Semîn el-Halebî'nin 'Umdetü'l-huffâz fî tefsîri eşrefi'l-elfâz adlı eseri ve metodu

Abstract

Semîn el-Halebî'nin 'Umdetü'l-huffâz fî tefsîri eşrefi'l-elfâz adlı eseri ve metodu hakkında yaptığımız bu çalışma bir giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Girişte araştırmanın konusu ve önemi, metodu, kaynakları ve araştırmayla ilgili yapılan çalışmalar ele alınmıştır. Birinci bölümde VIII/XIV. Yüzyılda yaşamış çok yönlü bir âlim ve kendisinden sonra birçok âlimi etkileyen Semîn el-Halebî'nin yaşadığı dönem, hayatı, hocaları, talebeleri, ilmi kişiliği ve tefsirciliği, eserleri ve 'Umdetü'l-huffâz isimli eseri ve kaynakları işlenmiştir. İkinci bölümde Semîn'in 'Umdetü'l-huffâz'daki metodu, 'Umdetü'l-huffâz'ın Herevî'nin el-Garîben ve Râğıb'ın el-Müfredât adlı eserleriyle mukayesesi, onu diğer garîbü'l-Kur'ân türü eserlerden ayıran özellikler, emsallerinden farklı olarak kelimelere yaklaşımı, garîbü'l-Kur'ân eserlerine katkısı açıklanmıştır. Ayrıca bu bölümde Semîn'den etkilenip ondan alıntı yapan veya 'Umdetü'l-huffâz hakkında değerlendirmelerde bulunan âlimlere de değinilmiştir. Semîn bu eserinde kelimeleri açıklarken alfabetik bir sırayı takip etmiş ve kelimelerin geçtiği âyetleri zikretmiş, kelimelerin anlamlarını detaylı bir şekilde açıklamış, bazen de kelimelerin asıl anlamını belirlemeye çalışmıştır. Üçüncü bölümde 'Umdetü'l-huffâz'ın dilsel yönü ele alınmıştır. Kur'ân'ın anlaşılması için Arap dilinin önemi vurgulanmış ve genel olarak Semîn'in dilciliği üzerinde durulmuştur. Ayrıca 'Umdetü'l-huffâz'ın dil ilimlerine bakışı yönü bağlamında lafızların delâletine yaklaşımı, nahiv-sarf ve belâgat anlatılmıştır. Bu bölümde Semîn'in, bu eserinde dil konularını ustaca kullandığı sonucuna varılmıştır. Dördüncü bölümde ise 'Umdetü'l-huffâz'ın tefsir ve ulûmü'l-Kur'ân yönü incelenmiştir. Bu bağlamda rivâyet tefsirine de başvuran Semîn'in asıl tefsirciliğini dirâyette gösterdiği tespit edilmiştir. 'Umdetü'l-huffâz, her ne kadar ulûmü'l-Kur'ân kitabı olmasa da âyetler bağlamında birçok yerde ulûmü'l-Kur'ân konularına değinmiştir.

This study we have done about Semin el-Halebî's work called "Umdah al-huffāz fī tafsīr al-ashraf al-alfāz" and his method consists of an introduction and four chapters. The introduction provides an overview of the subject and importance of the research, the methodology employed, the resources used and studies related to research. The first chapter of this study concerns the period in which al-Samīn al-Halabī who was a sophisticated scholar lived in the VIII/XIV century and influenced many scholars after himself, including a discussion of his life, his teachers, his students, his scientific personality, his tafsir, his works, and his Umdat al-huffāz and its sources. In the second chapter of this study explained Samīn al-Halabī's methodology in Umdah al-huffāz, comparison of Umdah al-huffāz with Haravî's al-Garîbayn and Râgib's al-Mufradât, the features that distinguish it from other Garîb al-Qur'an works, its approach to words unlike its counterparts and his contribution to the works of the Garîb al-Qur'an. In addition, in this section, scholars who were influenced by Samîn and quoted from her or made evaluations about 'Umdetü'l-huffâz are also mentioned.This section also mentions the scholars who were influenced by al-Samīn and quoted from him or made evaluations about "Umdah al-huffāz." While explaining the words in this work, Samîn followed an alphabetical order, cited the verses in which the words were mentioned, explained the meanings of the words in detail, and sometimes tried to determine the actual meaning of the words. In the third chapter, the linguistic aspect of "Umdah al-huffāz discussed. The importance of the Arabic language for understanding the Qur'ān is emphasized, and Samīn's general approach to linguistics is discussed. In addition, in the context of 'Umdah al-huffāz's perspective on linguistic sciences, her approach to the meaning of words, nahw-sarf and rhetoric are explained. In this section, it is concluded that Samîn used language issues skillfully in this work. In the fourth chapter, the tafsir and ulūm al-Qurʾān aspects of "Umdah al-huffāz" were analyzed. In this context, it has been determined that Samîn, who also applied to narrated exegesis, showed his true exegesis in dirayah tafsir (ray tafsir). Even though 'Umdah al-huffâz is not a book of ulûm al-Qur'an, it has touched on the subjects of ulûm al-Qur'an in many places in the context of verses.