MAZDEK HAREKETİ VE SEBEPLERİ

Dini bir hareketin ortaya çıkması ve toplum tarafından benimsenmesi tek bir nedenle açıklanamayacak şekilde karmaşıktır. Bu çalışmada Sasaniler zamanında ortaya çıkmış Mazdekizm’in toplum içerisinde hızlı bir şekilde yayılmasının sebepleri ele alınmıştır. Mazdekizmin ortaya çıktığı dönemde, Sasanilerdeki toplumsal sınıflaşmanın çok güçlü olması, halkın yönetici kesim ve din adamlarının (mobedlerin) uygulamalarından rahatsız olması bu hareketin yayılış sebepleri arasındadır. Ayrıca üstüste gelen savaşlar ve yenilgiler, uzun süren kuraklık böyle bir hareketin kısa sürede yayılmasına sebep olmuştur. Aynı zamanda bir din adamı (mobed) olan Mazdek, ortaya attığı yeni bir dini yorumla, asırlarca etkisini sürdürecek bir hareketi başlatmıştır. Mazdekizmin ortaya çıktığı dönemde Mazdekîlerin sebep olduğu olaylar Mazdek’in öne sürdüğü dini yorumları gölgelemiştir. Çalışma bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Makalenin giriş bölümünde Mazdek ve öğretisi hakkında bilgi verilmiştir. Girişte konu ele alınırken Pehlevi Metinler, aynı veya yakın dönemde yaşamış yazarların kitaplarından ve Müslüman alimlerin çalışmalarından istifade edilmiştir. Birinci bölümde Sasanî döneminin toplumsal ve ekonomik özellikleri ele alınmıştır. İkinci bölümde Mazdek hareketinin ortaya çıkışı ve yayılmasının sebepleri incelenmiştir.