Kamu tüzel kişiliği kıstasları

Abstract

Hukuk kurallarının düzenlediği hak ve yükümlülüklerin süjesi kişilerdir. Hukukumuzda kişi, genel olarak haklara sahip olabilen ve borç altına girebilen varlıklar olarak tanımlanmakta, bu tanıma uyan gerçek kişiler ve tüzel kişiler olarak iki çeşide ayrılmaktadır. Gerçek kişiler kümesini insanlar oluşturmaktadır. Tüzel kişiler ise insanların ortak bir amacı gerçekleştirmek uğruna oluşturdukları mal veya kişi topluluğu şeklinde örgütlenmiş farazi kişilerdir. Tüzel kişiler, kendi içinde kamu tüzel kişileri ve özel hukuk tüzel kişileri olmak üzere iki türe ayrılır. Bir tüzel kişinin, kamu tüzel kişisi olup olmamasının son derece önemli sonuçları bulunmaktadır. Zira, kamu gücü ayrıcalıklarından yararlanma imkanına sahip olan kamu tüzel kişileri, tek taraflı işlem yapabilme, mallarının kamu malı sayılması, alacaklarını özel usulle tahsil edebilme gibi özel hukuk tüzel kişilerinden farklı kurallara tabidir. Dolayısıyla hangi tüzel kişilerin kamu tüzel kişisi niteliğine sahip olacağı ve kamu tüzel kişiliğinin tespitinde hangi kıstasların dikkate alınacağı önem taşımaktadır. Bu çalışmada, kamu tüzel kişiliğine sahip olmak için gerekli ölçütlerle ilgili doktrindeki ve yargı makamlarındaki yaklaşımlar ele alınmaktadır.

The subjects of rights and obligations regulated by the rules of law are persons. In our law, the person, generally defined that the assets which can possess rights and may be in debt and it is divided into two types as natural persons and legal entities that comply with this definition. Natural persons cluster consists human beings. Legal entities are hypothetically people that they are organized in the form of a group of goods or persons formed by people to realize a common purpose. Legal entities are divided into two types as public legal entities and private legal entities. Whether a legal entity is a public legal entity has very important consequences. Because public legal entities are subject to different rules from private legal entities such as who have the opportunity to benefit from the privileges of public power, abilty to do one-sided operation, the goods are considered as public goods, to be able to collect their receivables in private procedure. So it is important that which legal entities shall be qualified as public legal entity and which criteria will be taken into consideration in the determination of public legal entity. In this study, the discussions in the doctrine and judicial authorities regarding the criteria for having a public legal personality are discussed.