Yazar "Tekin, Mahmut" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 3 / 3
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Ahmed el-Gerevî ve Hâşiyetu Sa'dillâh es-Sağîr adlı eserinin metodu(Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024) Tekin, Mahmut; Ergin, Mehmet CevatCurcânî'nin (ö. 471/1078-79) amiller üzerine telif ettiği el-'Avâmilu'l-mie isimli eserinin ilim erbabının takdirini kazandığı bilinmektedir. Yazıldığı günden itibaren medreselerde okutulan metin, onlarca şerh, hâşiyeye ve tekmileye konu edilmiştir. Hadâiku'd-dekâik adlı eseriyle ün kazanan Sa'dullâh el-Berde'î'nin (ö. 793/1390) Curcânî'nin mevzu bahis eseri üzerine kaleme aldığı Sa'dullâh es-sağîr'i de medrese müfredatına giren önemli yapıtlardandır. Söz konusu eser, dil konularını genellikle kısa ve veciz ifadelerle ortaya koymaktadır. Aynı şekilde detaya girmeden dilciler arasında meydana gelen ihtilaflara da genel hatlarıyla işaret ederek okuyucuyu bilgilendirmektedir. Alanla ilgili bazı kavramların ıstılah diğer bazılarının da lügat tanımlarını aktarmaktadır. Berde'î, en ince ayrıntısına kadar analiz ettiği el-'Avâmilu'l-mie'nin ibareleri için neredeyse bütün farklı i'râbları zikretmektedir. Hem el-'Avâmilu'l-mie hem de Sa'dullâh es-sağîr her ne kadar medrese eğitim sisteminde yer almışsa da sorun teşkil eden ibarelerden de hali değildir. Bu nedenle söz konusu eserlerin eksik yönlerini tamamlamak ve ıslaha kabil olmayan ibarelerini okuyucuya iletmek için bazı dilciler hâşiye tarzı çalışmalar yapmışlardır. Sa'dullâh es-sağîr üzerine yazılan ilk hâşiye Hâmid es-Sûsî'ye ait olduğu halde yeterince bilinmemektedir. İlim erbabı arasında ün kazanan ve yıllardır Sa'dullâh es-sağîr'in anlaşılması adına yardımcı kaynak mesabesinde olan hâşiye Gerevî'ye aittir. Yapılan kapsamlı araştırmalar neticesinde söz konusu hâşiye üzerine şimdiye kadar hem Türkiye'de hem de yurt dışında çalışılmadığı tespit edilmiştir. Gerevî'nin hâşiyesine bakıldığında Sûsî'nin hâşiyesinden çok daha hacimli olduğu görülmektedir. Gerevî, her ne kadar yeri gelince Hâmid es-Sûsî'den istifade etmişse de çoğu yerde Sa'dullâh es-sağîr'i yeterince anlamadığını ileri sürerek onu eleştiriye tabi tutmaktadır. Bununla birlikte yer yer Curcânî ve Berde'î'yi de tenkit etmektedir. Dolayısıyla eserinde genel bağlamda eleştirel bir üslubun hakim olduğu ifade edilebilir. Hâşiyede farklı i'râb vecihleri üzerine durmaktadır. Sa'dullâh es-sağîr'de geçen literatür konularını detaylı bir şekilde okuyucuya aktarmaktadır. Aynı zamanda dilciler arasında meydana gelen ihtilaflara değinerek tercih ettiği görüşü ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, Gerevî'nin içinde bulunduğu dönemin genel durumu, yaşamı, ilmi kişiliği ve eserleri hakkında bilgi verildikten sonra konumuzu teşkil eden hâşiyesinin geniş çaplı incelemesi yapılmıştır.Öğe Kur’an’da nebatat(2017) Tekin, Mahmut; Turgay, NurettinBu tez, konulu tefsir alanında yapılmış bir konulu tefsir çalışmasıdır. “Kur’an’da Nebatat” isimli bu çalışmada muteber tefsir kitaplarına ve bu konuyla ilgili telif edilmiş pek çok eserlere müracaat edilmiştir. Bu tezde başlıca amaç, Kur'an-ı Kerim'de bitkilerle ilgili geçen ayetleri tahlil etmek, bunlarda bizim için verilmiş olan mesajları anlamak ve ayetlerde geçen bitkilerin hayatımızda ne derecede faydalı ve lazım olduğunu kavramaktır. Kur’an’da geçen bitkilerin özellikleri, yetiştiği yerler ve bunların insanlar için birer gıda maddesi ve birer şifa kaynağı olduğu açıklanmıştır. Bu çalışma, giriş ve iki bölümden kısmından oluşmaktadır. Giriş kısmında Konulu Tefsir ve nebatat hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Kuran’da zikri geçen bulunduğu yere kökleriyle tutunup gelişen ve hayatını tamamladıktan sonra kuruyarak varlığı sona eren, yosun, ot ve vb. canlıların genel adı olan nebatat ele alınmıştır. İkinci bölümde Kuran’da zikri geçen meyve verebilen, gövdesi odun veya kereste olmaya elverişli bulunan ve uzun yıllar yaşayabilen bitki türü olan ağaçlar ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler Kur'an-ı Kerim, İnsan, Nebatat, ŞifaÖğe Molla Halil'in "el-Kâmûsu's-Sânî fî'n-Nahv ve's-Sarf ve'l-Me'ânî" adlı eserinin tahkîk ve tahlîli(Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020) Tekin, Mahmut; Ergin, Mehmet CevatBu çalışmada Molla Halîl es-Si'irdî'nin biyografisi ele alınmış, kaleme aldığı el-Kâmûsu's-Sânî fî'n-Nahv ve's-Sarf ve'l-Me'ânî isimli eseri tahkîk ve tahlîl edilmiştir. İslami ilimlerin birçoğunda eser yazan Molla Halîl, XVIII. yüzyılın ikinci yarısı ve XIX. yüzyılın birinci yarısında yaşamış çok yönlü bir âlimdir. Molla Halîl'in nahiv, sarf ve bedî' ilmine dair telif ettiği el-Kâmûsu's-Sânî fî'n-Nahv ve's- Sarf ve'l-Me'ânî adlı eseri, ilgili alanda farklı bir yere sahiptir. Söz konusu eserde nahiv, sarf ve bedî' ilmi geniş bir şekilde ele alınmıştır. Bu ilimlerle ilgili bir takım kaide ve kurallar okuyucuya aktarılırken eserde pek çok ayet, hadis, şiir ve darb-ı mesellere yer verilmiştir. Söz konusu eserde sarf, nahiv ve bedî' olmak üzere toplam üç ilmin konuları ayrıntılı bir şekilde izah edilmiş ve konu ile ilgili önemli bir takım tartışmalar yapılmıştır. Molla Halîl, el-Kâmûs'ta dille ilgili konuları aktarırken hemen hemen kendinden önceki dilcilerin hepsinden yararlanmıştır. Onun görüşlerinin çoğu Basralı dilcilerin görüşü doğrultusunda olmasına rağmen hiçbir nahiv ekolüne taassup derecesinde bağlı kalmamıştır. el-Kâmûs'ta, nahiv ve bedî' ilminin konuları geniş bir şekilde ele alınmıştır. Bunun yanı sıra sarf ilminin temel konuları olan ism-i mensûp, ism-i alet, ism-i tasğir, ism-i zaman, ism-i mekân, ibdal, i'lâl ve diğer sarf konulardan da geniş bir şekilde bahsedilmiştir. Bu çalışmada el-Kâmûs'un metni tahkik edilmiş, sarf, nahiv ve belagat konuları dikkate alınarak tahlîllerde bulunulmuştur.
