Browsing by Author "Kılıç, Muhammed Tayyib"

Bir fıkıh edebiyatı türü olarak Elgâz-ı Fıkhiyye (Fıkıh bilmeceleri/ الفقهية الألغاز )

Kılıç, Muhammed Tayyib (Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2015)

Sözlükte eğri büğrü yol, bilmece, derin sır gibi anlamlara gelen lugaz kelimesi tarihsel süreçte İslam medeniyetinde ortaya çıkan bazı ilimler için özel bir adlandırmayı ifade etmiştir. Bu çerçevede başta kıraat, nahiv ...

Bir içtihat hukuku olan İslam hukukunda kanunlaştırmanın imkân ve sınırları

Kılıç, Muhammed Tayyib (Türkiye Adalet Akademisi, 2017)

Toplum içinde bir arada yaşamak zorunda olan insanların gerek birbirleriyle gerekse devletle ilişkilerinin tanzimi anlamında hukuk, her toplumda ilkel veya gelişmiş düzeyde de olsa bulunmuştur. Hukukun soyut kurallar ...

el-Hidaye'de Ebû Yûsuf'un muâmelât konularında muhalif kaldığı görüşler

Şahin, Mustafa (Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022)

İmam Mergînânî'nin el-Hidâye isimli eserinde Hanefî fıkhının temel yapıtaşlarından biri olan İmam Ebû Yûsuf'un muhalif kaldığı görüşlerinin incelendiği bu çalışma Giriş, İki Bölüm ve Sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Girişte ...

Evliya Çelebi Seyahatnamesini fıkıh merkezli bir okuma

Kılıç, Muhammed Tayyib (Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2013)

Bu makalede 17. yüzyıl Osmanlı entellektüeli Evliya Çelebi’nin muhalled eseri Seyahatname, fıkıh nokta-i nazarından bir okumaya tabii tutulmuştur. Seyahatname, Evliya Çelebi’nin gezip gördüğü yerler hakkında vermiş ...

Evliya Çelebi ve Seyahatname ile ilgili Türkçe bir bibliyografya denemesi

Kılıç, Muhammed Tayyib (Karabük Üniversitesi, iktisadi idari Bilimler Fakültesi, 2015)

Bibliyografik çalışmalar araştırmacılara konuyla ilgili bibliyografik bilgiler sunmaktadır. Böylece araştırmacılar konudan haberdar olmakta ve bu sayede tekrara düşmeden özgün çalışmalar yapabilmektedirler. Bu çerçevede ...

Eyyûbîler dönemi fıkıh çalışmaları

Aslan, Abdulğalip (Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021)

Eyyûbî Devleti Mısır, Şam, Mezopotamya, Hicaz, Yemen ve Kuzey Afrika’da VI-VII. (XII-XIII) yüzyıllar arasında hüküm sürmüş bir devlettir. Tarih sahnesine çıktığı günden yıkılışına kadar; İslâm birliğini sağlamaya yönelik ...

Fukahanın ihtilaf sebepleri

Kılıç, Muhammed Tayyib (Fırat Üniversitesi, 2016)

Fıkhın ilk dönemi olarak kabul edilen Hz. Peygamber döneminde İslam hukukunun iki temel kaynağı olan Kuran ve Sünnet tamamlanmıştır. Hz. Peygamber, bir taraftan Allah’tan aldığı vahyi ümmetine tebliğ etmiş, diğer taraftan ...

Fıkıh tarihinin içtihat merkezli yazılması problemi

Kılıç, Muhammed Tayyib (Akademik Araştırma ve Dayanışma Derneği, 2016)

Fıkıh ilmi doktrinde usul ve füru şeklinde iki ana çerçevede gelişmiş, bu ilmin tarihçesiyle ilgili her hangi bir alt disiplin veya literatür kaleme alınmamıştır. XX. yy’dan itibaren diğer İslamî ilimler gibi fıkhın da ...

Hadis-fıkıh ilişkisi bağlamında ahkâm hadislerinin rolü

Çapras, Mehmet Naim (Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022)

'Ahâdîs' cihetiyle daha çok hadis ilminin, 'ahkâm' cihetiyle de fıkıh ilminin kapsamına giren "âhâdîsü'l-ahkâm" kavramı, fıkhın ikinci kaynağı olmakla birlikte fıkhın en fazla materyale sahip kaynağı konumundadır. Paydaş ...

Hint alt kıtası Hanefî fıkıh birikimine bir örnek: Fakih olarak İmam Leknevî

Kılıç, Muhammed Tayyib (Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2014)

Hint kıtası geleneksel Hanefî doktrininin oldukça güçlü olduğu bir coğrafyadır. 700’lü yıllarda kıtanın İslamlaşmaya başlamasıyla birlikte Hanefî mezhebi bölgede hâkim mezhep konumunda olmuş ve bölgedeki âlimler Hanefî ...

İslam hukuk metodolojisinde maslahat-ı mürsele

Kılıç, Muhammed Tayyib (Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001)

Muteber veya geçersiz sayıldığına dair belirli bir delili bulunmayan manalara "maslahat-ı mürsele", (içtihada bırakılmış maslahatlar) denir. Şâri ne bunlara uygun ne de bunların aksi yönünde hüküm koymuştur. Bir başka ifade ...

İslam hukuk tarihinde fukahanın mezhep değiştirmesi

Nergis, Murat (Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019)

Hicri II. yy.dan itibaren fukaha arasında çeşitli görüş ayrılıkları sistemli bir şekilde ortaya çıkmaya başlamış, bu durum mezheplerin kurumsal bir yapıyla ortaya çıkmalarına zemin hazırlamıştır. İslam hukuk tarihinde ...

İslam Hukuku Anabilim Dalı bünyesindeki lisans ve lisansüstü derslerle ilgili tespit ve teklifler

Kılıç, Muhammed Tayyib (İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2012)

Ülkemizde din eğitimi ve öğretimi konusunda mümtaz bir konuma sahip olan ve her geçen gün sayıları artan İlahiyat Fakülteleri’nde (yeni açılan İslâmî İlimler Fakülteleri de İlahiyat Fakültesi adı altında zikredilmiştir) ...

Muhammed Kadri Paşa: Hayatı, eserleri ve kanunlaştırma faaliyetleri

Sönmez, Muhammed İkbal (Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019)

XIX. yüzyıl tüm dünyada olduğu gibi Mısır'da da yeni ve modern kanun çalışmalarının hız kazandığı bir dönem olarak göze çarpmaktadır. Özellikle 1798 Fransız işgali sonrasında Fransız yaşam biçimi ve düşüncesi Mısır'da pek ...

Roma Hukukunda kanunlaştırma

Kılıç, Muhammed Tayyib (Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 2011)

Roma Hukuku, genellikle Roma şehrinin kuruluş tarihi olarak kabul edilen M.Ö. 753 (754) yılından, Doğu Roma İmparatoru Justinianus’un M.S. 565 yılında ölümüne kadar geçen zaman içinde Roma’da ve Roma egemenliği altındaki ...

Serahsî'nin el-Mebsût'u çerçevesinde mehirle ilgili meseleler

Atlı, Ayten (Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022)

Tezimizde Hanefî mezhebinin temel eserlerinden biri olan Şemsü'l-Eimme es-Serahsî'nin el-Mebsût adlı eseri çerçevesinde mehir konusu ele alınmıştır. Fıkıh literatüründe mehirle ilgili meseleler daha ziyade nikâh üst başlığı ...

Silvanlı Şâfiî Fakih Ebû Bekr Eş-Şâşî El-Fârikî’nin Hilyetü’l-Ulemâ Fî Marifeti Mezâhibi’l-Fukahâ adlı eseri üzerine bir inceleme

Kılıç, Muhammed Tayyib (Sonçağ Akademi, Aralık 202)

İslam medeniyetinin öncü şehirlerinden biri olan Âmid (Diyarbakır) havzası başta fıkıh olmak üzere pek çok İslamî ilmin gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. Mervânîlerin hüküm sürdüğü Meyyâfârikîn’de başlangıçta Hanbelî ...