Lisânuddîn İbnu’l-Hatîb'in hayatı, şiiri ve edebi kişiliği

İber Yarımadası, Arapların önderliğinde sekiz asır boyunca Müslümanların çeşitli düzeylerde siyasi hakimiyetlerine sahne oldu. Bu süre zarfında, yarımada, Müslümanlar tarafından “Endülüs” olarak adlandırıldı. Müslümanlar, doğudan beraberinde taşıdıkları kültürel, sosyal, siyasal ve ilmi birikimleriyle Endülüs’de yeni bir medeniyet inşa ettikleri gibi Avrupa’nın da aydınlanmasına önemli katkı sağladılar. Bu zaman periyodunda, çok sayıda şair, alim, edip, hekim, tarihçi, filozof, gezgin yetişti. Bunlardan biri de Endülüs’deki son İslam devleti Nasrîler/Benî Ahmer Emîrliği döneminde (635-1238/897-1492) yaşamış olan Lisânuddîn İbnu’l-Hatîb’dir. İbnu’lHatîb, Endülüs İslam medeniyetinin en görkemli mimari yapılarından olan Nasrîlerin saltanat merkezi olan el-Hamrâ sarayında yürüttüğü katiplik, vezirlik, elçilik gibi başarılı siyasi hizmetleri, tarihçiliği, hekimliği, şairliği ve edebi kişiliğiyle Endülüs’ün son döneminin en seçkin şahsiyetlerindendir. Edebî ilmî ve siyasî birikimiyle Endülüs’de ve Mağrib’te büyük bir üne kavuşan İbnu’l-Hatîb, tüm İslâm dünyasında aynı şöhreti yakaladı. Özellikle tarih, edebiyat ve tıp ilminde telif ettiği eserleriyle başta İspanya olmak üzere Batı ilim ve edebiyat dünyasında büyük bir ilgi görmektedir. Bu çalışmada, onun hayatı, eserleri, edebi kişiliği ve şiiri üzerinde durulacaktır.

The Iberian Peninsula has witnessed the political domination of Muslims on various scales for eight centuries under the leadership of the Araps. During this time, the peninsula was named “Andalusia” by the Muslims. With the cultural, social, political and scientific knowledge they carried with them from east, Muslims contributed significantly to the enlightenment of Europe as they built a new civilization in Andalusia. During this period, many poets, scholars, physicians, historians, philosophers, travelers were grown up. One of them is Lisan al-Din Ibn alKhatib who lived in the last Islamic state in the Andalusia the Nasrids/the Beni ahmers emirate period (635-1238/897-1492). Ibn al-Khatib is one of the most distinguished personalities of the last period of Andalusia with his successful political services such as clerkship, viziership, ambassadorship, historiography, medicine, poetry and literary personality, which he carried out in the Alhambra palace, the reign center of the Nasrids, one of the most magnificent architectural structures of the Andalusian Islamic civilization. Ibn al-Khatib, who gained a great reputation in Andalusia and Maghrib with his literary, scientific and political accumulation, achieved the same fame in the whole Islamic world. He attracts great attention in the world of Western science and literature, especially in Spain, with his works that he has written in history, literature and medicine. İn this study, his life, works, literary personality and poetry will be emphasized.