Yazar "Tekdal, Sertaç" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 3 / 3
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Güneydoğu Anadolu Bölgesinde bazı durum buğday çeşit, yerel popülasyon ve hatlarının tane ve bulgur kalitesi yönünden değerlendirilmesi(2016) Tekdal, Sertaç; Yıldırım, MehmetDurum buğday insan beslenmesinde özellikle makarna ve bulgur olarak geniş bir kullanıma sahiptir. Bu nedenle gerek sanayi gerekse de tüketici açısından kaliteli ürün elde edilmesine uygun genotiplerin geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma, bazı durum buğday çeşitleri, yerel popülasyonlar ve ileri kademede hatların makarnalık kalitesini gösteren tane kalite kriterleri ile bulgurluk kalite özelliklerini belirlemek amacıyla yürütülmüş ve makarnalık kalite kriterleri ile bulgurluk kalite özellikleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Ülkemizde tescilli 50 adet çeşit, 25 adet yerel popülasyon ve 75 adet ileri kademede hat olmak üzere üç grupta toplam 150 adet genotip çalışmanın ana materyalini oluşturmuştur. Çalışma, tarla denemeleri sonucunda elde edilen durum buğdayların tane kalite özellikleri ve sonrasında bulgur kalite özellikleri olmak üzere 2 aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasındaki tarla denemeleri 2012-2013 yetiştirme sezonunda Diyarbakır yağışa dayalı ve Kızıltepe takviye sulama koşulları olmak üzere iki lokasyonda ve iki tekerrürlü olarak yürütülmüştür. İncelenen genotiplerde durum buğdaylar için genel kabul gören tane kalite kriterleri araştırılmış ve farklı tane kalite özellikleri yönünden üstünlük gösteren 15 tescilli çeşit, 15 yerel popülasyon ve 20 adet ileri kademede hat bulgur kalite analizleri için seçilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında, seçilen 50 adet genotipin öncelikle bazı tane kalite özellikleri tespit edilmiş ve ardından bulgur kalite analizlerine tabi tutulmuştur. Böylece buğday tanesi ve bulgur aşamaları arasındaki değişim de gözlenmek suretiyle değerlendirme yapılmıştır. Son aşamada makarnalık ve bulgurluk kalite kriterleri karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda tane kalite özellikleri açısından Altıntaç-95, Eminbey, Güneyyıldızı, Svevo, Zenit ve Zühre çeşitlerinin makarnalık olarak; bulgur kalite özellikleri açısından Pitagora, Zühre, Svevo çeşitleri, Devedişi, Sorgül, Malatya-Kunduru genotipleri ile H12, H22, H27 ve H55 hatlarının ise bulgurluk olarak kullanılabileceği belirlenmiştir. Ayrıca durum buğday tane kalite özelliklerinden irmik rengi ve protein oranı ile bulgur kalite özellikleri arasında önemli ilişki olduğu belirlenmiş olup, bu özelliklerin bulgur açısından dolaylı seleksiyon kriteri olarak kullanılabileceği anlaşılmıştır. Ancak diğer tane kalite özellikleri olan camsılık oranı ve mini SDS değerlerinin bulgur kalite özellikleri ile ilişkili bulunmaması nedeniyle, bulgurluk buğday seçiminde söz konusu özelliklerin ihmal edilebileceği tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Bulgur, Durum Buğday, Yerel Popülasyon, Kalite, MakarnaÖğe Makarnalık buğdaylarda (Triticum durum Desf.) sıcaklık stresine toleransın belirlenmesinde kullanılabilecek fizyolojik ve morfolojik parametrelerin araştırılması(2017) Tekdal, Sertaç; Yıldırım, MehmetGüneydoğu Anadolu Bölgesi, makarnalık buğday için çok uygun bir ekolojiye sahip olmasına rağmen, bu bölgede verim ve kalitede çeşitli stres faktörlerinden kaynaklanan önemli kayıplar yaşanmaktadır. Bu stres faktörlerinden biri de, yüksek sıcaklık stresidir ve tane dolum döneminde ciddi kayıplara neden olmaktadır. Bu çalışmada, makarnalık buğday ıslahında sıcaklık stresine dayanıklılıkta kullanılabilecek kolay ve hızlı ölçülebilen bazı fizyolojik ve morfolojik parametreler incelenmiştir. Bu amaçla, yerel çeşitler dâhil 13 makarnalık buğday çeşidi kullanılmıştır. Deneme, sulu koşullarda tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak bir normal ve bir geç ekim şeklinde GAP Uluslar arası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi deneme alanında yürütülmüştür. Sulama ile kuraklık stresi elemine edilmiş ve geç ekimle sıcaklık stresi oluşturulmuştur. Geç ekimle oluşan stres şartlarında, tane verimi, biyolojik verim, bin tane ağırlığı ve birim alanda başak sayısında düşüşler olurken, tane dolum süresi kısalmıştır. Tane verimi üzerinden hesaplanan sıcaklık hassasiyet indeksine (SHİ) göre denemede kullanılan Fırat-93 ve Diyarbakır-81 çeşitleri 0-0.5 arasında bir değere sahip olarak tolerant; Ç-1252, Fuatbey-2000, Özberk, Sarıçanak-98, Şahinbey ve Zühre çeşitleri 0.5-1 arasındaki değerlerle orta tolerant ve Svevo, Şölen, Omrabi çeşitleri ile Sorgül ve Bağacak yerel çeşitleri 1’den büyük değerlere sahip olarak hassas özelliğe sahip olmuşlardır. Fizyolojik özelliklerden bitki örtüsü sıcaklığı (BÖS) ve klorofil içeriği (SPAD) başaklanma, çiçeklenme ve süt olum dönemlerinde ölçülmüş, stresli koşullarda BÖS sadece başaklanma döneminde SHİ ile ilişkili bulunurken, her iki ekim zamanında verimle ilişkili bulunmamıştır. Tüm SPAD ölçümleri normal ekimde verimle ilişkili bulunurken, geç ekimde başaklanma dönemi SPAD ölçümü önemli çıkmıştır. Morfolojik özelliklerden mumsuluk ve yaprak dikliğinin her iki dönemde de verimle ilişkili bulunması, stabilite ve stresli koşullara dayanıklılıkta güçlü seleksiyon unsurları olarak kullanılabileceklerini göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Makarnalık buğday, yüksek sıcaklık stresi, tolerans, fizyolojik ve morfolojik parametre, mumsuluk, yaprak dikliğiÖğe Sıcaklık stresine maruz bırakılan bazı makarnalık buğday çeşitlerinin kalite özelliklerinin incelenmesi(Dicle Üniversitesi, 2015) Tekdal, Sertaç; Yıldırım, MehmetDiyarbakır şartlarında 2010–2011 ve 2011-2012 yetiştirme sezonlarında yürütülen bu çalışmada bazı makarnalık buğday genotiplerinin kalite özellikleri incelenmiştir. Araştırmada materyal olarak farklı özelliklere sahip 2 yerel çeşidin dahil olduğu 13 adet makarnalık buğday genotipi genetik materyal olarak kullanılmıştır. Deneme, sulu şartlarda tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak normal ve geç ekim şeklinde kurulmuş ve genotiplerin hektolitre ağırlığı, bin tane ağırlığı, camsılık oranı, protein içeriği, irmik rengi ile mini SDS değeri incelenmiştir. Ayrıca genotiplere ait veriler kullanılarak oluşturulan Biplot grafiğinde, protein ile camsılık oranı aynı grupta yer alırken, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, irmik rengi ve mSDS değeri ise farklı gruplarda yer almıştır. Diyarbakır-81 çeşidi stres şartlarında en tolerant çeşit olurken; OmrabiS, Şölen ve Ç-1252 çeşitleri ise normal ekim şartlarına daha iyi uyum göstermişlerdir.
