Muhammed b. el-Evşânî'nin Medh-u Rasûlillâh adlı eserinin tahkiki

Abstract

İslam tarihi boyunca pek çok şair, Hz. Peygamber'in hayatı, peygamberlik görevi, insanlığa katkıları ve ahlaki özellikleri üzerine şiirler yazmıştır. Hz. Peygamber'e medhiye yazan şairlerden biri de hicrî sekizinci yüz yıl Siirt ulemasından Muhammed b. el-Evşânî'dir. Bu çalışmada İbnu'l-Evşânî'nin kaleme aldığı Medhu Rasûlillâh adlı divânı tahkik edilmiştir. Hayatı, ilmî ve edebî kişliği hakkında fazla bilgiye ulaşılamadı. Zira ulaşabildiğimiz kaynaklarda onunla ilgili bilgi verilmemektedir. Hicri 777 yılında kaleme alınan divân, yaklaşık iki bin yüz beyitten oluşmaktadır. Divânda tazarru, istiğfar ve eleştiri türü kasideler yer alsa da çoğunluğunu medhiye türünden kasideler oluşturmaktadır. Giriş ve iki bölümden oluşan bu çalışmada Giriş bölümünde çalışmanın önem, amaç, yöntem ve kaynaklarına temas edildikten sonra medhiye kavramı ve İslam medeniyetinde medhiye geleneği ve müellifin yaşadığı dönem hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde müellifin hayatı ve ilmi kişiliği hakkında bilgi verildikten sonra çalışma konusu olan divân ana hatlarıyla tanıtılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümü ise divânının tahkikine ayrılmıştır. Tahkik kapsamında eserin transkripsiyonu yapılmış, eserde geçen âyet ve hadislerin tahrici belirtilmiş, yer ve şahıslar hakkında bilgi verilmiş, açıklanması gereken kavramlar açıklanmıştır. Ancak el yazması eserin tek nüshası bulunduğundan tahkik kapsamında nüsha mukabelesi yapılamamıştır.

Throughout Islamic history, many poets have written poems about his life, prophethood, contributions to humanity, and moral qualities. One of the poets who wrote medhiye (praise poem) to Prophet Muhammad was Muhammed b. al-Evşanî, a scholar from Siirt who lived in the 8th century A.H. In this study, the diwan titled "Medhu Rasûlillâh" written by Ibn al-Evşânî has been examined. Detailed information about the author's life, academic and literary aspects is unavailable. Written in the year 777 A.H., the divan consists of approximately two thousand one hundred couplets. In the diwan includes kasidahs of supplication to Allah, repentance, and admonitions, the majority of them are medhiye poems. Composed of an introduction and two chapters, this study delves into the significance, objectives, methodology, and sources of the research in the introductory section. Then, the concept of medhiyya was analyzed and the place of medhiyya in Islamic civilization was examined. In this section, information is also given about the period in which the author lived. In the first chapter, following an introduction to the author's life and scholarly identity, the study's subject matter, the divan, is presented in its general outlines. In the second chapter, attention is given to the critical edition of the diwân. Within the scope of the critical edition, the divan has been transcribed, sources of the verses and hadiths mentioned in the divan have been indicated, information about places and individuals has been provided, and concepts requiring explanation have been clarified. However, since there is only one copy of the divan available, a comparison of manuscripts could not be conducted as part of the critical edition.