İntihar-gelir ilişkisi : Türkiye için nedensellik analizi

Abstract

İntihar ve intiharın nedenleri sosyologlar kadar iktisatçılar tarafından da araştırılan bir konudur. İntiharın literatürde incelenmiş birçok nedeni bulunmaktadır. Bu çalışmada, intiharı sosyolojik etkenlerden ziyade ekonomik etkenlerin belirleyebileceği hipotezi altında durulmuş olup sosyolojik ve demografik değişkenler ise analiz dışı tutulmuştur. Gelirin arttıkça yaşamanın intihara göre daha cazip olacağı görüşü ile Durkheim’in yüksek gelirin intihara yönelteceği görüşü gibi zıt tezler literatürde yer almaktadır. Çalışmada 1975-2015 dönemine ait kişi başına gayrisafi yurtiçi hasıla ile kaba intihar hızı serileri arasındaki nedensellik ilişkisi zaman serisi analizi yardımıyla incelenmiştir. Serilere öncelikle ADF ve Lumsdaine Papell birim kök testleri uygulanmış ve düzey değerlerinde birim kök içerdikleri görülmüştür. 1. farkları alındığında durağan olan serilerin Hatemi-J Eşbütünleşme testi sonuçları serilerin %10 anlamlılık düzeyinde eşbütünleşik olduğunu ortaya koymuştur. Eşbütünleşik serilere Vektör Hata Düzeltme Modeline dayalı Granger nedensellik testi uygulanarak kişi başına gayrisafi yurtiçi hasıladan kaba intihar hızına doğru tek yönlü nedensellik olduğu bulunmuştur. Bu sonuç artan gelirin intihara sebep olduğunu ortaya koymaktadır.

The causes of suicide and suicide are investigated by economists as well as sociologists. There are many suicide reasons examined in the literature. In this study, sociological and demographic variables are excluded from the analysis under the hypothesis that economic factors as well as suicide sociological factors can be determined. Opposite theses, such as the view that living with increased income will be more attractive than suicide, and Durkheim's view that high income will lead to suicide, are in the literature. In the study, the causality relationship between percapita gross domestic product and crude suicide rate series for the period 1975-2015 was examined by means of time series analysis. Firstly, ADF and Lumsdaine Papell unit root tests were applied to the series and they were found to contain unit root in level values. The results of the Hatemi-J cointegration test for variables that were stationary when their first differences were taken showed that the variables were cointegrated at a level of significance of 10%. Granger causality test based on Vector Error Correction Model was applied to cointegrated series and it was found that unilateral causality relationship from percapita gross domestic product (GDP) to crude suicide rates. This result shows that increasing income is the cause of suicide.