Türk makam müziği ekseninde Hatip Zâkirî Hasan Efendi'nin iki ilahisi üzerine makamsal ve biçimsel bir inceleme
Yükleniyor...
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Türk makam müziği, kökeni Orta Asya’ya dayanan, Çin, Hint, Fars ve Ortadoğu kültürüyle yoğurulmuş, çok kültürlü yapısıyla oldukça zenginleşmiş bir müziktir. İslâmiyetin kabulüyle Orta çağ İslâm dünyasının en önemli kuramcılarından olan Kındî, Farâbî ve İbn-î Sînâ yapmış oldukları çalışmalarla Türk makam müziğinin gelişimine büyük katkı sağlamışlardır. Türk mûsikîsi en büyük gelişimini Osmanlı devleti zamanında göstermiştir. Padişahların birçoğunun mevlevî tarikatına mensup olması bu bağlamda mûsikî ve edebiyata hâkim olmaları gelişimi sağlayan en önemli etkenlerdendir. Türk makam müziğinin gelişiminde Doğu coğrafyası ile olan etkileşiminde önemli payı vardır. Safüyiddin Urmevî ve Abdülkâdir Merâgî yazmış oldukları eserlerle mûsikînin şekillenmesine büyük katkı sağlamıştır. On beşinci yüzyıl Türk makam müziği adına yapılan kuramsal çalışmaların arttığı, yapılanmanın hızlandığı ve günümüz mûsikî nazariyatının şekillendiği bir yüzyıl olmuştur. On altıncı yüzyılın sefer ve fetihlerle geçmesi mûsikî adına bir duraksamayı da beraberinde getirmiş, On yedinci yüzyıl ise özellikle bestecilik alanında önemli gelişmelerin yaşandığı bir dönem olmuştur. Çoğu müzik tarihçisi bu dönemi klâsik dönem olarak kabul etmiştir. Çalışmanın başlığında da belirtildiği üzere Hatip Zâkirî Hasan Efendi bu yüzyılın dini form besteciliğinde en önemli isimleri arasında yer almaktadır. Çalışmada bestecinin TRT repertuvarında yer alan Rast makamında ve ilâhî formunda iki adet eseri makam ve biçim açısından incelenmiş ve dönemin mûsikî kültürü adına çıkarımlar yapılmıştır.
Abstract Turkish maqam music is a music originating from Central Asia, kneated with Chinese, İndian, Persian and middle Eastern cultures, and enriched with its multicultural structure. With the acceptance of Islam, Kındî, Farabî and Ibn-î Sînâ, who are among the most important theorists of the medieval Islamic World, contrubuted greatly to the development of Turkish maqam music with their studies. Turkish music showed its greatest development during the Ottoman state. The fact that most of sultans were members of the Mevlevî sect is one of the most important factors that enabled the development of music and literatüre in this context. It has animportant role in the development of Turkish maqam music and its interaction with the Eastern geography. İt has important role in the development of Turkish maqam music in its interaction with the Eastern geography. Safüyiddin Urmevî and Abdülkadir Merâgî contributed greatly to the shaping of music with the Works they wrote. The fifteenth century has been a century in which the theoretical studies on Turkish maqam music increased , the structuring accelerated and today’s theory was shaped. The sixteenth century, with expedition and conquests, brought a pause in the name of music, and the seventeeth century was aperiod in which important developments were experienced especially in the field of composition. Most music historians have accepted this period as the classical period. As stated in the title of study. Hatip Zâkirî Hasan Efendi is among the most important names in religious form composition of this century. İn the study, two hymn of the composer in the Rast maqam and in the hymn form in the TRT repertoire were examined in terms of maqam and form, and inferences werw made on behalf of the musical culture of the period.
Abstract Turkish maqam music is a music originating from Central Asia, kneated with Chinese, İndian, Persian and middle Eastern cultures, and enriched with its multicultural structure. With the acceptance of Islam, Kındî, Farabî and Ibn-î Sînâ, who are among the most important theorists of the medieval Islamic World, contrubuted greatly to the development of Turkish maqam music with their studies. Turkish music showed its greatest development during the Ottoman state. The fact that most of sultans were members of the Mevlevî sect is one of the most important factors that enabled the development of music and literatüre in this context. It has animportant role in the development of Turkish maqam music and its interaction with the Eastern geography. İt has important role in the development of Turkish maqam music in its interaction with the Eastern geography. Safüyiddin Urmevî and Abdülkadir Merâgî contributed greatly to the shaping of music with the Works they wrote. The fifteenth century has been a century in which the theoretical studies on Turkish maqam music increased , the structuring accelerated and today’s theory was shaped. The sixteenth century, with expedition and conquests, brought a pause in the name of music, and the seventeeth century was aperiod in which important developments were experienced especially in the field of composition. Most music historians have accepted this period as the classical period. As stated in the title of study. Hatip Zâkirî Hasan Efendi is among the most important names in religious form composition of this century. İn the study, two hymn of the composer in the Rast maqam and in the hymn form in the TRT repertoire were examined in terms of maqam and form, and inferences werw made on behalf of the musical culture of the period.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Türk makam müziği, Biçim, İlâhi, Rast, Dînî mûsikî, Turkish maqam music, Format, Hymn, Rast, Religious music
Kaynak
Van İlahiyat Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
9
Sayı
15
Künye
Akgün, E. (2021). Türk makam müziği ekseninde Hatip Zâkirî Hasan Efendi'nin iki ilahisi üzerine makamsal ve biçimsel bir inceleme. Van İlahiyat Dergisi, 9(15), 162-174.
