Üniversite öğrencilerinin kariyer algıları: Metaforik bir analiz çalışması

Abstract

Kariyer, yükseköğretim kurumları sonrasında öğrencilerin karşı karşıya kalacakları iş yaşantısının ‘sık kullanılan’ ifadelerinden biri olarak dikkatleri çekmektedir. Öğrencilerin bireyin iş yaşamı boyunca kazanımları veya deneyimlerinin bir bütününü ifade eden bütüncül bir kavram olarak kariyere ilişkin algıları, onların iş yaşantısına yaklaşımlarını, iş ortamındaki ilişkilerini ve yönetsel eylemlere bakış açılarını etkileyebilir ve örgütsel verimlilikleri üzerinde işlevsel rol oynayabilir. Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin kariyer kavramına ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü farklı sınıflarda öğrenim gören 125 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada nitel veri toplama teknikleri kullanılmıştır. Araştırma verileri, katılımcıların “Kariyer...........gibidir, çünkü.......” ifadesini tamamlamaları ile elde edilmiştir. Metaforun konusu ve kaynağı arasındaki ilişki “gibi” kelimesi ile belirlenmeye çalışılmış; ‘çünkü’ ifadesi ise metaforlara yüklenen anlamın arka planına ilişkin olarak değerlendirilmiştir. Araştırmada, nitel araştırma yöntemi ile olgubilim deseni kullanılmıştır. Metaforların analiz edilmesi ve yorumlanması süreci (1) metaforların belirlenmesi, (2) metaforların sınıflandırılması, (3) kategori geliştirme, (4) geçerlik ve güvenirliği olmak üzere dört aşamada gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Toplanan verilerin sonucunda öğrencilerin 5 temaya bağlı 10 kategori altında toplam 70 metafor geliştirdikleri görülmüştür. Katılımcılar, kariyer kavramını ‘verimlilik’, gelişme ve olgunlaşma’, ‘yol’ ve ‘hedef’ ile ilişkili bir kavram olarak düşünmektedirler. ‘Yılan’, ‘deniz’ ve ‘böcek’ rekabete, belirsizliğe ve zorluğa işaret eden olumsuz metaforlar olarak bulunmuştur.

‘Career’ draws attention as one of the ‘most favorite' expressions of the work life students will come face to face after their graduation. Students' perceptions of career, a holistic phenomenon describing all experience and accomplishments gained throughout their education and work life, may have impact on their relationships in the workplace and influence or play an important role on their perspectives regarding the administrative and leadership practice. The purpose of this paper is to study the university students’ career perceptions through metaphors. The work group is constituted by 125 students at the Department of Business Administration, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Dicle University in 2013-2014 educational year. Qualitative data collection techniques were used in the research. Research data were collected by making participants fill in a sentence: "Career is like ........... because .......". The relationship between the subject and the source is identified by an expression ‘like’; and the background of the metaphorical imagination is evaluated by the word ‘because’. In this research was used phenomenological design, along with a qualitative research method. The analysis and interpretation process of the metaphors follows (1) metaphor identification, (2) the classification of the metaphors, (3) the category development, (4) the validity and reliability. Quantitative data were analyzed in SPSS. Content analysis technique was used in data analyses. As a result of the data analyses, it was observed that a total of 70 metaphors were developed under the 5 categories. Participants perceived career as a concept associated with concepts of 'efficiency’, ‘growth and maturation,' 'path' and 'target'. 'Snake', 'sea' and 'bug' were found to be negative metaphors reminding competition, uncertainty and difficulty.