMS grubunda sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksekti (p<0,05). Atak dönemindeki hastalarda serum endokan düzeyi, atak sonrası ve sağlıklı kontrol grubuna göre istatistiki olarak yüksek bulundu. (p<0.05). Serum CRP ve NLR düzeylerinde ise atak ile kontrol grupları arasında anlamlı fark vardı (p <0.05). MS remisyon ve atak sonrası grup ile sağlıklı kontrol grubu arasında endokan, NLR ve CRP düzeyleri arasında anlamlı fark yoktu (p>0,05). Hastalık süresi, EDSS, atak sıklığı ve MRG lezyon yükü ile endokan, CRP ve NLR değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlıkorelasyon yoktu(p>0.05).Yapılan korelasyonlarda MRG lezyon lokalizasyonları ve EDSS skoru; hastalık süresi ve atak sıklığı arasında istatistiksel olarak güçlü pozitif bir ilişki vardı (p<0.001). Sonuç: Endokan MS hastalarında inflamatuar sürece sekonder gelişen endotelyal hasarın göstergesi olarak artmaktadır. Endokan atak tanısı açısından orta derecede iyi bir tanısal performans testidir şeklinde yorumlanabilir. Anahtar Sözcükler:Relapsing-Remitting Multiple Skleroz, Endokan, C-Reaktif protein, Nötrofil/lenfosit Oranı

Objectives: Multiple Sclerosis is (MS) an inflammatory, demyelinating and degenerative disease of central nervous system which can be progressive or relapsing. Environmental factors and autoimmune response are important effects can be blamed for pathogenesis of the disease on the genetic predisposition base. Perivascular lesions make vascular-endothelial damage the blamed target of pathogenesis. But, Endokan is defined as an important marker of inflammatory diseases, vascular and endothelial damage, tumor progression and adhesion, angiogenesis. In this research, comparison of serum endokan, C - reactive protein (CRP) and Neutrophil/ lymphocyte ratio (NLR) levels in remitting and remission periods of patients with Relapsing-Remitting Multiple Sclerosis (RRMS) was planned. The aim of this study was to contribute to physiopathology of RRMS disease in the sense of follow-up and new therapeutic approaches. Material and Methods: 53 remission, 30 attack and post-attack patients with RRMS diagnosed with clinical and diagnostic tests based on 2010 Mc Donald’s criteria by Department of Neurology of Faculty of Medicine of Dicle University and 44 healthy control-group were evaluated in this study. Blood samples were taken from patients with RRMS in remission and healthy control-grouponce, patients with RRMS in attack twice as during attack and one month after the attack. Endocan, CRP and NLR levels of patients with RRMS in attack, one month after the attack and remission were compared between each other and also with healthy control-group. The parameters had been worked were compared with duration of disease, attack frequency, Expanded Disability Status Scale (EDSS), applied treatment and Magnetic Resonance İmaging (MRG) lesion load. Results:Endocan, CRP and NLR levels in patients with RRMS were significantly higher than healthy control-group (p<0.05). Serum endocan levels of patients in attack were statistically higher than patients in post-attack and healthy control-group (p<0.05). Serum CRP and NLR levels were significantly different between patients in attack and healthy control-group (p<0.05).Besides there was no significant difference of levels of endocan, NLR and CRP between MS remission and post-attack group and healthy control-group (p>0.05). Furthermore, Endocan, CRP and NLR levels had no statistically significant correlation with duration of disease, EDSS, attack frequency and MRG lesion load (p>0.05). There were statistically strong positive relations between MRG lesion locations and EDSS score and also between duration of disease and attack frequency in the correlations conducted (p<0,001). Conclusion: Endocan, in MS patients, increase as an indicator of endothelial damage that develops secondarily depending on inflammatory process. Endocan can be interpreted as a diagnostic performance test which is reasonably successful in terms of attack diagnosis. Key Words: Relapsing-Remitting Multiple Sclerosis, Endocan, C-Reactive Protein, Neutrophil/Lymphocyte ratio