Seljuk Period Gate Lions in Diyarbakır Archaeological Museum
Citation
Yariş, S. (2024). Seljuk Period Gate Lions in Diyarbakır Archaeological Museum. Art-Sanat Dergisi, 22, 227-259.Abstract
In the study, two stone artifacts with lion figures, which were found the Diyarbakır Museum and brought from Cizre District of Şırnak in 1935, were examined. The lion figure seen in many civilizations has been embroidered in architecture and crafts with symbolic expressions such as courage, power, protection, nobility, charm eye and sun. In addition to taking its place on structures with similar meanings during the Seljuk period, lion also draws attention to aesthetics. Cizre, which has hosted many civilizations since its establishment, came under Seljuk rule in 1085 during the reign of Malik Shah I. During this period, new construction activities started in the district and the structures belonging to previous civilizations were repaired or reused by making additions. There is no information about from which building in Cizre the two lion-shaped stones the Diyarbakır Archaeology Museum were brought. These stones, which are not monumental, are dated to the 12th century. The lion figures embossed on the stones were evaluated within the animal style and Seljuk tradition regarding their symbolic meanings. Apart from the symbols of power, strength and might, its place in Turkish-Islamic art has been explained as a symbol of protector and guardian. Bu çalışmada Diyarbakır Arkeoloji Müzesinde bulunan 1935 yılında Şırnak’ın Cizre ilçesinden getirilmiş aslan figürlü
iki taş eser incelenmiştir. Birçok medeniyette görülen aslan figürü, cesaret, kudret, güç, iktidar, koruyuculuk, asalet,
nazarlık ve güneş gibi sembolik ifadelerle mimaride ve el sanatlarında işlenmiştir. Aslan, Selçuklular Dönemi’nde de
benzer anlamlarla yapılar üzerinde yerini almasının yanı sıra estetik yönden de dikkat çekmektedir. Kuruluşundan beri
birçok medeniyete ev sahipliği yapan Cizre, Sultan Melikşah döneminde 1085 yılında Selçuklu hâkimiyetine girmiştir. Bu
dönemde ilçede hem yeni inşa faaliyetleri başlamış hem de önceki medeniyetlere ait yapılar onarılarak veya eklemeler
yapılarak tekrar kullanılmıştır. Diyarbakır Arkeoloji Müzesindeki aslan figürlü iki taşın, Cizre’deki hangi yapıdan getirildiği
konusunda bilgi bulunmamaktadır. Abidevi ölçülerde olmayan bu taşlar, 12. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Taşlar üzerinde
kabartma olarak işlenmiş olan aslan figürleri, sembolik anlamları bakımından hayvan üslubu ve Selçuklu geleneği
içerisinde değerlendirilmiştir. Aslan figürünün güç, kuvvet ve kudret sembolleri dışında, “Kapı aslanları” ifadesi ile
koruyucu, bekçi işleviyle yapılmış olabileceği, Türk-İslam sanatı içerisindeki yeri açıklanmaya çalışılmıştır.
Scopus Q Category
Q3Issue
22URI
https://iupress.istanbul.edu.tr/tr/journal/art-sanat/article/diyarbakir-arkeoloji-muzesinde-bulunan-selcuklu-donemi-kapi-aslanlarihttps://hdl.handle.net/11468/28837