Merkez Bankası döviz rezervi ve cari açık ilişkisi üzerine ampirik bir uygulama (1995-2019)

Abstract

Uluslararası rezervler; Merkez Bankalarının kontrolünde olan, kullanıma hazır, likit ve uluslararası ödeme aracı olarak kabul edilen varlıklar olarak Merkez Bankalarına ekonominin likiditesini kontrol etme gücü sağlar. Merkez Bankalarının ekonomideki istikrarı yerine getirebilmesi için ekonomideki para miktarını diğer bir değişle likiditeyi istenilen düzeyde tutabilme yeteneğine sahip olması gerekir. Döviz rezervleri kullanıma hazır dış varlık olması açısından finansal krizlere açıklık göstergesi olarak da görülebilmektedir. Döviz rezervlerine etki eden faktörlerin başında cari hesap dengesi gelmektedir. Cari hesap açığı sermaye hesabı tarafından giderilmediği durumda resmi rezerv hesabı tarafından bu açık finanse edilir. Bu durum resmi rezerv hesabı üzerinde baskı yaratarak para politikalarının ve döviz kuru rejiminin sürdürülebilirliğini etkilemektedir. Bu noktada cari hesap dengesi ve döviz rezervi arasındaki uzun dönemli ilişkinin tespiti önemli olmaktadır. Türkiye’de Merkez Bankası döviz rezervi ve cari hesap dengesi ilişkisinin incelendiği bu çalışmada zaman serisi yöntemlerine başvurularak uzun dönemli ilişki araştırılmak istenmiştir. Çalışmada Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Veri Dağıtım sisteminden elde edilen aylık veriler kullanılarak 1995Q1-2019Q12 dönemi incelenmiştir. Öncelikle değişkenlerin durağanlıkları ADF, PP ve KPSS birim kök testleri ile tespit edilmeye çalışılmıştır. Değişkenlerin aynı dereceden durağan olduğu görülerek değişkenler Engle Granger Eş Bütünleşme testine tabi tutulmuştur. Çalışma sonucunda değişkenler arasında uzun dönemli ve negatif ilişkiyi doğrulayan bulgular elde edilmiştir.

International reserves; controlled by the monetary authorities of countries, ready for use, capable of being converted into each other and provides Central Banks with the power to control the liquidity of the economy as assets recognized as international payment instruments. In order for the Central Banks to fulfill the stability in the economy, the amount of money in the economy should have the ability to keep the liquidity at the desired level. Foreign exchange reserves can also be seen as an indicator of openness to financial crises in terms of being a ready-to-use foreign asset. Current account balance is the main factor affecting foreign exchange reserves. In case the current account deficit is not eliminated by the capital account, this deficit is financed by the official reserve account. This affects the sustainability of monetary policies and exchange rate regime by putting pressure on the official reserve account. At this point, determining the long-term relationship between the current account balance and the foreign exchange reserve is important. The Central Bank's foreign exchange reserves and current account balance relations in Turkey are examined with reference to the time-series methods, this study aimed to investigate long-term relationship. In the study period 1995Q1- 2019Q12 Central Bank of the Republic of Turkey using monthly data obtained from the data distribution system has been investigated. First of all, stationarity of variables was tried to be determined by ADF, PP and KPSS unit root tests. The variables were subjected to the Engle Granger Cointegration test, seeing that the variables were equally stable. As a result of the study, findings confirming the long-term and negative relationship between the variables were obtained.