Mela Mehmûdê Bazîdî'nin "Kürtlerin Gelenek ve Görenekleri" eseri üzerine sosyal antropolojik bir inceleme

Bir Kürt düşünürü olan Mela Mehmûdê Bazîdî yaklaşık iki asır önce kendisinden önce hiç yapılmamış bir şeyi yaparak Kürdoloji dünyasındaki yerini almıştır. Bazîdî'nin eserlerini ortaya çıkardığı döneme kadar Kürt düşünürlerinin kendi dilleri ile yazdığı eserlerin çoğu manzum edebi eserlerdir. Nesir olarak yazılmış eserler ise büyük oranda başka dillerde yazılmıştır. Bazîdî, bu bağlamda bir kırılma noktasıdır. Birçok disiplinde Kürtçe'nin Kurmanci lehçesi ile nesir şeklinde yazılmış eserler ortaya koymuştur. Bu tezin konusu olan Kürtlerin Gelenek ve Görenekleri isimli kitap etnografik öğeler içeren kısa ama çok değerli bilgilerin olduğu Kürtçe yazılmış nesir bir eserdir. Biz de sosyal antropolojik bir bakış açısı ile Bazîdî'nin bu metnini inceledik. Öncelikle Bazîdî'nin hayatı, eserlerinin ortaya çıkış süreci ve eserlerin içeriği hakkında genel bilgiler sunduk. Daha sonra tez konusunu oluşturan bu eseri merkeze alarak Bazîdî'nin diğer bazı eserlerinden de yararlanıp, etnografik öğereler içeren bu eseri incelemeye çalıştık.

A Kurdish intellectual Mela Mehmûdê Bazîdî, has achieved something about two centuries ago, that no other individual had achieved in the Kurdology / Kurdish Studies field before him. The Kurdish literature that were produced before Bazîdî's productions were all written in verse method. The prose literature, which was written about Kurds until Bazîdî's era was only in other languages, not in Kurdish. Bazîdî's literary works are the breaking point in the Kurdish literature. Bazîdî has written in Kurmanji Kurdish in many different disciplines. Titled as "Kurdish Traditions and Customs", this thesis includes social anthropological elements. It is a short thesis, however it is vastly informative. Bazîdî's thesis in prose format and written in Kurdish. We have studied Bazîdî's piece with a critical approach, within etnography discipline. We have presented a general overview of Bazîdî's life, the process of literal productions and the content of his works in this paper. Moreover, we have tried to analyse this thesis, benefiting from etnographical fields.