İMÂMÜ’L-HAREMEYN EL-CÜVEYNÎ’NİN MANTIKÎ KIYASA YÖNELİK ELEŞTİRİLERİ

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorHasırcı, Nazım
dc.contributor.authorTekin, Alaattin
dc.date.accessioned2025-03-08T18:26:20Z
dc.date.available2025-03-08T18:26:20Z
dc.date.issued2019
dc.departmentDicle Üniversitesi
dc.description.abstractİmâmü’l-Haremeyn el-Cüveynî, İslam dünyasında dinî ve felsefî ilimlerinin belli bir olgunluğa ulaştığı miladi XI. asırda yaşamıştır. O Bâkıllânî’nin ileri sürdüğü “delilin yanlışlığı iddianın yanlışlığını gösterir” in’ikâs-ı edille prensibini reddederek kelâm ilminin kapılarını mantık ve felsefeye açmıştır. Cüveynî, Bâkıllânî’nin kıyas tanımını doğru kabul etmiş, bu tanım dışındaki kıyas tanımlarını, özellikle de mantıkî kıyas tanımını ve mantıkî kıyasın kendisini çeşitli yönlerden eleştirmiştir. Mantıkî kıyasa yönelttiği eleştiriler kısaca şunlardır: Mantıkçıların kıyas tanımı Arapçanın dil kurallarına aykırıdır, gerçeklere ve tanım şartlarına uygun değildir. Sonuç öncüllerdeki bilgilerin farklı bir ifade ile tekrar edilmesi olup ayrıca zikredilmesinin bir anlamı yoktur. Diğer kıyas modları birinci modun tekrarıdır. Mantıkçıların şartlı kıyaslarında sonuç öncüllerden daha açık olup, ona kıyas olarak isimlendirmek mümkün değildir. Çalışmamızda, Cüveynî’nin mantıkî kıyasa yönelttiği bu ve benzeri eleştiriler ele alınarak ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir
dc.description.abstractImam al-Haramayn al-Cuvaynî lived in the XIth century A.C. when the period of the religious and philosophical sciences in the Islamic world reached a certain maturity. While he was rejecting the principle "inaccuracy of the evidence shows the inaccuracy of claim" In’ıqas al-adılla and he opened the doors of the science of Islamic theology to logic and philosophy. Al-Cuvaynî accepted the definition of qiyas of Baqillanî. He criticized the definitions of comparisons other than this definition, especially the definition of logical comparison and the logical comparison itself in a various way. His criticisms on the logical comparison are briefly: The logicians’ logic definition is against the language rules of Arabic and it is not in accordance with the realities and conditions of definitions. The result is the repetition of the information on the premises in a different way and there is no point in mentioning of the information again. Other comparision modes are repeating the first mode. In the conditional quarrel of the logicists, the result is more clear than the predecessors and it is not possible to say as a comparison. In our study, al-Cuvaynî’s this and criticisms like this on logical comparison were examined in detail
dc.identifier.endpage41
dc.identifier.issn1308-6219
dc.identifier.issue22
dc.identifier.startpage29
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11468/30743
dc.language.isotr
dc.publisherDicle Üniversitesi
dc.relation.ispartofDicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_DergiPark_21250205
dc.subjectMantık
dc.subjectEleştiri
dc.subjectKıyas
dc.subjectTanım
dc.subjectSonuç
dc.subjectLogic
dc.subjectCriticism
dc.subjectQiyas
dc.subjectDefinition
dc.subjectResult
dc.titleİMÂMÜ’L-HAREMEYN EL-CÜVEYNÎ’NİN MANTIKÎ KIYASA YÖNELİK ELEŞTİRİLERİ
dc.title.alternativeIMAM AL-HARAMAYN AL-CUVAYNÎ’S CRİTİCİSM ON LOGICAL COMPARISON
dc.typeArticle

Dosyalar

Koleksiyon

Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi