SUBHÎ-İ BURUSEVÎ VE PERGÂR U KALEM MESNEVİSİ

Abstract

Klasik Türk edebiyatında okuyucuyu eğitmek maksadıyla dinî, tasavvufi ve ahlaki içerikli birçok mesnevi kaleme alınmıştır. Çoğunlukla temsilî bir anlatım yolunun tercih edildiği bu eserlerde anlaşılması güç yüksek hakikatler temsiller vasıtasıyla okuyucunun anlayışına yaklaştırılmıştır. 16. yüzyılın mutasavvıf şairlerinden olan Subhî-i Burûsevî'nin Pergâr u Kalem isimli mesnevisi debunlardan biridir. Mesnevide teslimiyet, tevekkül, sabır, haddini tecavüz etmeme, doğruluk, nefis terbiyesi, sorumluluklarını yerine getirme gibi farklı birçok konuda mesaj verilir. Subhî, bu eseriyle hayatta karşılaşılan zorluklarda ilahi birçok hikmetin bulunduğunu göstermek ister. Bunu yaparken kalem, kâğıt, pergel ve makas gibi aletlerin günlük yaşamdaki fonksiyonlarından yola çıkarak bir takım temsiller geliştirir. Bu şekilde anlatmak istediği ince ve derin hakikatleri okuyucuya somut bir şekilde sunan Subhî, toplumun manevi değerler bakımından gelişmesine sanat yoluyla hizmet eder. Mesnevi, münazara tarzında kaleme alınmıştır. Eserin hikâye bölümü, kâğıtların kendi aralarındaki konuşmaları, kalem ile kâğıtların konuşmaları; kalem, pergel ve makas arasındaki konuşmalar üzerine kurulmuştur.