Diyarbakır tarihi Suriçi bölgesi akustik mirasının değerlendirilmesi

Abstract

Son yıllarda kentsel mekânlarda kullanıcıların işitsel peyzaj algısı ile ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardan kullanıcıların kentsel alanlar için ses çevresi algılarının bölgelere, kültürlere göre değişebildiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle de her bölgenin kendine özgü ses çevresi algısı oluşabilmektedir. Özellikle de tarihi kentlerde bu algı oldukça değişebilmektedir. Bu çalışmada da tarihi kentsel alanların akustik mirasını tanımlayan ses kaynaklarının kullanıcılardaki bütünsel etkisini işitsel peyzaj yaklaşımıyla değerlendirmek amaçlanmıştır. Uygulama alanı olarak binlerce yıllık geçmişe sahip ve birçok medeniyete, kültüre ev sahipliği yapmış olan Diyarbakır’ın tarihi Suriçi bölgesi seçilmiştir. Tarihi bölgede kullanıcılar tarafından işitilen ses kaynakları belirlenip, bu ses kaynaklarının bulundukları alanlarda binaural ses kayıt cihazları kullanılarak ses kayıtları gerçekleştirilmiştir. Ses kayıtlarından Ses Basınç Düzeyine (SPL) ait nicel veriler uygun yazılımlar yardımıyla hesaplanmıştır. Kullanıcıların kentsel mekânların ses çevresi için öznel değerlendirmelerini elde edebilmek için ise uygulama alanında anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Anket çalışmasında kullanıcıların, ses kaynaklarının bulundukları alanların gürültü düzeyleri ile bu alanlarla ilgili memnuniyet algıları ölçülmeye çalışılmıştır. Ses kayıtlarından elde edilen nicel veriler ile anket çalışmasından elde edilen sonuçların analizleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca kullanıcıların kentsel mekânlarda ses çevresi algısını etkileyebilecek kişisel bilgileri (yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, gelir düzeyi) ile alana gelme sebepleri, gelme sıklıkları ve alanda bulunma sürelerinin etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda ses kaynaklarından özellikle akustik mirasımızı oluşturan ses kaynaklarının kullanıcılar üzerindeki etkisi dikkat çekici olmuştur.