Laikleşme ve ulusal kimlik inşası ekseninde Osmanlı’dan Cumhuriyete geçişte Türkiye’nin modernleşme süreci : Said Nursi örneği

Abstract

Türkiye‟nin modernleşme süreci ondokuzuncu yüzyılın ortalarından itibaren başlar. Osmanlı Gmparatorluğu‟nun son dönemlerinde başlayan bu aşama cumhuriyetin ilanı ile devam etmiştir. Yaşanan siyasal modernleşme genel olarak laikleşme ve ulusal kimlik inşası eksenleri üzerine oturmaktadır. Laikleşme hukuki ve siyasi sistemde İslam‟ın rolünü azaltarak dinin kamusal alandaki belirleyiciliğini bastırma şeklinde gelişirken, ulusal kimlik inşası Türk kimliği etrafında ulus devletin gerekliliği olarak görülmüştür. Yapılan kimlik tanımı birçok grubun dışlanmasını beraberinde getirmiştir. Said Nursi bu modernleşme sürecinin en önemli kişiliklerinden biridir. Kimlikleri, yaklaşımları ve eylemleri modernleşme süreci ile çakışmaktadır. Nursi yaşadığı dönemlerin siyasal otoriteleri her zaman gerilimli bir ilişki içerisinde olmuştur. Cumhuriyetin kurulması ile birlikte Nursi‟nin sahip olduğu dini ve etnik kimlikler tehdit unsuru olarak görülmüştür. Bunun sonucunda Nursi, dini hayatı yeniden canlandırmaya çalışmış ve alternatif bir alan inşasını eserleri ile sağlamaya çalışmıştır. Anahtar Sözcükler Modernleşme, Laikleşme, Ulusal Kimlik İnşası, Said Nursi, Türkiye

Modernization process of Turkey has started by the mid of 19th century. Heritage of Ottoman modernization sustained by political elites of earlier republican era. Political modernization based on two axis: secularization and nation- building. Secularization referred to denial and supress of Islam in political and law system for state elites. Nation-building process realized as constructing nation around defining Turkish identity as a requirement of nation-state. This definition excluded many social groups in society. Said Nursi is one of the prominent figure of this modernization. His identities, attitudes and activities overlap with modernization in Turkey. Nursi always had problems with political authorities. By the foundation of republic, Nursi‟s religious and ethnic identities were considered as threat by the secular elites. Consequently, Nursi tried to revitalize religious life and construct an alternative area by his writings. Keywords Modernization, Secularization, Nation-Building, Said Nursi, Turkey