Colymbetes fuscus (Linnaeus, 1758)’ un (Dytiscidae: Coleoptera) eşeysel dimorfizmi üzerine SEM, XRD ve PRC çalışmaları

Abstract

Colymbetes fuscus (Linnaeus, 1758), yırtıcı dalgıç böceklerine (Coleoptera: Dytiscidae) ait Colymbetes cinsinin bir türüdür. Sucul ortamlarda yaşayan ve genellikle bütün sucul habitatlara adapte olmuş yırtıcı dalgıç böcekleri akıntıya uyum sağlayan basık vücut yapılarından dolayı iyi yüzücüdürler. Dytiscidae familyası ülkemizde 27 cinse ait 141 tür ile temsil edilirken, çalışmamıza konu olan Colymbetes cinsi ise ülkemizde sadece iki tür ile temsil edilmektedir. Bu çalışmada Colymbetes fuscus örnekleri (5 dişi, 5 erkek) Diyarbakır ili Eğil ilçesi sınırları içerisinde yer alan Eğil deresinden toplandı. Çalışmamızda erkek ve dişi bireyleri arasındaki bazı farklılıklar gösterilmeye çalışıldı. Bu amaçla; X- Işınları difraktometresi (XRD), Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) ve Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yardımı ile erkek ve dişi bireylerin kanat desenleri, elitralarındaki (dış kanat) kitinin kristal yapıları ve DNAlarının moleküler ağırlıkları karşılaştırıldı. Yapılan analizler sonucunda; erkek bireylerin kanat desenleri dişi bireylere göre daha muntazam olduğu ve eşkenar altıgen desenler göze çarparken, dişi bireylerde kanat desenlenmelerinin polimorf yapıda olduğu ve altıgen desenlenmelerine ek olarak beşgen ve yedigen desenlenmelerin de olduğu gözlendi. Kanatlarda yüzeyden derinlere inildikçe kitin kristallerinin boyutlarında küçülme ve mikrofibriller arası mesafede azalma tespit edildi. Kitin kristal yapılarının erkek bireylerde dişilere göre biraz daha düzenli olduğu gözlendi. Ayrıca moleküler düzeyde eşeysel dimorfizmi belirlemek amacı ile dişi ve erkek bireylerin kas dokusundan izole edilen DNA molekül ağırlıkları incelendi. Bu amaçla iki farklı rastgele primer kullanıldı. Çalışmamızda erkek ve dişiler arasındaki benzerlik katsayısı kullanılan primerlere göre %66 ve %75 olarak belirlendi.