Mehdi Ayaklanmasında Charles George Gordon’un Rolü

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorDoğançay, Sungur
dc.date.accessioned2025-03-08T18:24:46Z
dc.date.available2025-03-08T18:24:46Z
dc.date.issued2020
dc.departmentDicle Üniversitesi
dc.description.abstractCharles George Gordon 1833’te İngiltere’de doğdu. Küçük yaşta Kraliyet Askeri Akademisine katıldı ve buradan teğmen olarak mezun oldu. Kısa süre içerisinde askerlik alanında önemli başarılar elde etti. 1853-1856 yıllarında cereyan eden Osmanlı-Rus Savaşında görev aldı. Savaş sonrası müzakerelerde de bulundu. Bu sırada komutanlarının ve diplomatların dikkatini çekti. Nihayet Sudan’ın bir eyaleti olan Ekvator’da görevlendirildi. Burada görev yaptığı süre içerisinde Sudan hakkında tecrübe ve bilgi sahibi oldu. Buradaki görevi sona erince 1879’da ayrıldı ve ülkesine döndü. 1881-1898 yılları arasında Sudan’da vuku bulan Mehdi Ayaklanması; Sudan-Mısır ve İngiltere arasında büyük bir kriz yarattı. Kendini mehdi olarak Sudanlılara kabul ettiren Muhammed Ahmed bin Abdullah’ın güçlenmesi ve İngiltere’nin aleyhine nüfuz kazanması üzerine İngilizler tecrübeli generali Gordon’u Sudan’a gönderdi. İsyanı bastırmayı, Sudan’ın gelir kaynaklarından köle ticaretini kaldırmayı, Sudan’ı usulsüz vergilendiren mütegallibe kesimini bertaraf etmeyi amaçlayan Gordon Paşa göreve atandığı 1883’ten itibaren askerî ve diplomatik çalışmalara ağırlık verdi. Sudan’ın ekonomisinin temellerinden olan köle ticaretinin kaldırılmasının karşısında olanları, fakir halkı, Sömürgeci batıya karşı olanları ve Mehdinin gelmesini bekleyenlerin desteğini alan Mütemehdi karşısında Gordon’un işi zordu. Nitekim köyleri, kasabaları ve şehirleri ele geçiren isyancılar sonunda Hartum’u muhasara altına aldılar. Muhasara uzayınca şehirdekiler at, katır, eşek bunlar tükenince kedi, köpek yemek zorunda kaldılar. İngilizlerin Gordon’a yardım ulaştırmasının önüne geçerek burasını düşüren isyancılar Gordon’u günümüzde Sudan Cumhurbaşkanı’nın da konutu olan binanın merdivenlerinde katlettiler. İsyanı bastırmakta kararlı olan İngilizler Gordon’un ölümünden birkaç yıl geçtikten sonra Sudan’da daha kararlı çalışmalar yürüttüler lakin isyanın bastırılması ancak 1898’de mümkün oldu. Bu çalışmada jeostratejik ve jeopolitik açıdan önemli bir konumda olan Sudan’da ortaya çıkan Mehdi Ayaklanmasını bastırmak ve bu stratejik bölgeyi İngiltere adına elinde tutmak isteyen General Gordon’un faaliyetleri ve bunun sonuçları hakkında bilgi verildi.
dc.identifier.endpage414
dc.identifier.issn2147-0928
dc.identifier.issue26
dc.identifier.startpage399
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11468/30258
dc.identifier.volume9
dc.language.isotr
dc.publisherTürk Eğitim-Sen
dc.relation.ispartof21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_DergiPark_21250205
dc.subjectSudan
dc.subjectMehdi
dc.subjectMütemehdi
dc.subjectCharles George Gordon
dc.subjectHartumlu Gordon
dc.subjectGordon Paşa
dc.subjectEmin Paşa
dc.subjectSchnitzer
dc.titleMehdi Ayaklanmasında Charles George Gordon’un Rolü
dc.typeArticle

Dosyalar

Koleksiyon

DergiPark Kayıtları Koleksiyonu