Kamu alacaklarının korunmasında ihtiyatî tahakkuk ve ihtiyatî haciz

Kamu alacakları, Devletin egemenlik gücüne ve kanununa bağlı olarak, kamu harcamalarını karşılamak amacıyla alınan vergiler, resimler, harçlar, para cezaları, vergi cezaları ve bunlarla ilgili diğer karşılıklar ve kamu harcamalarının yerine getirilebilmesine yönelik olan diğer alacaklardır. Kamu hizmetlerinin devamlı olarak sürdürülmesi gerekliliği, kamu alacaklarının gecikmeksizin tahsil edilmesini mecburi kılmaktadır. AATUHK, kamu alacaklarının tahsiline ve takibine yönelik esasları belirlerken bu alacakların korunmasına yönelik birtakım önlemler de öngörmektedir. AATUHK'de düzenlenen kamu alacaklarının korunmasına yönelik önlemlerden ikisi ihtiyatî tahakkuk (AATUHK m. 17-20) ve ihtiyatî haciz (AATUHK m. 13-16)'dir. İhtiyatî tahakkuk, mükellefin VUK'un kapsamına giren vergiler ve resimler ile bunların zamları ve cezalarından henüz tahakkuk etmemiş bulunan kamu borçları hakkında tarh ve tebliğ aşamaları tamamlanmaksızın yapılan tahakkuk işlemidir. İhtiyatî haciz, AATUHK m. 13'te sınırlı bir biçimde sayılan hallerden birinin varlığı halinde, kamu alacağının zamanında ödenmesini güvence altına almak amacıyla, alacaklı kamu idaresinin mahalli en büyük memurunun kararıyla, kamu borçlusunun borcuna yetecek kadar malına önceden ve geçici olarak el konulmasıdır. Kamu alacaklarının korunması bakımından düzenlenmiş bulunan ihtiyatî tahakkuk ve ihtiyatî haczin, ilgili kanun metinlerinde sayılan sebeplerinden birinin varlığı halinde, birer idarî işlemle kamu borçlusunun aleyhine yürütülebilir olmaları, doktrinde bu iki kuruma ilişkin çeşitli tartışmaları beraberinde getirmiş ve uygulamada bir kısım sorunlara neden olmuştur. Bu çerçeveden hareketle, bu çalışmada kamu alacaklarının korunmasında ihtiyatî tahakkuk ve ihtiyatî haczin incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma, bu iki güvence önlemi hakkındaki tartışmalara ve sorunlara, güncel doktrin görüşleri ve yargı kararları üzerinden çözüm bulma gayretindedir.

Public receivables, depending on the sovereign power and law of the State, are taxes, duties, fees, fines, tax penalties and other provisions related to these, and other receivables aimed at the fulfillment of public expenditures. The necessity of continuous maintenance of public services necessitates the collection of public receivables without delay. While Law No. 6183, determines the principles for the collection and follow-up of public receivables, it also foresees some assurance measures to protect these receivables. Two of the assurance measures for the protection of public receivables regulated in Law No. 6183 are precautionary assessment (Law No. 6183, art. 17-20) and provisional attachment (Law No. 6183, art. 13-16). Precautionary accrual is the accrual process carried out without completing the assessment and notification stages of the taxpayer's public debts that have not yet been accrued due to taxes and duties within the scope of Law No. 213, as well as their increases and penalties. Precautionary seizure is the seizure of the public debtor's property sufficient for its debt in advance and as temporary legal protection, by the decision of the highest local officer of the creditor public administration, in order to secure the timely payment of the public receivable in the presence of one of the situations limitedly listed in Law No. 6183, art. 13. The fact that precautionary assessment and provisional seizures, which are regulated for the protection of public receivables, can be carried out against the public debtor as temporary security measures and through an administrative process in the presence of one of the reasons listed in the relevant legal texts, has brought about various discussions in the doctrine and caused some problems in practice. Based on this framework, this study aims to examine precautionary assessment and provisional attachment in the protection of public receivables. The study attempts to find solutions to the debates and problems about these two security measures through current doctrinal opinions and judicial decisions.