Basret dergahı, postnişînleri ve kolları

Nakşibendî-Hâlidîliğin, Türkiye başta olmak üzere Ortadoğu?nun birçok ülkesinde etkili olan Bâsret kolu, XIX. yüzyılda geyh Hâlid-i Cezerî tarafından, Şırnak il sınırları içinde bulunan Cizre?nin Bâsret (Gnceler) köyünde kurulmuştur. Şeyh Hâlid-i Cezerî mânevî eğitimini tamamladıktan sonra, Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî tarafından kendi memleketi olan Cizre?de görevlendirilmiştir. Cizre?de bir süre irşâd faaliyetlerini sürdüren Şeyh Hâlid-i Cezerî, ardından Bâsret köyüne geçerek burada Bâsret Dergâhı?nı kurmuş ve faaliyetlerine burada devam etmiştir. Bâsret Dergâhı?nın bölgedeki hizmetleri, Şeyh Hâlidî Cezerî?den sonra dergâhın başına geçen diğer postnişînler döneminde de artarak devam etmiş ve Bâsret Dergâh?ı kısa süre içinde bölgenin en önemli ilim-irfan merkezlerinden biri olmuştur. Ayrıca bu dergâhta yetişen halifeler vasıtasıyla Bâsret Dergâhı yurtiçinde Şırnak, Siirt, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin, Bitlis, Batman gibi illere, yurtdışında da Irak ve Suriye gibi ülkelere yayılarak varlığını günümüze kadar devam ettirmiştir. Bâsret Dergâhı?nda vefatına kadar görev yapan son postnişîn, Şeyh Hüseyin Bâsretî?dir. Kendisinden sonra dergâhın başına geçen oğlu Şeyh Celaleddin Bâsretî, dergâhın fiili olarak kapatılmasıyla birlikte, 1926 yılında dergâhın merkezini Hâlidiyye köyüne, ardından Siirt merkeze taşımıştır. Şeyh Celaleddin Bâsretî?den sonra dergâhın başına Şeyh Muhyiddin Bâsretî, ondan sonrada oğlu geyh Bahaddin Bâsretî geçmiştir. Anahtar Sözcükler : Bâsret, Postnişîn, Cizre, Nakşibendî, Tarîkat, Dergâhlu

Basret is one of the Islamic lodge linked to Naqshbandi Tariqa. It was established in19th century by Sheikh Khalid-i Jazari. This lodge has been effective in many country of the Middle east, notably in Turkey. After completing his spiritual education, Sheikh Khalid-i Jazari was tasked with by Mevlana Khalid-i Baghdadi in Cizre. Sheikh Khalid-i Jazari moved to Basret village after completing his task in Cizre and established Basret lodge in there. The services of Basret lodge increasingly continued after Sheikh Khalid-i Jazari and in a short span of time, this lodge became one of the most important scholarship center in the province. Moreover, Basret lodge has spreaded to other provinces of region like gırnak, Siirt, Diyarbakır, Gaziantep, Mardin, Bitlis, Batman etc. Besides these, it has been efficient the other country like Iraq and Syria and this lodge has survived untid today. The last seikh of Basret lodge is Sheikh Hüseyin-i Basreti. After his death the center of lodge respectively moved to Halidiyye village and city center of Siirt in 1926 by his son, Sheikh Celaleddin Basreti. Following him, his descendants Sheikh Muhyiddin Basreti and Sheikh Bahaddin Basreti became his successor. Key Words Bâsret, Seikh, Cizre, Naqshbandi, Cult, Lodge