Hemodiyaliz uygulanan hastalarda öz yeterlilik ve sosyal destek algısı

Abstract

Hemodiyaliz Uygulanan Hastalarda Öz Yeterlilik ve Sosyal Destek Algısı Giriş ve Amaç: Kronik böbrek yetmezliği (KBY), dünya çapında giderek artan önemli bir sağlık problemi olmakla birlikte, bireylerin yaşam kalitesini de olumsuz yönde etkilemektedir. Son dönem böbrek yetmezliği tedavisinde iki önemli nokta mevcuttur. Birincisi, hastaların yaşam sürelerini uzatmak, ikincisi ise hastalara daha iyi bir yaşam kalitesi sağlamaktır. Bu çalışmada amaç; hemodiyaliz (HD) hastalarının öz yeterlilik durumları ve sosyal destek algılarını kontrol grubu ile karşılaştırarak ortaya koymaktır. Materyal ve Metod: Dicle Üniversitesi Hastanesi'nde takip edilen ve tedavi gören 51 hasta değerlendirilmiştir. Ek olarak kontrol (KT) grubu oluşturmak amacıyla 102 sağlıklı birey incelenmiştir. Veriler; sosyodemografik özellikleri özellikleri içeren sorular, Genel Öz Yeterlilik Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği' nden elde edilmiştir. Anketler yüz yüze görüşülerek yapıldı. Verilerin değerlendirilmesinde spss 24,0 programı kullanılarak p<0,05 anlamlı kabul edildi. Bulgular: Kontrol grubundaki kişilerin Öz Yeterlilik ölçeğinden aldıkları puan HD hasta grubundaki kişilerden istatistiksel olarak anlamlı seviyede yüksek görüldü (p<0,05). Kontrol grubunun, Sosyal Destek arkadaşlar ve özel kişiler alt boyutlarından aldıkları puanlar hasta grubundan istatistiksel olarak anlamlı seviyede yüksek görüldü (p<0,05). SD aile puanları arasında ise istatistiksel olarak anlamlı fark görülmedi. Hemodiyaliz hastalarında; ileri yaşta olanların, dul ya da boşanmış olanların, KBY yanında ek bir kronik hastalığa sahip olanların öz yeterlilik puanı istatistiksel olarak anlamlı derecede düşük olduğu (p<0,05), SD aile puanı birinci derece akrabalarıyla yaşamayan hastalarda istatistiksel olarak anlamlı seviyede düşük olduğu (p<0,05), SD arkadaşlar ve özel kişiler puanlarında ise tüm sosyodemografik özelliklerde gruplar arasında anlamlı fark olmadığı görüldü (p>0,05). Sonuç: Çalışmada; HD hastalarının öz yeterlilik ve sosyal destek ölçeklerinden aldıkları puanlar sağlıklı kontrol grubundan düşük çıkmıştır. Sağlık profesyonellerine bu farkındalığın kazandırılması, HD hastalarına ve yakınlarına hastalık hakkında eğitimler verilmesi, hastalara yönelik gerekli psikolojik desteğin sağlanması, hobi, gezi, grup iletişimi gibi faaliyetlerin arttırılması gibi önlemlerin alınması gerektiği kanaatindeyiz.

Self-Sufficiency And Perception Of Social Support In Patients Undergoing Hemodialysis Introduction and Aim:Chronic kidney disease (CKD) is anincreasingly significant health problem around the world leading to reduced quality of life in the patients.Over the recent years, two principal goals have been defined for the treatment of CKD: first, to increase the survival of the patients; second, to improve the quality of life of the patients. The aim of this study was to investigate self-sufficiency and perception of social support in the KD patients receiving hemodialysis (HD) by comparing the patients with healthy controls. Materials and Methods: The retrospective study included a group of 51 patients that were receiving HD at Dicle University Medical School Hospital and a control group of 102 healthy individuals. Data collection was achieved using a questionnaire probing sociodemographic features of the participants, the generalized Self-Sufficiency Matrix (SSM), and the Multidimensional Scale of Perceived Social Support (MSPSS). The survey was administered through face-to-face interviews. Data were analyzed using SPSS 24,0 for windows. A p value of <0,05 was considered significant. Results:TheSSM scores were significantly higher in the control group than in the HD group (p<0.05). The MSPSS scores of the control group in the Friends and Significant Others subscales were significantly higher than those in the HD group (p<0.05). However, no significant difference was found between the two groups with regards to the Family subscale of MSPSS. In the HD group, the SSM scores were lower in old-age patients, those who were divorced or widowed, and those with a chronic disease besides CKD (p<0.05) andthe MSPSS scores in the Family subscale were significantly lower in the patients that were not living with a first-degree relative (p<0.05).However, no significant difference was found among the patients with regards to the MSPSS scores in the Family and Significant Others subscales (p>0.05). Conclusion: Both the SSM and MSPSS scores were significantly lower in the HD group compared to the control group. Accordingly, a number of measurescould be helpful such as raising awareness among healthcare professionals regarding these low scores, organizing informative seminars about CKD both for HD patients and their relatives, providing psychological counseling for the patients, and promoting social activities for the patients such as hobbies, trips, and group communications.