Sivrihisar (Eskişehir) geleneksel kent dokusunun koruma bağlamında değerlendirilmesi

Öz:Zengin tarihi ve kültürel değerlere sahip birçok kenti bulunan Türkiye’ de tarihi kentlerin korunmasına yönelik ulusal ve uluslararasıçalışmalar yürütülmektedir. Özellikle 1950 sonrasında ortaya çıkan hızlı nüfus artışı ve çarpık kentleşme sonucunda tarihi kentdokularında tahribatın artmasıyla taşınmaz eski eserleri koruma çalışmaları gündeme gelmiş ve çeşitli yasal düzenlemeler yapılmıştır.Günümüzde de korumaya yönelik çalışmalar devam etmekte olup, tarihi bölgelerde sağlıklaştırma uygulamaları sürdürülmektedir.Çeşitli medeniyetlerin izlerini barındıran tarihi kentlerimizde sürdürülebilirlik çerçevesinde koruma faaliyetleri büyük önemtaşımaktadır. Köklü bir tarihi geçmişi olan ve geleneksel dokusunu koruyan Sivrihisar kenti çalışma alanı olarak seçilmiştir. Çalışmanınyöntemi; problemin belirlenmesi, literatür taraması, yerinde gözlem ve inceleme, değerlendirme, sonuç ve öneriler olmak üzere 5aşamadan oluşmaktadır.Sivrihisar’ın geçmişteki önemini kaybettiği dönemler olmasına karşın, günümüzde turizm potansiyeli ile tekrar değer kazanmayabaşlamıştır. Planlama çalışmaları, Sivrihisar tarihi kent dokusunun korunmasını sağlayacak nitelik taşımaktadır. Sivrihisar’da sondönemde restorasyon, cephe yenileme ve sokak sağlıklaştırma çalışmaları hız kazanmıştır. Sivrihisar’ın geleceği açısından bunlar önemliçalışmalardır. Ancak, kontrolsüz turizmin tarihi kent dokusu üzerinde olumsuz etkileri olacağı açıktır. Tarihi kent merkezinde korunmaihtiyacı olan yapıların bulunması ve turizm karşısında oluşabilecek korunamama sorunsalı çalışmanın problemini oluşturmaktadır. Bu bağlamda eski ve yeni kent dokusu ele alınarak planlama faaliyetlerinin değerlendirilmesi ve sorunlara ilişkin çözüm önerileri çalışmanınamacını oluşturmaktadır.Sivrihisar’ın aşırı turist yoğunluğundan olumsuz şekilde etkilenmemesi için taşıma kapasitesinin dikkate alınması gereklidir. Sivrihisar’daturizm, sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde ele alınmalıdır. Koruma, sağlıklaştırma ve yenileme gibi politikalar uygulanarak yıpranantarihi dokunun sürekliliği sağlanmalıdır.

Abstract: The national and international studies for the conservation of the city are carried out in Turkey has many cities with rich historical and cultural values. Especially after 1950 with the increase in the destruction of historical city textures as a result of the rapid population growth and unplanned urbanization, the conservation of immovable antiquities has come to the fore and various legal regulations have been made. Conservation efforts continue today, and rehabilitation practices are continued in historical regions. It is of great importance to carry out conservation activities within the framework of sustainability in the historical cities, which contain the traces of various civilizations. Sivrihisar city, which has a deep-rooted history and preserved its traditional texture, was chosen as the study area. The method of the study consists of 5 stages as determination of the problem, literature review, on-site observation and examination, evaluation, results and recommendations. Although Sivrihisar lost its importance in the past, today it has started to gain value again with its tourism potential. Planning studies have the quality to ensure theconservation of Sivrihisar historical city texture. Restoration, facade renovation and street improvement works have gained speed in Sivrihisar recently. These are important studies for the future of Sivrihisar. However, it is clear that uncontrolled tourism will have negative effects on the historical urban texture. The problem of the study is the presence of buildings in the historical city center that need conservation and not to be conserved against tourism. In this context, evaluating the planning studies by considering the old and new urban texture and proposing solutions to the problems constitute the aim of the study. The carrying capacity of Sivrihisar should be taken into consideration in order not to be adversely affected by the excessive tourist density. Tourism in Sivrihisar should be handled within the framework of sustainability principles. By applying policies such as conservation, rehabilitation and renewal, the continuity of the worn out historical texture should be ensured.