Yazar "Başdemir, Fatma" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 14 / 14
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Bazı Arpa Genotiplerinin Diyarbakır ve Şanlıurfa Koşullarında Verim ve Kalite Özellikleri Açısından İncelenmesi(2016) Başdemir, Fatma; Biçer, Behiye Tuba; Albayrak, Önder; Yıldırım, Mehmet; Kızılgeçi, Ferhat; Akıncı, CumaBu çalışmada, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından geliştirilen arpa genotiplerinin standart çeşitlerkarşısında verim ve kalite özellikleri bakımından farklılıklarının araştırılması amaçlanmıştır. Araştırma, tesadüfblokları deneme desenine göre, 2013-2014 yetiştirme sezonunda, Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi denemealanı ve Siverek lokasyonlarında 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Materyal olarak Dicle Üniversitesi ZiraatFakültesi tarafından geliştirilen 3 arpa genotipi ve kontrol amaçlı olarak GAPUTAEM tarafından tescil edilmiş2 arpa çeşidi (Samyeli ve Altıkat) kullanılmıştır. Çalışmada; SPAD değeri, tane verimi, 1000 tane ağırlığı,protein oranı, tanede nişasta oranı ve hektolitre ağırlığı özellikleri incelenmiştir. İncelenen tüm özelliklerüzerine lokasyon etkisinin önemli olduğu belirlenmiştir. Genotipler arasındaki farklılıklar incelendiğinde SPADdeğeri hariç incelenen özelliklerin tümünde genotipin etkili olduğu görülmüştür. İnteraksiyon etkisi iseincelenen tüm özelliklerde önemsiz çıkmıştır. Arpa genotiplerinde tane verimi 324.3 kg/da ile 445.8 kg/daarasında değişmiştir. En yüksek tane verimi ve bin tane ağırlığı (46.84 g) Samyeli çeşidinden elde edilmiştir.En yüksek protein oranı ise DZ12-2 genotipinden (%16.21) elde edilmiştir. İleri hatlardan DZ7-07 genotipiçeşit adayı olarak değerlendirilebileceği ön görülmüştür.Öğe Bazı bakla (Vicia faba L.) çeşitlerinde gübre uygulamalarının verim ve verim unsurlarına etkisi(2020) Başdemir, Fatma; Türk, Zübeyir; İpekeşen, Sibel; Tunç, Murat; Eliş, Seval; Biçer, Behiye TubaBu araştırma bazı bakla çeşitlerinde (Filiz-90, Eresen-87, Salkım) gübre uygulamalarının (kontrol, azot,fosfor, organik ve bakteri) verim ve verim unsurlarına etkisini araştırmak amacıyla 2018-2019 yılları arasında ikiyıl süreyle Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme alanında yürütülmüştür. Gübreler; 4 kg/da azot, 8 kg/dafosfor, organik gübre 150 g/da, bakteri ise tavsiye miktarı üzerinden uygulanmıştır. Deneme tesadüf bloklarındabölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak düzenlenmiştir. Tohum ekimi her iki yılda daŞubat ayının ilk haftasında, bitki hasadı Haziran ayında yapılmıştır. Araştırmada; gübre uygulamaları bitki boyu,tek bitki ağırlığı, bakla ağırlığı, bitkide bakla ve tane sayısı, biyolojik verimi ve tane verimini önemli ölçüdeetkilemiştir. Uygulamaların baklada tane sayısı, 100 tane ağırlığı ve hasat indeksi üzerine etkisi önemsizbulunmuştur. Uygulamalar arasında fosfor uygulaması diğer uygulamalara göre bitki boyu, bitkide tane sayısı,bitki ağırlığı ve bitkide tane verimini önemli ölçüde etkilemiştir. Tane verimi kontrol grubunda 214.7 kg/da,fosfor uygulamasında 205.0 kg ile yüksek, bakteri uygulaması 179.8 kg/da ile düşük bulunmuştur. Çeşitlerarasında tane verimi Eresen 87 çeşidinde 183.2 kg/da ile Filiz-90 çeşidinde 241.2 kg/da arasında değişmiştir.Öğe Ecology and genomics of an important crop wild relative as a prelude to agricultural innovation(Nature Publishing Group, 2018) Von Wettberg, Eric J.B.; Chang, Peter L.; Başdemir, Fatma; Carrasquila-Garcia, Noelia; Korbu, Lijalem Balcha; Moenga, Susan M.; Bedada, Gashaw; Greenlon, Alex; Moriuchi, Ken S.; Singh, Vasantika; Cordeiro, Matilde A.; Noujdina, Nina V.; Dinegde, Kassaye Negash; Shah Sani, Syed Gul Abbas; Getahun, Tsegaye; Vance, Lisa; Bergmann, Emily; Lindsay, Donna; Mamo, Bullo Erena; Warschefsky, Emily J.; Dacosta-Calheiros, Emmanuel; Marques, Edward; Yılmaz, Mustafa Abdullah; Çakmak, Ahmet; Rose, Janna; Migneault, Andrew; Krieg, Christopher P.; Saylak, Sevgi; Temel, Hamdi; Friesen, Maren L.; Siler, Eleanor; Akhmetov, Zhaslan; Özçelik, Hüseyin; Kholova, Jana; Can, Canan; Gaur, Pooran; Yıldırım, Mehmet; Sharma, Hari; Vadez, Vincent; Tesfaye, Kassahun; Woldemedhin, Asnake Fikre; Tar'An, Bunyamin; Aydoğan, Abdulkadir; Bükün, Bekir; Penmetsa, R. Varma; Berger, Jens; Kahraman, Abdullah; Nuzhdin, Sergey V.; Cook, Douglas R.Domesticated species are impacted in unintended ways during domestication and breeding. Changes in the nature and intensity of selection impart genetic drift, reduce diversity, and increase the frequency of deleterious alleles. Such outcomes constrain our ability to expand the cultivation of crops into environments that differ from those under which domestication occurred. We address this need in chickpea, an important pulse legume, by harnessing the diversity of wild crop relatives. We document an extreme domestication-related genetic bottleneck and decipher the genetic history of wild populations. We provide evidence of ancestral adaptations for seed coat color crypsis, estimate the impact of environment on genetic structure and trait values, and demonstrate variation between wild and cultivated accessions for agronomic properties. A resource of genotyped, association mapping progeny functionally links the wild and cultivated gene pools and is an essential resource chickpea for improvement, while our methods inform collection of other wild crop progenitor species.Öğe Effect of different fertilizer forms on yield and yield components of chickpea varieties(2020) Elis, Seval; İpekeşen, Sibel; Başdemir, Fatma; Tunç, Murat; Biçer, Behiye TubaThis research was conducted to determine the effects of different fertilizer forms (control, diammonium phosphate,urea, phosphorus and bacteria) on yield and yield components of some chickpea varieties (Gokce, Diyar 95, Aziziye94 and Taek-Sagel) in Diyarbakir, Turkey, during 2018 and 2019 growing seasons. In the study, plant height, plantbiomass, pod weight, seed yield per plant, number of pods and number of seeds per pod, biological yield, grain yield,100-seed weight and harvest index were evaluated. The effect of fertilizer treatments on chickpea varieties for alltraits were significant, except 100-seed weight, and harvest index. Grain yield ranged from 1274 kg ha-1 to 1479 kgha-1 among treatments. The control group (1479 kg ha-1), urea (1478 kg ha-1) and diammonium phosphate (1449 kgha-1) fertilizer treatments had produced more grain yield than bacteria inoculation (1274 kg ha-1) and phosphorus(1332 kg ha-1) treatments.Öğe Effect of organic and inorganic fertilizer doses on yield and yield components of common beans(Pakistan Agricultural Scientists Forum, 2023) Tunç, Murat; İpekeşen, Sibel; Başdemir, Fatma; Akıncı, Cuma; Biçer, Behiye TubaAn experiment was carried out at the Dicle University, Agriculture Faculty, southeast Anatolia of Turkiyeduring the years 2020 and 2021. The study was conducted to determine the effect of chicken manure levels (2.0 and 3.0 t ha-1), nitrogen and phosphorus levels (40:60, 40:80 and 40:100 kg ha-1) and their combinations (chicken manure levels + NP levels) on the growth, yield and yield components of common beans (Phaseolus vulgaris L.) The experiment was laid out in a randomized complete block design with three replications. Fertilizers on the soil surface were applied at sowing time. Dry biomass, dry stem weight, dry leaf weight and leaf area were investigated at 15 days intervals starting from 20 days after the emerging (DAE) until80 DAE. Seed yield and yield components were evaluated at the maturity time. The effect of fertilizer treatments on growth, yield and yield components was significant, and fertilizer treatments increased the growth, yield and yield components compared to the control. The highest dry biomass, dry stem weight, dry leaf weight and leaf area values were observed when chicken manure 3 tha-1 +40N+100P kg ha-1at65 DAE was applied. The highest seed yield, number of primary and secondary branches and pod weight plant-1 were observed at the application of chicken manure2 t ha-1 + 40N + 60P kg ha-1combination. Seed yield ranged from 1521.5 kg ha-1 in control plots to 2742.1 kg ha-1 in chicken 2 t ha-1 + 40N + 100P kg ha-1. Therefore, adding chicken manure (2 t ha-1) and chemical fertilizers (40N+100P kg ha-1) combinations to nutrient management systems was deduced more efficient than chemical fertilizer or chicken manure alone treatments on growth and yield of common bean.Öğe Effects of Salicylic Acid Seed Priming on Germination of Lentil (Lens culinaris Medik.) Exposed to Salt Stress(2024) Kamçı Tekin, Gizem; Biçer, Behiye Tuba; Başdemir, FatmaLentil (Lens culinaris Medik.) is an essential crop globally, particularly in Türkiye, West Asia, Southern Europe, India, and Africa. Lentil is a valuable food source, rich in proteins, carbohydrates, minerals, and vitamins. However, lentil production faces challenges due to salinity stress, which hampers water uptake and causes toxic effects on plants. The study aimed to investigate the effects of salicylic acid (SA) seed priming and varying salt (NaCl) concentrations on the germination and development of lentil seeds. The research was conducted in the Field Crops Biotechnology Laboratory, University of Dicle, Faculty of Agriculture, Türkiye. In the research, control, two salt (NaCl), four salicylic acid (SA) doses and their combinations were used on Lens culinaris variety called İlke. Germination percentage, energy, rate index, mean germination time, peak value, and vigor index were calculated. The results demonstrated that SA had a significant impact on improving lentil germination under salt stress conditions. Specifically, lower concentrations of NaCl combined with SA showed positive effects on germination and growth parameters compared to higher NaCl concentrations. The highest germination percentage, energy, and rate index values were in the control and 0.25 SA dose treatment. Salicylic acid doses under 50 NaCl concentration exhibited higher germination percentage, energy, and rate index values than under 100 NaCl. Increasing SA and salt doses negatively affected lentil seed germination. This finding is significant for lentil cultivation in salt-affected areas, offering a potential strategy to improve crop resilience and yield in challenging environmental conditions.Öğe Effects of Salicylic Acid Seed Priming on Germination of Lentil (Lens culinaris Medik.) Exposed to Salt Stress(Hasan ÖNDER, 2024) Kamçı, Gizem; Bicer, Behiye Tuba; Başdemir, FatmaLentil (Lens culinaris Medik.) is an essential crop globally, particularly in Türkiye, West Asia, Southern Europe, India, and Africa. Lentil is a valuable food source, rich in proteins, carbohydrates, minerals, and vitamins. However, lentil production faces challenges due to salinity stress, which hampers water uptake and causes toxic effects on plants. The study aimed to investigate the effects of salicylic acid (SA) seed priming and varying salt (NaCl) concentrations on the germination and development of lentil seeds. The research was conducted in the Field Crops Biotechnology Laboratory, University of Dicle, Faculty of Agriculture, Türkiye. In the research, control, two salt (NaCl), four salicylic acid (SA) doses and their combinations were used on Lens culinaris variety called İlke. Germination percentage, energy, rate index, mean germination time, peak value, and vigor index were calculated. The results demonstrated that SA had a significant impact on improving lentil germination under salt stress conditions. Specifically, lower concentrations of NaCl combined with SA showed positive effects on germination and growth parameters compared to higher NaCl concentrations. The highest germination percentage, energy, and rate index values were in the control and 0.25 SA dose treatment. Salicylic acid doses under 50 NaCl concentration exhibited higher germination percentage, energy, and rate index values than under 100 NaCl. Increasing SA and salt doses negatively affected lentil seed germination. This finding is significant for lentil cultivation in salt-affected areas, offering a potential strategy to improve crop resilience and yield in challenging environmental conditions.Öğe İleri Kademe Makarnalık Buğday Popülasyonlarının Verim ve Kalite Yönünden Seleksiyonda Kullanılabilirliği(2015) Yıldırım, Mehmet; Kızılgeçi, Ferhat; Akıncı, Cuma; Albayrak, Önder; Başdemir, FatmaMakarnalık buğday üretiminde önemli bir yere sahip olan Ülkemizin, makarnalık buğday üretim ve ekiliş alanında meydana gelen azalma nedeniyle yüksek verim ve kaliteli çeşitlerin geliştirilmesi önem kazanmaktadır. Bu çalışmada materyal olarak üç ticari (Zenit, Spagetti ve Lavente) ve üç yerel (Mısırı, Mersiniye ve Menceki) makarnalık buğday çeşitlerinden oluşan altı genotip ve bunların F6 kademesindeki 15 farklı popülasyonu kullanılmış ve tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak Diyarbakır koşullarında yürütülmüştür. Çalışmada, yetiştirilen F6 melez popülasyonları ve ebeveynlerinde tane verimi, SPAD ve kalite parametreleri (protein içeriği, yaş öz (gluten) miktarı ve Zeleny sedimantasyon) değişimleri ve bu özelliklerin ıslah çalışmalarında kullanılabilirliği belirlenmiştir. 1x4 ve 3x6 melez kombinasyonlarının tane verimi, SPAD değeri ve yaş öz özellikleri yönünden ön plana çıkan bu kombinasyonlarından yeni çeşit geliştirmeye uygun tek bitki seleksiyonları yapılabileceği öngörülmüştür.Öğe Karakaya Barajı ve Çüngüş Havzası'nın Neuroptera (İnsecta) ordosuna ait türlerin larva ve yumurtalarının morfolojik incelenmesi(2015) Başdemir, FatmaNeuropterlerin (özellikle Chrysopidae, Hemerobiidae, Myrmeleonidae, Ascalaphidae ve Mantispidae familyalarının türleri) larva ve erginleri avcı böcekler olduğundan biyolojik mücadelede çok kullanılan bir guruptur. Bu nedenle ekonomik açıdan büyük bir öneme sahiptirler. Yetişkinleri yaygın bir şekilde tırtıllar ve yaprak bitleri ile beslenirken, bazı türlerin larvaları bulundukları zeminlerde yaptıkları tuzaklara düşen böceklerin ergin ve larvalarıyla beslenirler. Bu türlerin biyolojilerinin bilinmesi biyolojik mücadelede kullanılmaları açısından büyük öneme sahiptir. Karakaya Baraj Gölü'nün Diyarbakır il sınırları içinde bulunan alanda yayılış gösteren ekonomik öneme sahip olan bazı Neuropterlerin yumurta ve larva dönemleri incelenerek, bunların üretilmelerine olanak sağlayacak yollar ortaya çıkararak ülke ekonomisine katkıda bulunmak ve bunların biyolojik kontrol çalışmaları yapacak kişilere katkı sağlaması amaçlanmıştır. Bu çalışma, Türkiye'nin birbirinden farklı iki iklimine sahip Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi'nin sınırları arasında bulunan Diyarbakır iline bağlı Çüngüş ilçesinde 2011 yılının Mayıs-Eylül ayları ile 2012 yılının Mayıs-Haziran ayları arasında yürütülmüştür. Topoğrafik yapısı bakımından engebeli bir alana sahip olan Çüngüş ilçesinin farklı lokalitelerden atrap ve ışık tuzaklarıyla örnekler toplanmıştır. Ergin örneklerden yumurta ve larva elde edebilmek için canlı olarak saklama kaplarında muhafaza edilmiştir. Özellikle Myrmeleontidae familyasına ait türlerin larvaları toprakta bulundukları için larvalar alınırken bir miktar toprakla beraber saklama kaplarına bırakılarak laboratuar ortamına getirilmiş ve ergin hâle gelinceye kadar karıncalarla beslenmiştir. Örneklerin bırakıldığı kaplar etiketlenerek tarih ve konum bilgileri kaydedilmiştir. Laboratuar ortamında, modüler stereo mikroskop SZX7 üzerine optik kollar ile monte edilmiş Olympus Dijital Kamera (5.1Mpixel) kullanılarak fotoğrafları çekilmiştir ve teşhiste kullanılan kriterler incelenerek kaydedilmiştir. Çalışmada; Distoleon tetragrammicus, Croce schmidti, Dielocroce baudii, Neuroleon assimilis, Afganocroce vartianorum, Lertha extensa, Lertha sheppardi, Nemoptera sinuata, Cueta lineosa, Myrmecaelurus trigrammus türlerinin yumurta ve larvaları elde edildi. Bunların teşhis edilmelerinde kullanılan önemli kısımlarının fotoğrafları çekildi ve teşhis anahtarları oluşturuldu. Sonuç olarak bu çalışmayla Afganocroce cinsi Türkiye faunası için ilk kez kaydedilmiştir. Bu cinsin larva bilgisi daha önce mevcut değildir. İlk olarak bu çalışmada verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Karakaya Baraj'ı, Çüngüş Havzası, Neuroptera, Insecta, Yumurta ve Larval dönemleriÖğe Organik ve inorganik azotlu gübre uygulamalarının farklı dönemlerde bezelyenin verim kriterlerine etkisi(Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2020) İpekeşen, Sibel; Tunç, Murat; Eliş, Seval; Başdemir, Fatma; Biçer, Behiye TubaÖz: Bu araştırma yerel bir bezelye ekotipinde farklı gübre uygulamalarının (kontrol, inorganik azot, organik-1, organik-2 ve bakteri aşılaması) toprakaltı ve toprak üstü aksamlarına etkisini incelemek amacıyla sera koşullarında yürütülmüştür. Araştırmada çiçeklenme öncesi, tam çiçeklenme ve çiçeklenme sonrası dönemlerde bitki boyu, kök uzunluğu, yaş ve kuru bitki, kök, yaprak, nodül ve sap ağırlığı, yaprakçık sayısı, nodül sayısı ve yaprak alanı özellikleri incelenmiştir. Gübre uygulamalarının nodül sayısı ve yaş nodül ağırlığı üzerine etkisi her üç dönemde de önemli bulunmuştur(P<0.05). Çiçeklenme öncesi ve tam çiçeklenme dönemlerinde uygulamalar nodul sayısı ve yaş ağırlığını azaltmıştır. Çiçeklenme sonrası dönemde organik gübre uygulaması nodul ağırlığını arttırmıştır. Kök uzunluğu üzerine uygulamaların etkisi önemli bulunmuş, Organik-2 uygulaması kök uzunluğunu olumlu etkilemiştir.Öğe Organik ve inorganik ve biyo gübrelerin bezelyenin bitkisel özelliklerine etkileri(Türkiye Toprak Bilimi Derneği, 2020) Başdemir, Fatma; Tunç, Murat; İpekeşen, Sibel; Eliş, Seval; Biçer, Behiye TubaBu araştırma organik (Nutri-umix 660, Fosil), inorganik (DAP) ve biyo (Rhizobium leguminoserum) gübrelerin bezelyenin toprak altı vetoprak üstü aksamlarına etkilerini belirlemek amacıyla Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri deneme serasında 2019 yılıbahar yetiştirme mevsiminde yürütülmüştür. Araştırmada çiçeklenme öncesi dönem, çiçeklenme dönemi ve çiçeklenme sonrasıdönemlerde bitki boyu, kök uzunluğu, yaş ve kuru bitki, kök, yaprak, nodül ve sap ağırlığı, yaprakçık sayısı, nodül sayısı ve yaprak alanıözellikleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda çiçeklenme öncesi dönemde bezelyede bitkisel özellikler üzerine uygulamalar arasında enfazla etki Fosil gübresinden elde edilmiştir. Çiçeklenme döneminde yapılan uygulamaların incelenen tüm özellikler üzerine önemlietkilerinin olduğu saptanmıştır. Çiçeklenme sonrası dönemde ise incelenen özellikler üzerine en fazla etkiyi organik gübrelerin gösterdiğibelirlenmiştir. Üç dönemin birleşik analiz sonuçlarına bakıldığında, incelenen 8 özellik üzerine en çok Nutri-umix, 6 özellik üzerine iseFosil ve Bakteri uygulamasının olumlu katkılarının olduğu bulunmuştur. Sonuçlar bezelye bitkisi yetiştiriciliğinde konvansiyonel tarımuygulamaları yerine organik tarım uygulamalarının tercih edilebileceğini göstermiştir.Öğe Tek yıllık yabani nohut genotiplerinin agronomik ve morfolojik özelliklerinin biplot analiz yöntemi ile değerlendirilmesi(Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2023) Başdemir, Fatma; İpekeşen, Sibel; Tunç, Murat; Turan, Leyla; Kahraman, Abdullah; Biçer, Behiye TubaÖz: Bu çalışmada yıllık Cicer yabani genotipleri ile kültür nohutlarının bitki boyu, kök uzunluğu, gövde kuru ağırlığı, kök kuru ağırlığı, nodül sayısı ve nodül yaş ağırlığı özellikleri açısından ilişkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Denemede 6 adet C. echinospermum, 20 adet C. reticulatum ve 2 adet kültür nohutu kullanılmıştır. Deneme 2018 ve 2019 yıllarında Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesinde yağmur korunaklı sulama kontrollü yarı açık alanda saksı denemesi şeklinde yürütülmüştür. İncelenen özellikler bakımından yabani genotip ve kültür nohutlarında geniş varyasyon saptanmıştır. İncelenen özellikler ve genotipler arasındaki ilişkiler biplot analiz ile ilişkilendirilmiştir. 2018 yılı Scatter biplot yöntemi ile yapılan analizde PC1 (1. ana bileşen) %44.53, PC2 (2. ana bileşen) %28.49, toplamda varyasyonun %73.02’sini oluşturmuştur. 2019 yılı Scatter biplot yöntemi ile yapılan analizde PC1 (1. ana bileşen) %57.92, PC2 (2. ana bileşen) %32.40, toplamda varyasyonun %90.32’sini oluşturmuştur. Yabani genotip ve kültür nohutlarının incelediğimiz morfolojik özellikler ile ilişkilerinde yabani genotiplerin daha yakın ilişki gösterdiği belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar kültürü yapılan nohut çeşitlerindeki genetik daralmayı genişletmek ve zenginleştirmek için ıslah programlarında yabani genotiplerin değerlendirilebileceğini göstermiştir.Öğe The effect of different nitrojen doses on some quality parameters in durum wheat F2 hybrid combinations(Dicle Üniversitesi, 2016) Kızılgeçi, Ferhat; Yıldırım, Mehmet; Albayrak, Önder; Başdemir, Fatma; Akıncı, CumaThis study was conducted at Diyarbakır conditions in 2010-2011 wheat growing season, three commercial Zenit, Spagetti and Lavente , and three landrace cultivars Mısırı, Mersiniye and Menceki , and durum wheat parents and their 15 different hybrid combinations at F2-stages was grown as materials under low N0, no N fertilizer , moderate N1, 120 kg N ha-1 and high N2, 240 kg N ha-1 N conditions were investigated in three different nitrogen doses. In this study, examining of the quality traits protein content, gluten content, zeleny sedimentation and grain hardness of breeding materials and determination of availability as breeding material were investigated. While the increase of nitrogen doses protein and gluten content have a positive effect, zeleny sedimentation and grain hardness have just effected up to moderate nitrogen level. The cultivar Spagetti showed positive and high general combining ability GCA effects for zeleny sedimentation and grain hardness at moderate N level. Also it was the best combiner for zeleny sedimentation and grain hardness at moderate N level The Menceki was best combiner for GCA effects for protein content and gluten content at moderate N level. Hybrids 1x4 and 4x6 showed positive specific combining ability SCA effects for protein content, zeleny sedimentation and grain hardness at moderate N level. these varieties had best SCA effects for protein content, zeleny sedimentation and grain hardness at moderate N levelÖğe Yabani nohut genotiplerinin yüksek buhar basıncı açıklığında stoma iletkenlik indeksi değişimleri(Türkiye Toprak Bilimi Derneği, 2020) Başdemir, Fatma; Yıldırım, MehmetYaygın olarak yetiştirilen kültür nohutları içerisinde kurağa ve sıcağa dayanım yönünden genetik varyasyon çok geniş değildir. Bunedenle nohutta yabani türlerden dayanıklılık kaynaklarının ortaya çıkarılması önem arz etmektedir. Bu çalışmada yabani nohutgenotiplerinin yüksek buhar basıncı açıklığı (VPD) koşullarında stoma iletkenlik indeksi değişimleri yüksek sıcaklık stresine tepkiyönünden değerlendirilmiştir. Deneme materyali 26 yabani nohut genotipi ve 4 nohut çeşidinden oluşmaktadır. 26 yabani nohutgenotipinin 20 tanesi Cicer reticulatum, 6 tanesi Cicer echinospermum türü içinde yer almaktadır. Bitkiler ölçüm zamanına kadar DicleÜniversitesi Ziraat Fakültesi sera koşullarında tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yetiştirilmiştir. Ölçümlerkontrollü koşullarda sıcaklık ve nem ayarlanarak oluşturulan yüksek VPD stresi altında çiçeklenme öncesi ve bakla dolum dönemindegerçekleştirilmiştir. Her iki dönemde genotipler arasında bitki sıcaklığı ve stoma iletkenlik indeksi (lg) yönünden önemli farklılıklarbelirlenmiştir. Genel anlamda yüksek genotipik varyasyona sahip yabani nohut genotiplerinde bitki sıcaklığı ve stoma iletkenliğiyönünden değişim sınırları çok geniş bulunmuştur. Yabani türlerde çiçeklenme öncesi dönemde ortalama lg kültür genotiplerindenyüksekken, generatif dönemde düşük bulunmuştur. Yüksek lg değeri genotiplerde bitki serinleme yeteneği ve yüksek transpirasyonungöstergesi olmuştur. Çiçeklenme öncesi dönemde 11, bakla dolum döneminde ise 5 yabani nohut genotipinde lg değeri kültür çeşitleriortalamasından daha yüksek bulunmuştur. Yabani türlerden C. reticulatum’da lg değeri her iki dönemde de C. echinospermum genotiportalamalarından yüksek bulunmuştur. Eğil-073 ve Sırnak 060 yabani genotipleri her iki dönemde kültür genotiplerinden yüksek lg’yesahip olarak, sıcaklık stresine karşı stabil dayanım göstermiştir. Sonuçlar mevcut genotiplerin nohutta sıcağa ve kurağa dayanıklılık ıslahprogramlarında başlangıç materyali olarak kullanılabileceğini göstermektedir.
