Liselere Geçiş Sistemi (LGS) sorularının fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımları ve yenilenmiş Bloom taksonomisi açısından incelenmesi

Bu araştırma, Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Fen Bilimleri Testi "Madde ve Doğası" ile "Fiziksel Olaylar" konu alanı sorularının Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (FBDÖP) kazanımlarıyla uyum düzeyinin belirlenmesi ve sınav sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine (YBT) göre analizini ortaya koyacak betimsel bir çalışmadır. Araştırmada doküman analizi kullanılmış, 2018 yılı FBDÖP ve 2018 - 2022 yılları arasında gerçekleştirilen LGS sınavları incelenmiştir. Veri toplama aracı olarak, konu alanının, sınav yılının, hedef soruların, ilgili kazanımın ve YBT Matrisinin yer aldığı ve araştırmacı tarafından geliştirilen "LGS soruları – Kazanımlar – YBT Matrisi" üç farklı alan uzmanına ulaştırılmış ( Dicle Üniversitesi akademisyenleri) ve bağımsız değerlendirmelerini matrise işaretlemeleri istenmiştir. Kazanımlar listesi ve YBT matrisi kullanılarak betimsel analiz yoluyla bulgulara ulaşılmıştır. Analizler sonucunda, 2018–2022 yılları merkezi sınavlarda (LGS) "Madde ve Doğası" ve "Fiziksel Olaylar" konu alanından 50 soru sorulduğu, "Türkiye'de Kimya Endüstrisi" ve alt kazanımlarına yönelik hiçbir soru sorulmadığı ve "Elektrik Yükleri ve Elektrik Enerjisi" kazanımlarıyla ilgili olarak çok az sayıda soru yer aldığı belirlenmiştir. YBT Bilişsel süreçlerle ilgili olarak, soruların %60'ının alt düzey alan basamağında %40'ının da üst düzey bilişsel alan basamaklarında toplandığı gözlenmiştir. Bilgi Birikimi Boyutuna bakıldığında, araştırma bulguları incelenen LGS sorularının %26 Olgusal Bilgi basamağında, %44 Kavramsal bilgi basamağında ve %28 İşlemsel bilgi basamağında bilgi gerektirmektedir. Ayrıca, sorular arasında üst bilişsel düzeyde bilgi gerektiren soru sayısı yalnızca 1'dir. (%2). LGS sorularının YBT Matrisine uygulanmasına ilişkin bulgular incelendiğinde, en fazla Anlama – Olgusal Bilgi [10 soru, %20] ve Uygulama – Kavramsal Bilgi [10 soru, %20] hücrelerinde öne çıkmaktadır. Yine, matris bulgularında, üst bilişsel bilgi basamağının diğer biliş düzeyleriyle ilişkisi üzerine soru sorulmadığı bulunmuştur. Sınav ölçme kriterleri ve eğitimcilerin YBT kullanımına ilişkin ve olağanüstü hal pedagolojisi üzerine çeşitli öneriler sunulmuştur.

This research is a descriptive study to determine the level of alignment of the High School Entrance Examination (LGS) questions regarding "Matter and its Nature" and "Physical Phenomena" subject area in Science Test with the objectives of the Science Curriculum and to analyze the exam questions according to the Revised Bloom's Taxonomy (RBT). Document analysis was utilized in the study, and the 2018 Science Curriculum and LGS exams between 2018 and 2022 were analyzed. As a data collection tool, the "LGS Questions - Learning Outcomes - RBT Matrix", which includes the subject area, year, target questions, the relevant learning outcome, developed by the researcher. The Matrix was delivered to three different experts and they were asked to mark their independent evaluations on the matrix. The findings were obtained through descriptive analysis by using the list of objectives and the RBT matrix. As a result of the analysis, it was determined that a total of 50 questions were asked from the subject areas of "Matter and its Nature" and "Physical Phenomena" in the central exams (LGS) between 2018 and 2022; no questions were asked about "Chemical Industry in Turkey" and its sub-outcomes, and there were very few questions about the content and achievements of "Electric Charges and Electric Energy". Regarding cognitive processes in RBT, it was observed that 60% of the questions were at the lower-level domain and 40% were at the higher level in cognitive domain. Regarding the Knowledge Dimension, the research findings revealed that 26% of the LGS questions required knowledge at the Factual Knowledge level, 44% at the Conceptual Knowledge level and 28% at the Procedural Knowledge level. In addition, it was striking to see that there was only 1 question (2%) that required metacognitive knowledge. When the findings regarding the application of LGS questions to the RBT Matrix are evaluated, the most questions were in Comprehension - Factual Knowledge [10 questions, 20%] and Application - Conceptual Knowledge [10 questions, 20%]. Moreover, in the matrix findings, it was observed that no questions were asked about the relationship between the metacognitive knowledge and other levels of cognition. Suggestions were made regarding the test measurement criteria and educators' use of the Revised Bloom's taxonomy and emergency pedagogy.