Cumhuriyet Dönemi basın-iktidar ilişkisini bir roman üzerinden okumak: Ben Deli miyim?

Basit Öğe Kaydı
dc.authorid0000-0001-6742-6442en_US
dc.contributor.authorKılıç Neslihan
dc.contributor.authorKılıçbeyli, Elif Hatun Önal
dc.date.accessioned2022-09-21T12:37:17Z
dc.date.available2022-09-21T12:37:17Z
dc.date.issued25.11.2020en_US
dc.departmentDicle Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Gazetecilik Bölümüen_US
dc.description.abstractTarih boyunca siyasi iktidarlar kendi üzerlerine bir gölgenin düşmesini kabul etmemişlerdir. İktidarı bir başka erkle paylaşmak veya yapmış oldukları tasarruflarının sorgulanması, iktidarların en çok rahatsız oldukları hususların başında gelmektedir. Çoğulcu ve katılımcı demokrasiyle birlikte güçler ayrılığı ilkesi, iktidarların sınırsız yetkilerini sınırlandırarak gücün (iktidarın) erkler arasında paylaşılması imkânını getirmiştir. Yasama, yürütme ve yargı erkinin yanına dördüncü kuvvet olarak medyanın eklenmesi ve basının kamuoyu adına denetim görevini ifa etmesi iki ayrı gücün zaman zaman çatışmasına yol açmıştır. Bu durum Cumhuriyetin ilk yılları için de geçerlidir. Milli Mücadele döneminde başta İstanbul olmak üzere Türkiye’de yerleşik kimi zengin Ermeni ve Rum vatandaşı, kendi güvenlikleri açısından yurtdışına kaçmışlar, savaşın sona ermesi ve yeni devletin kurulmasıyla birlikte Türkiye’ye dönüp mal ve mülklerinin başına geçmek istemişlerdir. Ancak bu vatandaşlar, yerleştikleri ülkelerin vatandaşlıklarını alarak ve o ülkenin pasaportlarını kullanarak dönmek istedikleri için hükümet tarafından Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarılmışlardır. Bununla birlikte bu vatandaşlardan bir kısmı çeşitli yollardan edindikleri pasaportlarla veya ülkeye kaçak giriş yaparak mal ve mülkleriyle ilgili çeşitli tasarruflarda bulunmuşlardır. Dönemin bürokrat ve siyasilerinin rüşvet ve iltimasla zengin Rum ve Ermenilerin ülkeye girişlerine yardımcı oldukları iddiası dönemin basınında geniş yer tutmuş, ilgililer hakkında çeşitli soruşturmalara konu olmuştur. Edebiyatımızın usta kalemlerinden Hüseyin Rahmi Gürpınar da yakın tarihimizde emvâl-i metrûke olarak bilinen bu meseleyi “Ben Deli miyim?” isimli romanında işlemiştir. Roman, ilk olarak İstanbul basınının önemli gazetelerinden Son Telgraf’ta tefrika şeklinde sonrasında ise müstakil kitap olarak yayınlanmıştır. Romanın kurgusu iki ana karakter olan Şadan ve Kalender Nuri’nin yapmış olduğu siyasi yergi ve ahlaksızlıklar üzerinedir. Romanda işlenen konular ve konuların ele alınış biçimi dönemin iktidarını rahatsız etmiş ve roman genel ahlaka aykırı bulunarak yazarı hakkında suç duyurusunda bulunulmuştur. Hüseyin Rahmi Gürpınar, iki kez hâkim karşısına çıkmış, gerek firari zengin Ermenilerin mal ve mülkleri konusu gerekse Gürpınar’ın yargılanması süreci ağırlıklı olarak 1924 yılının Nisan ayından Ağustos ayına kadar basının ve kamuoyunun gündemini meşgul etmiştir. Edebiyat eleştirmenlerine göre “Ben Deli miyim?” romanının genel ahlaka aykırı bir tarafı bulunmadığı gibi yazarın genel çizgisinden her hangi bir sapma da göstermemektedir. Nitekim bir taraftan Gürpınar’ın mahkemede gazetelere yansıyan savunması diğer taraftan da kamuoyunun genel kanaati, yargılamanın iktidarın basına bir gözdağı niteliği taşıdığını göstermektedir. Tebliğimizde Gürpınar’ın mahkeme safahatını dönemin basınından takip ederek, bir roman üzerinden basın-iktidar ilişkisinin fotoğrafını sunmaya çalışacağız.en_US
dc.description.abstractThroughout history, governments have not accepted a shadow falling on them. Sharing the power with another power or questioning the savings they have made is one of the most disturbing issues for governments. The principle of separation of powers, together with pluralist and participatory democracy, limited the unlimited powers of the governments and made it possible to share the power among the powers. The addition of the media as the fourth power to the legislative, executive and judiciary powers and the media's performance of the supervisory function on behalf of the public has occasionally caused clash between two separate powers. This situation is also valid for the first years of the Republic. National Struggle period, primarily in Istanbul, including built some wealthy Greek and Armenian citizens in Turkey, fled abroad in terms of their own security, the end of the war and with the establishment of the new state back to Turkey goods and they want to take over their property. However, these citizens, taking the citizenship of the country they settle and are removed from the government that they want to return to the Republic of Turkey by using their passports and citizenship of the country. However, some of these citizens made various savings on their property by entering the country illegally or with passports they obtained in various ways. The claim that the bureaucrats and politicians of the period helped rich Greeks and Armenians to enter the country with bribery and favor had a wide coverage in the press of the period, and it was subject to various investigations about those concerned. Hüseyin Rahmi Gürpınar, one of the master writers of our literature, also describes this issue known as abandoned goods in our recent history as “Am I Crazy?” in his novel named. The novel was first published as a serial in the Son Telgraf, one of the most important newspapers of the Istanbul press, and then as an independent book. The fiction of the novel is about the political satire and immoralities of the two main characters, Şadan and Kalender Nuri. The topics covered in the novel and the way they are handled disturbed the rulership of the period, and the novel was found to be against general morality and a criminal complaint was filed against its author. Hüseyin Rahmi Gürpınar appeared before the judge twice, both the property and property of the fugitive rich Armenians and the trial process of Gürpınar mainly occupied the agenda of the press and the public from April 1924 until August. According to literary critics, “Am I Crazy?” The novel does not contradict the general morality and does not show any deviation from the general line of the author. As a matter of fact, on the one hand, Gürpınar’s defense reflected in the newspapers in the court, on the other hand, the general opinion of the public shows that the trial has the nature of an intimidation of the government. In our paper, we will follow Gürpınar’s court proceedings from the press of the period and try to present a photograph of the press-government relationship through a novel.en_US
dc.identifier.citationKılıç, N. (2020). Cumhuriyet dönemi basın-iktidar ilişkisini bir roman üzerinden okumak: Ben Deli miyim?. E.H.Ö. Kılıçbeyli (Ed.). 5th International Conference on Social Sciences & Humanities Proceedings Book içinde. (ss. 281-282). ISPEC Publications.en_US
dc.identifier.endpage282en_US
dc.identifier.isbn978-625-7720-03-8
dc.identifier.startpage281en_US
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11468/10552
dc.institutionauthorKılıç, Neslihan
dc.language.isotren_US
dc.publisherISPEC Publicationsen_US
dc.relation.ispartof5th International Conference on Social Sciences & Humanities Proceedings Booken_US
dc.relation.publicationcategoryKonferans Öğesi - Uluslararası - Kurum Öğretim Elemanıen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectBasın-iktidar ilişkisien_US
dc.subjectHüseyin Rahmi Gürpınaren_US
dc.subjectBen Deli miyim? romanıen_US
dc.subjectPress-power relationshipen_US
dc.subjectAm I Crazy? novelen_US
dc.titleCumhuriyet Dönemi basın-iktidar ilişkisini bir roman üzerinden okumak: Ben Deli miyim?en_US
dc.title.alternativeReading the Republic Period's press-power relationship from a novel: Am I Crazy?en_US
dc.typeConference Objecten_US

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
CUMHURİYET DÖNEMİ BASIN İKTİDAR İLİŞKİSİNİ BİR ROMAN ÜZERİNDEN OKUMAK BEN DELİ MİYİM.pdf
Boyut:
1.37 MB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
Açıklama:
Tebliğ Dosyası
İndir
Lisans paketi
Listeleniyor 1 - 1 / 1
[ X ]
İsim:
license.txt
Boyut:
1.44 KB
Biçim:
Item-specific license agreed upon to submission
Açıklama:
İndir

Koleksiyon

Gazetecilik Bölümü Koleksiyonu