Sosyal Kaygı ile Genel Öz Yeterlik Arasındaki İlişkide Bilişsel Esnekliğin Aracı Rolü / The Mediating Role of Cognitive Flexibility in the Relationship between Social Anxiety and General Self-Efficacy

Bu çalışmanın temel amacı üniversite öğrencilerinde sosyal kaygı ile genel öz yeterlik arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin aracı rolünün incelenmesidir. Ayrıca sosyal kaygı, bilişsel esneklik ve genel öz yeterliğin cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Araştırma, nicel araştırma yönteminin kullanıldığı tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Türkiye’de farklı üniversitelerde lisans eğitimine devam eden 499 üniversite öğrencisi oluşturmuştur. Katılımcıların %68.3’ü (n=341) kadın, %31.6’sı (n=158) erkeklerden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklem grubunun yaş ortalaması 22.48’dir. Araştırmada veri toplama araçları olarak Bilişsel Esneklik Ölçeği, Genel Öz Yeterlik Ölçeği ve Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği kullanılmıştır. Değişkenler arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını belirlemek amacıyla Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Sosyal kaygı, bilişsel esneklik ve genel öz yeterliğin cinsiyet açısından bir farklılık gösterip göstermediği ise t-testi ile incelenmiştir. Genel öz yeterliğin sosyal kaygı üzerindeki etkisinde bilişsel esnekliğin aracı rolünü belirlemek için regresyon tabanlı bootstrapping yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada ulaşılan bulgulara göre, kadınların sosyal kaygı düzeylerinin erkeklere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Pearson Korelasyon Analizi sonuçlarına göre sosyal kaygı ile bilişsel esneklik arasında negatif yönde ve anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Yine korelasyon analizi sonuçlarına göre sosyal kaygı ile genel öz yeterlik arasında negatif yönde ve anlamlı bir ilişkinin olduğu bulunmuştur. Bunun yanı sıra yapılan aracılık analizinde genel öz yeterliğin sosyal kaygı üzerindeki etkisinde bilişsel esnekliğin aracı rolünün olduğu görülmüştür. Mevcut çalışma bilişsel esneklik ve genel öz yeterliğin, sosyal kaygının oluşumunda ve seyrinde etkili olabileceğine işaret etmektedir. Araştırma sonucuna göre alanda çalışan ruh sağlığı uzmanlarına sosyal kaygı ile çalışırken bu değişkenler üzerinde durmaları tavsiye edilebilir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmış ve yorumlanmıştır.

The purpose of this study is to investigate the mediating role of cognitive flexibility in the relationship between social anxiety and general self-efficacy in university students. In addition, it was also investigated whether cognitive flexibility, social anxiety and general self efficacy differ according to gender. The research was designed in the survey model using the quantitative research method. The sample of the study consisted of 499 undergraduate university students enrolled at different universities in Turkey in the academic year of 2021-2022. While 68.3% (n=341) of the participants were female, 31.6% (n=158) were male. The average age of the research group is 22.48. The data were collected using the Cognitive Flexibility Scale, the General Self-Efficacy Scale, and the Liebowitz Social Anxiety Scale. Pearson correlation analysis was performed to examine whether there was a significant relationship between the variables used in the study. T-test was used to determine whether social anxiety, cognitive flexibility and general self-efficacy differ in terms of gender. Regression-based bootstrapping method was used to determine the mediator role of cognitive flexibility in the effect of general self-efficacy on social anxiety. The social anxiety levels of the female participants were found to be higher than those of the male participants. According to the results of Pearson Correlation Analysis, it was determined that there is a negative and significant relationship between social anxiety and cognitive flexibility. In addition, according to the results of the Pearson Correlation Analysis, it was determined that there was a negative and significant relationship between social anxiety and general self-efficacy. The mediation analysis results demonstrated the mediating role of cognitive flexibility in the effect of general self-efficacy on social anxiety. The results of this study and those of other studies in the relevant literature have suggested the effectiveness of cognitive flexibility and general self-efficacy on the development and progression of social anxiety. Thus, mental health experts working in this field may be recommended to focus on these variables while studying social anxiety. The results of the study were discussed and interpreted in light of the relevant literature.